tag:blogger.com,1999:blog-20842331778189800542024-03-05T14:47:26.242+05:45SCIENCE TO SOCIETYBasant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.comBlogger315125tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-83873307072081664022020-05-01T21:32:00.001+05:452020-05-01T21:33:41.622+05:45आहा कति राम्रा फूल फूलेका<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-size: large;">कोरोना भाइरसको कारण लामो लकडाउनमा बस्दा अब त बोर नै लागिसक्यो। घरै बसेर कम्प्युटरमा गर्ने काम त जति पनि छ। गरि पनि राखेकै छु। तर पनि मोनोटोनस भैरहेको छ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">यस्तो बोर लाग्यो भने तपाइँ के गर्नु हुन्छ?</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">पहिले बिद्यार्थी हुदा टेन्सन हुँदा कि त क्यामेरा बोकेर फोटो खिच्न निस्किन्थे कि गाडि लिएर घुम्न।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">लकडाउनको स्ट्रेसबाट मन भुलाउन घर वोरिपरी फुलेका फूलहरुको फोटो खिचेको छु । धेरै त आफ्नै घरमा आफैले लगाएर हुर्काएका फूल हुन्। लकडाउनमा फूलेका फूल। हुनत लकडाउन नभए नि फूल्दा हुन्। तर अलि बढि स्याहार सुसार भने पक्कै पाएका छन्।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">फोटा रमाइला लागे कमेन्ट गर्नु होला।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841807536/in/photostream/" title="IMG_5940"><img alt="IMG_5940" height="425" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841807536_3f0ee9a965_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841269073/in/photostream/" title="IMG_5848"><img alt="IMG_5848" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841269073_3fc9cb0bfb_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">गुलाब </span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49842108362/in/photostream/" title="IMG_5846"><img alt="IMG_5846" height="425" src="https://live.staticflickr.com/65535/49842108362_608609bbce_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841808291/in/photostream/" title="IMG_5841"><img alt="IMG_5841" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841808291_84dda956fb_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">के फूल थाहा भएन तर यो झार हो</span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841269478/in/photostream/" title="IMG_5823"><img alt="IMG_5823" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841269478_e590bc6458_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49842108112/in/photostream/" title="IMG_5849"><img alt="IMG_5849" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49842108112_7e94467cd4_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;"><a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841807696/in/photostream/" title="IMG_5856"><img alt="IMG_5856" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841807696_19aac00215_h.jpg" width="640" /></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">सयपत्री </span></div>
<a data-flickr-embed="true" data-header="true" href="https://www.flickr.com/photos/188231866@N03/49841268278/in/photostream/" title="IMG_5949"><span style="font-size: large;"><img alt="IMG_5949" height="426" src="https://live.staticflickr.com/65535/49841268278_47b111ebc1_h.jpg" width="640" /></span></a><script async="" charset="utf-8" src="//embedr.flickr.com/assets/client-code.js"></script></div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-68275290332851287182020-04-21T19:12:00.002+05:452020-04-21T19:50:44.871+05:45साबुनको शक्ति<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="color: #1d2129; margin-bottom: 6px;">
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: left;">
<span style="color: black; font-family: "arial"; font-size: large; white-space: pre-wrap;">बसन्त गिरी </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">चिनबाट सुरु भएको कोरोना भाइरसले विश्वब्यापी लगभग बिस लाख मान्छेलाई संक्रमित बनाइसक्यो। एक लाख बढिको ज्यान गैसक्यो र अरबौ मान्छेहरु बन्दाबंदीमा बस्न बाध्य छन्। यो भाइरस नयाँ भएकोले यसले लाग्ने रोग कोभिड-१९ ठिक गर्ने औषधी वा खोपको बिकास भैसकेको छैन। त्यसैले भाइरस लाग्नबाटै बच्नु नै पहिलो प्राथमिकता भएको छ। अहिलेसम्मको अनुसन्धानले देखाए अनुसार कोरोना भाइरस मुख्यगरी भाइरस संक्रमित चिजबिजको सम्पर्कबाट सर्छ। रोगि मानिसको शरिरबाट निस्किने थुक, र्याल, खोकीका छिटासंगै निस्कने भाइरस कुनै तवरले निरोगि व्यक्तिले छुन्छ। त्यसपछि उक्त निरोगी व्यक्तिको नाक, मुख वा आँखासम्म पुग्यो भने भाइरस म्युकसको माध्यमबाट निरोगी मानिसको शरीर भित्र पस्छ। अथवा भाइरस संक्रमित व्यक्तिले खोक्दा वा हाच्छेउ गर्दा नजिकै रहने व्यक्तिमा सर्ने सम्भावना हुन्छ। हाम्रो हातले यस्तो भाइरस संक्रमित सतह छोइने र सोहि हात मानिसले नाक, मुखमा लगिरहने कारणले हातको माध्यमबाट भाइरस सर्ने सम्भावना धेरै हुन्छ। यसरी सर्ने कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट जोगिन साबुन पानीले हात धुने र त्यो सम्भब नभए अल्कोहल स्यानेटाइजर प्रयोग गर्ने उपाए प्रभावकारी मानिएको छ। यो शताब्दीकै ठुलो महाब्याधीले ब्यक्तिगत सरसफाइमा साबुनको शक्तिलाई एकपटक फेरि सम्झाइदेको छ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">म सानो हुदा करिब ३०-३५ बर्ष अघिसम्म पनि नेपालका गाउँतिर साबुनले हात धुने चलनै थिएन। साबुन सजिलोसंग उपलब्ध थिएन। हात र लुगा धुन खरानी प्रयोग हुन्थ्यो। पहाडी क्षेत्रमा रिठ्ठोले काम चलाउने गरेको थाहा छ। संसारको केहि ठाउमा भने करिब पांचहजार बर्ष अघिदेखि नै साबुन बनाउने र प्रयोग गर्ने गर्दा रहेछन। सबैभन्दा पहिले करिब ४८०० बर्ष अघि साबुन जस्तै पदार्थ बनाएको जस प्राचिन बेबिलोनलाइ जान्छ। बेबिलोन अहिलेको इराकतिर पर्छ। पानी, क्षार र कासियाको तेलबाट साबुन बनाउने सुत्र बेबिलोनमा लेखिएको भेटिएको बताइन्छ। इजिप्टतिर पनि करिब ३५०० बर्ष पहिले साबुन बनाएको पाइन्छ। साबुन प्राय ठोस हुन्छ। आजभोलि झोल साबुन पनि पाइन्छ। ठोस साबुनको इतिहास लामो भएपनि झोल साबुन भने डेढ -दुइसय वर्ष अघिदेखि मात्र बनाउन सुरु गरिएको रहेछ। साबुन अहिले धेरै क्षेत्रमा प्रयोग गरिने भए पनि हामीले घर-घरमा भने व्यक्तिगत सरसफाइमा प्रयोग गर्ने गरेका छौ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">साबुन बोसो वा तेल र क्षार मिसाएर बनाइने पदार्थ हो। जस्तो जनावरको बोसो र खरानी मिसाएर पकाउने। त्यसैले यो बनाउन सजिलो पनि छ। हजारौ बर्षसम्म पनि साबुन बनाउने आधारभुत शुत्र खासै परिवर्तन भएको छैन। हामीले घरमा प्रयोग गर्ने साबुनलाई टोइलेट सोप पनि भनिन्छ। बोसो वा तेलको र क्षारको प्रकारले साबुनको गुण फरक पर्दछ। साबुन जस्तै सरसफाइमा प्रयोग हुने डिटरजेण्ट वा सरफ भने रसायनिकरुपमा अलि भिन्न चिज हो। साबुन अहिले संसारभरी पाइन्छ र प्रयोग हुन्छ। सरसफाइका अन्य उपायभन्दा साबुन सस्तो, सजिलै पाइने र भरपर्दो पनि छ। जिवाणुरोधी औषधी हालेको साबुन पनि बजारमा पाइञ्छ। तर यस्तो साबुनले सामान्य औषधी नहालेको साबुनले भन्दा राम्रो काम गरेको प्रमाणित भएको छैन। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">कोरोना भाइरस मात्रै नभएर अन्य संक्रमणजन्य रोगहरुबाट बच्न पनि साबुन पानीले हात धुनुपर्छ भन्ने अभियान नेपालमा पनि केहि दशक देखि चलिरहेकै छ। जस्तै जुका, ब्याक्टेरिया, अन्य भाइरसबाट हुने रोगहरुबाट बच्न पनि साबुन पानीले हात धुन आवश्यक छ। हात सफा राख्नु जिवाणु संक्रमणबाट जोगिनु महत्वपुर्ण कदम हो। धेरै रोगहरु हात सफा नगर्नाले सर्दछन। तर यो तथ्य डेढसय बर्ष भन्दा अघि मान्छेलाई थाहा थिएन। </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="color: black; font-family: "arial"; font-size: large; white-space: pre-wrap;"><br /></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="color: black; font-family: "arial"; font-size: large; white-space: pre-wrap;">अहिले स्थापित भएको राम्रोसंग हात धुनाले रोग सर्नबाट बच्न सकिन्छ भन्ने तथ्य पत्ता लगाउने जस भिएनामा काम गर्ने हंगेरीका डा. सिमेवेजलाइ जान्छ। उनले यो तथ्य सन् १८४६ मा पत्ता लगाएका थिए। त्यतिबेला सुत्केरी महिलामा गर्भासयको संक्रमणपछि आउने जोरो र त्यो सम्बन्धी समस्याले र भर्खर जन्मेका बच्चा मरिरहेका थिए। त्यो बेला सर्बसाधारणको त कुरै छोडौ स्वास्थ्यकर्मीले पनि बेलाबेलामा हात धुने नगर्नेरहेछन। एक महिलाको अपरेसन गर्यो, मरेका लास चिरफार गरेर अध्ययन गर्यो, ति लासबाट बायोप्सीको लागी टिस्यु निकाल्यो। अनि अर्को बिरामी हेर्यो वा फेरी अपरेसन गर्यो। यो बिचमा हात धुने वा सरसफाइको चलन थिएन रहेछ। सिमेवेजले अनुसन्धानपछि पत्ता लगाए की डाक्टरहरुको हात फोहर भएकोले उक्त संक्रमण सरेको रहेछ। महिला र बालबालिका मात्रै होइन स्वयम् चिकित्सक र प्याथोलोजिस्टहरुको पनि मृत्यु हुने रहेछ। सिमेवेजले संक्रमणको कारण फोहरी हात हो भन्ने पत्ता लगाए पछि बल्ल हात धुने चलन सुरु भएको रहेछ। र त्यसपछि उक्त जोरोबाट मर्नेहरुको संख्या उल्लेख्य कम भएको रहेछ। तर अफसोच सिमेवेज नै अन्तिममा त्यही रोगको संक्रमणबाट मरेका रहेछन।</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><br /></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">साबुनले कसरी काम गर्छ?</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">साबुन प्रयोगगर्दा यसले फोहर पदार्थलाई घोल्छ अनि पखाल्दा जे सफा गर्ने हो त्यहाँबाट फोहर हटाउछ। उदाहरणको लागि चिल्लो लागेको भाँडा माज्दा पानीले मात्रै धुदा चिल्लो जादैन। तर साबुन वा सरफ प्रयोग गरेर भाँडा माज्दा सर्लक्क सफा हुन्छ। हो त्यस्तै तरिकाले कोरोना भाइरस र अन्य जिवाणु पनि साबुन पानीले हात धुँदा साबुनले पखालिदिन्छ। कोरोना भाइरसको केसमा साबुनपानीले हात धुँदा दुइवटा काम गर्छ। पहिले भाइरसलाई टुक्राइदिञ्छ अथवा निस्क्रिय बनाउछ, त्यसपछि हातबाट पखाल्छ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">साबुन पानीले हात रगड्दा फिज निस्कन्छ। यो फिजमा साना साना फोका हुन्छन। यी फोकाहरु माइसेलका समूहहरु हुन। प्रत्यक माइसेल धेरै साबुनका अणु एकिकृत भएर बसेका भकुण्डो जस्तै हुन्। साबुनका अणुहरु चंगा जस्तो एकापट्टि टाउको र अर्को पट्टि पुच्चर भएका हुन्छन। टाउकोले पानीजन्य पदार्थ मन पराउछन भने पुच्छरले तेलिय पदार्थ मन पराउछन। माइसेल बन्दा पुच्चर पुच्छर नजिकै आउछन र गोला बनाउछन जसको सतहमा पानीजन्य टाउका हुन्छन। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">कोरोना भाइरस हाम्रो नाङ्गो आँखाले नदेखिने सानो हुन्छ। भाइरसको बाहिरि पत्र चिल्लो (बोसो) जस्तै लिपिडले ढाकेको हुन्छ। त्यो लिपिड भित्र भाइरसको आरएनए हुन्छ। साबुनले भाइरसको बाहिरि लिपिड आवरणलाई पगाल्छ र भित्रको आरएनएलाइ निस्क्रिय पारिदिन्छ। यसको अर्थ भाइरस मर्यो भन्ने हुन्छ। अथवा यसरी निस्क्रिय भाइरसले मान्छेको जिउदो कोषलाई प्रभाब पार्न सक्दैन। साबुनले पानी र तेल मोलिक्युल बिचमा मध्यस्तताको काम गर्छ। एकातिर तेल अर्को तिर पानीसंग टासिञ्छ। अब हात पखाल्दा निस्क्रिय भाइरस पनि पखालिंछ। साबुन पानीले हात धुँदा मज्जाले फिँज निस्किने गरेर हातको सबैतिर - अगाडी, पछाडी, कुना काप्चा - साबुन पुग्ने गरेर हातहरु रगड्नु पर्छ। करिब २० सेकेण्डसम्म हात मिची मिची धुन सुझाइएको छ। यसरी धुँदा सकेसम्म धारोको पानीमा धुनुपर्छ। धोइसकेपछि हात सुकाउनु वा सुख्खा पार्नुपर्छ। सबैतिर सफा टाबेल वा पेपर टावेल नहुन सक्छ। त्यस्तो अवस्थामा धोएको हात माथि फर्काएर घाममा सुकाउने गर्नु पर्छ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 5pt; margin-top: 5pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">नेपाल लगाएतका धेरै देशमा साबुन बानीले हात धुने सुबिधा छैन। बानी पनि छैन। कसरी साबुन पानीले राम्रोसंग हात धुने जानकारी पनि छैन। अझैपनि राम्रोसंग हात यसरी धुने भनेर सिकाउन विभिन्न प्रचार सामग्री बाडिएको देख्छौ। अहिले कोरोनाको संक्रमणबाट जोगिन हात धोउ, हात धोउ र फेरी हात धोउ भनेर जनस्वास्थबिज्ञ भनिरहेकै छन्। दिनको धेरै पटक साबुन पानीले हात धुँदा पट्यारलाग्दो त हुन्छ नै। तर पनि धुन त छोड्न भएन। कति पटक वा कतिबेला धुने त? खाना खानु र खाइसके पछि, चर्पी प्रयोग गरे पछि साबुन पानीले हात धुने भनेर रेडियो टेलिभिजनबाट हामीले लामो समयदेखि सुनिराखेकै र हेरिराखेकै हो। यो त जहिलेपनि गर्नु नै पर्छ। तर अहिले कोरोना भाइरस संक्रमण जोखिमको समयमा अलि धेरै पटक हात धुन जरुरी छ। हामीले कोरोना दूषित कुनै बस्तुलाई छुन्छौ अनि हात नाक मुखमा लाँदा कोरोना सर्ने सम्भावना बढि हुने भएकोले हरेक संकास्पद बस्तु छोएपछि हात धुँदा राम्रो। त्यसपछि खाना बनाउनु अघि र पछि, बिरामीलाई हेरचाह गर्नु अघि र पछि, खोक्दा, हाच्चेउ गर्दा, घरपालुवा वा अन्य जनावरलाइ रेखदेख गरेपछि पनि साबुन पानीले हात धुन आवश्यक छ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="font-size: large;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-style: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">साबुन कि स्यानेटाइजर</span><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> </span></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अहिले साबुन संगसंगै स्यानेटाइजर प्रयोग पनि ह्वात्तै बढेको छ। यसको अभाब भैराखेको खबर आएको छ। उक्त अभाब पुर्तिगर्न स्थानियतहमै आ-आफै स्यानेटाइजर बनाउने लहर बढेको छ। नास्टसंगको सहकार्यमा ललितपुर उपमहानगरले वडा-वडामा स्यानेटाइजर बनाउने तालिम नै दियो। अझै घरमै बनाइने रक्सिबाटै स्यानेटाइजर बनाउने भनेपछि गुणस्तर कायम हुदैन कि भनेर त्यसको आलोचना पनि भएको छ। औषधी व्यवस्था विभागले यसअघि नबनाएको स्यानेटाइजरको गुणस्तर अहिले यहि समयमै जारि गरेको छ।</span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">स्यानेटाइजर दुइ किसिमका हुन्छन। एउटा अल्कोहल र अर्को एण्टाइबायोटिकबाट बनेको। कोरोना भाइरसको लागि अल्कोहलवाला स्यानेटाइजर प्रयोग गर्न भनिएको छ। यस्तो स्यानेटाइजरमा कम्तिमा ६०% अल्कोहल हुनुपर्दछ। अन्यथा स्यानेटाइजरले भाइरस मार्न सक्दैन। अल्कोहल इथाइल वा आइसोप्रोपाइल हुनुपर्दछ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
</span><br />
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अल्कोहल स्यानेटाइजरले पनि कोरोना लगाएतका भाइरस र अन्य ब्याक्टेरियालाइ निस्क्रिय पार्छ। तर सबै किसिमको जिवाणुमा अल्कोहलले काम गर्दैन। फोहर हात, छालामा अल्कोहल स्यानेटाइजरले काम गर्दैन। अल्कोहलले जिवाणु मारेपनि हातबाट नपखालिने भएकोले पहिलो प्राथमिकता साबुन पानीले हात धुन नै भनिएको हो। तर हरेक पटक त्यसो गर्न सम्भब नहुने भएको अवस्थामा स्यानिटाइजर प्रयोग गर्न उपर्युक्त हुन्छ। हाते स्यानेटाइजरलाइ साबुन पानीको ब्याकअपको रुपमा राखिएको छ। जतिबेला साबुन पानीले हात धुन मिल्दैन त्यतिबेला स्यानेटाइजर प्रयोग गर्ने। स्यानिटाइजर खादा अझ प्रभाबकारी हुन्छ भन्ने भ्रम फैलिएको देखियो। यो सत्य होइन। </span></div>
<div dir="ltr" style="background-color: white; line-height: 1.38; margin: 0pt -11pt 12pt;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 5pt; margin-top: 5pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अन्त्यमा </span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 5pt; margin-top: 5pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: "arial"; font-size: large; font-style: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अहिलेको कोरोना महामारीबाट बच्न पटक पटक साबुन पानीले हात धोऔ। हात धुनाले हातमा भएको फोहर, माटो र सुक्ष्म जिवाणु सफा गर्ने भएकोले अन्यरोगहरु - जस्तै जुका, इन्फ्लुएन्जा, पखाला, हैजाबाट पनि बच्न सहयोग गर्छ। सफा साबुन पानीले हात धुदैमा रोकिने रोगका कारण प्रत्यक बर्ष लाखौ मान्छेहरु अझै पनि मर्ने गर्दछन। हाम्रो जस्तै अविकसित देशहरुमा निमोनिया र पखालाले विश्वभर बर्सेनी पैंतीसलाख बालबालिका मर्छन। ब्यक्तिगत सरसफाइमा ध्यान दिंदा खोप र चिकित्सकीय हस्तछेप भन्दा प्रभावकारी तरिकाले यस्ता रोगहरुबाट बच्न सकिन्छ। तर बिडम्बना विश्वमा करिब तीन अरब जनसंख्यासंग हात धुन चाहिने साबुन वा पानी छैन। विश्व स्वास्थ संगठनको तथ्यांक अनुसार नेपालमा ४८% जनसंख्यासंग मात्रै साबुन पानीले हात धुने सुबिधा छ। र सुबिधा भएकाले पनि नियमित रुपमा साबुन पानीले हात धुने बानी अझै बिकाश भैसकेको छैन। आशा गरौँ अहिलेको कोरोना भाइरसको कारणले बढेको हात धुने अभियान हाम्रो बानीको रुपमा बिकसित हुन्छ र संक्रमणजन्य रोगहरुबाट बच्न सहयोगी हुने छ। </span></div>
<span style="font-size: large;">----------------</span><br />
<span style="font-size: large;">यो लेख <a href="https://nepalkhabar.com/blog/24800-2020-04-17-12-02-17?fbclid=IwAR2aPcQswRSIc4MOvJKAqe4aX2KOhnzFKi7VAAFLMpyCG8kFjPon8BtJ3A4#.XprLb_Lj2mJ.facebook" target="_blank">नेपालखबरमा</a> बैशाख ६ गते प्रकाशित भएको हो। ब्यक्तिगत आर्काइभको लागि यहा राखेको छु। </span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-8247402788699766022020-02-21T20:38:00.002+05:452020-02-21T20:38:25.521+05:45के मास्कले साच्चिकै भाइरस सर्नबाट जोगाउछ?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: left;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">बसन्त गिरी र भानु न्यौपाने</span></div>
<b id="docs-internal-guid-97682886-7fff-e617-6300-923ad303b56c" style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">धुलो र धुँवाबाट जोगिन हामी दुबैजनाले पहिले देखिनै नियमित अनुहार मास्क लगाइराखेका छौ। हामीले गत बर्ष मास्कले धुलोका कण कति प्रभाबकारी ढंगले रोक्न सक्छ भन्ने अनुसन्धान गरेका थियौ। उक्त अनुसन्धान बैज्ञानिक </span><a href="https://peerj.com/articles/7142/?fbclid=IwAR2JTfW1LO6pwdwK2OAGzcJJ2uPNxTzf7sSQtHKSxvsBLzIcXe5s_SoGDgk&utm_source=TrendMD&utm_campaign=PeerJ_TrendMD_1&utm_medium=TrendMD" style="text-decoration: none;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration-skip: none; text-decoration: underline; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">जर्नलमा प्रकाशित भएको छ</span></a><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">। हाम्रो अध्ययन अनुसार घर बाहिर निस्किने सय मध्ये करिब तिसजना काठमाण्डुबासीले मात्रै मास्क लगाउछन। तर चीनबाट फैलिएको नोभल कोरोना भाइरसको कारण अहिले अनुहार मास्क लगाउनेको संख्या उल्लेख्य बढेको छ। स्थानिय बजारमा मास्कको अभाव नै देखिएको छ। र संगसंगै मुल्यपनि बढेको छ। बिस्व स्वास्थ संगठनले कोरोना भाइरस आपतकाल घोषणा गरेपछि मास्कको माग संसारभरिनै अत्यधिक बढेको छ। नेपालबाटै लाखौ मास्कहरु चीन र हंगकंग तिर निर्यात भएको समाचार आएको थियो। केहि दिन अघि नेपाल सरकारले त चीन सरकारलाई सहयोग स्वरुप मास्क प्रदान गर्यो। चीनमा उवानको स्थानिय सरकारले त्यहाँका जनतालाई सार्बजनिक स्थानमा जादा अनिबार्य मास्क लगाउन भनेको छ। चीन र भारतले मास्क निर्यातमा प्रतिबन्ध नै लगाएको जनाइएका छन। नेपाली बजारमा मास्कको कमि नहोस भनेर </span><a href="http://www.dda.gov.np/events/novel-corona-virus-%E0%A4%95-%E0%A4%B8-%E0%A4%95-%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A4%AC-%E0%A4%9F-%E0%A4%9C-%E0%A4%97-%E0%A4%A8-%E0%A4%A4%E0%A4%AF-%E0%A4%B0" style="text-decoration: none;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration-skip: none; text-decoration: underline; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">औषधी व्यवस्था विभागले</span></a><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> मास्क निर्यात नगर्न र नेपालको लागी चाहिने आवश्यक मास्क प्रयाप्त मात्रामा राख्न नेपाली सप्लाएर्स र उत्पादनकर्तालाई सार्बजनिक अनुरोध गरेको छ।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अहिले आम जनमानसले भाइरस सर्नबाट जोगीने आशामा मास्क लगाइराखेको बुझ्न कठिन छैन। तर मास्कले साच्चिकै भाइरस सर्नबाट जोगाउछ त भन्ने अन्योल कायम छ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">थरिथरिका मास्क</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अनुहार मास्कले प्रयोगकर्ताको मुख र नाकलाइ बाहिरी वातावरणबाट छुट्टाउन भौतिक छेकबार लगाउछ।मास्कहरु विभिन्न पदार्थले बनेका, विभिन्न मोटाइ भएका, फरक फरक तह भएका हुन्छन। र तिनको तरल पदार्थको छिटा, धुलोका कणबाट जोगाउने अनि संक्रमणबाट रोकथाम गर्ने क्षमता पनि फरक फरक हुन्छ। यी गुणहरुले मास्क लगाएर स्वास फेर्दा कति सजिलो वा असहज हुन्छ भन्ने पनि निर्धारण हुन्छ।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">हामीले गरेको मास्क संबंधी अनुसन्धान अनुसार काठमाण्डुमा मास्क लगाउने मध्ये दुइ तिहाइ भन्दा बढिले कपडाको मास्क लगाउने रहेछन। कपडाको मास्क अन्य प्रयोजनमा प्रयोग हुने कपडाबाट स्थानिय रुपमै बनाइञ्छ र सस्तोमा पाइञ्छ । यस्ता मास्क धोएर पुन लगाएको देखिन्छ। कपडाको मास्क अन्य विकाशील देशहरुमा पनि अत्यधिक प्रयोग हुने अनुहार मास्क हो। यस्ता मास्कमा दुइ पत्र हुन्छन। कानमा अड्याउनको लागि प्रयोग गरिने धागोले तानतुन पार्दा मास्क नै तानिन्छ। हामीले गरेको उत्क अध्धयन अनुसार कपडाका मास्कमा करिब ८० - ५०० माइक्रोमिटर ठुला प्वाल हुने गर्दछन। त्यसैले तिनीहरुले धुलोका कणहरु त्यति राम्रो संग छेक्न सक्दैनन्। अझ धोएर लगाउदा र तन्काउदा यस्ता मास्कको कण छान्ने क्षमता बिस प्रतिशत भन्दा बढि ह्रास हुने गर्दछ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">काठमाण्डुमा प्रयोग हुने अर्को किसिमको मास्क सर्जिकल वा मेडिकल मास्क हो। अस्पत्ताल र प्रयोगशालातिर यस्तो खालको मास्क लगाएको हामि प्राय: देख्छौ। काठमाण्डुमा मास्क लगाएर हिड्ने मध्ये करिब एक तिहाईले यस्तो सर्जिकल मास्क लगाएको देखिन्छ। सर्जिकल मास्क झिल्ली पनि राखेको अलि फरक सामग्रीले बनेको हुन्छ र अलि महँगो पनि छ। यो मास्कमा प्राय तीन पत्र हुन्छन। नाकको डाडी मा पर्ने गरि धातुको मसिनो पाता, जसले मास्कलाई नाकसंग टम्म टास्सिन सहयोग गर्छ, पनि राखिएको हुन्छ। यस्तो पाता कपडाको मास्कमा हुदैन। झिल्लीमा रहेका प्वालहरु कपडाको मास्कमा पाइने प्वालहरु भन्दा साना हुन्छन। तिनमा हुने रेशाहरु एक माथि अर्को बसेको कारण सर्जिकल मास्कले अलि साना कणहरु पनि रोकिदिन सक्छन। हाम्रो अनुसन्धानले सर्जिकल मास्कको धुलोका कण फिल्टर गर्ने क्षमता कपडाको मास्क भन्दा निकै राम्रो देखाएको थियो। सर्जिकल मास्कको गुणस्तर उत्पादनकर्ता अनुसार केहि फरक हुन सक्छ। अमेरिकाको एफ डि ए ले यस्ता मास्क उत्पादकहरुको लागी निर्देशिका जारि गर्ने गरेको छ। हरेक उत्पादकले मास्कमा प्रयोग हुने कपडाको सामग्री किसिम, आकार, नाप, तन्यता शक्ति, कानमा लगाउने हो कि टाउको पछाडी बाध्ने हो, स्वास्थ जोखिमहरू के के हुन सक्छन, तरल पदार्थ छेक्न सक्छ कि सक्दैन, धुलोका कण, ब्याक्टेरिया आदी कति फिल्टर गर्न सक्छन लगायत धेरै तथ्य उल्लेख गर्नु पर्ने हुन्छ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अत्यन्तै कम मान्छेले प्रयोग गरेको देखिने अलि महँगो खालको मास्क एन ९५ हो। यो किसिमको मास्क बिशेष परिस्थितिमा प्रयोग गरेको पाइन्छ। नेपालमा सामान्यतया यो प्रकारको मास्क प्रयोग गरेको देखिदैन। यो मास्क अनुहारमा राम्रोसंग फिट हुन्छ। यो मास्कको साना कण छान्ने वा रोक्ने क्षमता सर्जिकल मास्कको भन्दा बढि हुन्छ। राम्रोसंग लगायो भने यस्तो मास्कले ३०० न्यानोमिटर तहका धेरै साना कण ९५ प्रतिशत सम्म छेक्न सक्छ। तर यो मास्क सर्बसाधारणले दैनिक प्रयोजनको लागि प्रयोग गरिरहन त्यति उपर्युक्त हुदैन, अफ्ठेरो हुन्छ ।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मास्कको प्रभाबकारीता</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">विभिन्न अध्ययनहरुले अनुहार मास्कको प्रयोगले धुलोबाट हुने जोखिम, स्वास्थ क्षेत्रमा हुने संक्रमण जोखिम, सरुवा रोगको आपतकालिन अवस्थामा केहि हदसम्म रोकथाम गर्ने देखाएका छन। मास्क लगाउदा रोग सार्न सक्ने सम्भावना घट्छ। प्रयोगकर्ताको मुख वा नाकबाट निस्कने सम्भाव्य दुषित पदार्थ अर्को व्यक्तिसम्म पुग्न रोकिन्छ। राम्ररी प्रयोग गर्यो भने मास्कले खोक्दा वा हाच्छेउ गर्दा निस्कने ठुला तरल पदार्थको थोपा जसमा भाइरस, ब्याक्टेरिया लगाएत रोगाणु पनि सर्नबाट कम हुन्छ। त्यसैगरी मास्क लगाउदा थुक वा र्याल र स्वासप्रस्वास सम्बन्धी स्राब अन्य व्यक्तिकोमा पुग्नबाट बचाउछ।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">सर्जिकल मास्क अनुहारमा टपक्क फिट नहुने भएकोले पनि यिनको कार्यक्षमता कम हुन्छ। त्यसैले मास्कले रोगाणुबाट पुरा सुरक्षा गर्छन भनेर ढुक्क हुन भने मिल्दैन। सर्जिकल मास्कले खासगरी माइक्रोन तहका कणहरु रोक्न मद्दत गर्दछ। यदि यस्तो मास्क लगाएको छ भने खोक्दा वा हाच्छेउ गर्दा मुखबाट निस्कने वा अन्य शारिरिक तरल पदार्थ एक व्यक्तिबाट अर्कोमा जानबाट कम गर्दछ। स्वासप्रस्वास सम्बन्धी संक्रमण भएको व्यक्तिले यस्तो मास्क लगाउदा संक्रमण अन्य व्यक्तिमा सर्न कम हुन्छ भने, सार्बजनिक स्थानमा कुनै संक्रमित व्यक्तिले खोके वा हाच्छेउ गरे उक्त व्यक्तिबाट निस्केको तरल पदार्थ मास्क प्रयोगकर्ता सम्म पुग्ने जोखिम कम हुन्छ। अमेरिकाको एफ डि ए ले माथिका अवस्थामा सर्जिकल मास्क लगाउन अनुमोदन गरेको पाइन्छ। त्यसको लागी निश्चित मापदण्ड पुगेको सर्जिकल मास्क हुनु जरुरी छ। तर नेपालमा बनाइने सर्जिकल मास्क कस्तो गुणस्तरका छन्, तिनको अनुमोदन वा स्वीकृति कुनै निकाएले गरेको छ कि छैन होला? यस्ता सर्जिकल मास्कले अत्यन्तै साना न्यानोमिटर तहका धुलोका कण वा भाइरसका कण भने नरोक्ने सम्भावना बढि हुन्छ ।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">एन ९५ मास्क भने स्वास्थ्कर्मिहरुलाई कोरोना भाइरसजस्तो स्वासप्रस्वास सम्बन्धी संक्रमित बिरामीको उपचारमा संग्लग्न हुँदा लगाउन प्रभाबकारी मानिन्छ। स्वास्थ्यकर्मिहरुले त स्वासप्रस्वास सम्बन्धी बिरामी हेर्दा अनिबार्य रुपमै मेडिकल मास्क लगाउनु नै पर्यो। बिरामीको अवस्था हेरेर एन ९५ मास्क पनि लगाउनु पर्ने हुन्छ। यति हुदाहुदै पनि एन ९५ ले पनि सम्पुर्ण रुपमा सबै कण रोक्न सक्दैन। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">कपडाको मास्क भने कुनै पनि अवस्थामा नलगाउन नै सिफारिस गर्ने गरिएको छ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">सर्नसक्ने रोग लागेका बिरामीहरुले सार्बजनिक ठाउमा जादा मास्क लगाउदा किटाणु फैलन रोक्छ। तर कुनै स्वासप्रस्वास सम्बन्धी संक्रमणबाट बच्न एक स्वस्थ मानिसले मास्कमा पुरै भर पर्न हुदैन। कोरोना जस्तो भाइरस फैलिन नदिन दैनिक रुपमा राम्रो संग हात धोइरहने र बिरामी मान्छेसंग टाढै बस्ने गर्नु पर्छ। कोरोना भाइरस कि त स्वासप्रस्वास ड्रप्लेट कि त छोइदा संक्रमित मान्छेदेखी स्वस्थ मान्छेमा सर्छ। त्यसकारण रोगि मान्छेले खोक्दा वा हाच्छेउ गर्दा एक मिटरको दुरीसम्म कोरोना भाइरस अर्को मान्छेलाई सर्ने जोखिम हुन्छ। बिस्व स्वास्थ संगठनका अनुसार सर्जिकल मास्क लगाउदा कोरोना लगाएत केहि स्वासप्रस्वास सम्बन्धी रोगहरु फैलिनबाट रोकथाम गर्न सकिन्छ। तर बुझ्नु पर्ने कुरा के छ भने मास्क मात्रैले सुरक्षा गर्न सक्दैन। राम्रो संग हात धुने लगाएत पक्रिया पनि अपनाउनु पर्छ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">सामान्यतया निरोगी सर्बसाधारणले मास्क लगाइहाल्नु जरुरि छैन तर सार्बजनिक स्थानमा जादा मास्क लगाउदा कुनै रोगि मानिसले नजिकै खोक्यो वा हाच्छिउ गर्यो भने त्यसबाट हुने संक्रमण कम गर्न मद्दत हुन्छ। स्वासप्रस्वास सम्बन्धी लक्षण भएका व्यक्तिले मास्क लगाउनु नै बुद्धीमानी हुन्छ। कोरोना संक्रमित संकास्पद व्यक्ति घरमा वा नातागोतामा छ भने सर्जिकल मास्क लगाउनु पर्छ, नजिक हुदा। सामान्यतया यस्ता मास्क घरमा र समुदायमा लगाउन रुचाइदैन। तर फ्लु, कडा रुघा खोकी संक्रमण लगाएत स्वासप्रस्वास सम्बन्धी रोग सर्न बाट बच्न लगाउन सकिन्छ। </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">मास्क लगाउने सहि तरिका</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">कुनै मास्क कसरि लगाइञ्छ भन्नेले पनि कति हदसम्म कणहरु सास लिदा भित्र पस्छन भन्ने निर्धारण गर्दछ। सर्जिकल मास्क लगाउदा खुकुलो हुन्छ। नाकको माथिपट्टी दाँयाबाँयाबाट वा कानको नजिकबाट वा मुखको तलबाट हावा सजिलै छिर्छ। यी ठाउबाट कणहरु चुहावट हुने प्रसस्त सम्भावना हुन्छ । मास्क नलगाउदा च्याप्टो हुन्छ। मास्क लगाउदा यसलाई मुख र नाक ढाक्ने गरेर राख्ने र मुखमै टासिने गरेर तुना पछाडी लगेर दुइ कान वा टाउकोमा अड्याएर कस्नु पर्छ। सहि तरिकाले मास्क नलगाउदा यसको प्रभावकारिता कम हुन सक्छ र रोग सर्ने जोखिम बढि हुन सक्छ। मास्क सहि तरिकाले लगाउनु त छदै छ संगसंगै लगाइसकेपछि सहि तरिकाले निकाल्ने र सुरक्षित तरिकाले बिसर्जित गर्नु पनि महत्वपुर्ण हुन्छ। लगाइराखेको बेलामा मास्क सकेसम्म नछुने। मास्क निकाल्दा पनि अगाडिको भाग नछोई पछाडिबाट तुना समातेर निकाल्नु पर्दछ। मास्क निकालिसके पछि तुरुन्तै साबुन पानीले हात धुनु पर्छ। मास्क बिग्रेको छ, भिजेको छ वा स्वास फेर्न गाह्रो हुने भएको छ भने त्यस्तो मास्क लगाउन हुदैन। आजभोलि बच्चालाई पनि मास्क लगाइदिएको देखिन्छ। आवश्यक नपरे सम्म मास्क नलगाएकै बेस। मास्क लगाइरहन त्यति सहज भने हुदैन। कति मान्छेलाई निसासिएको जस्तो हुन्छ। चस्मा लगाउनेलाई चस्मामा कुहिरो लाग्छ। मास्क लगाएर कुरा गर्न असहज हुन्छ । एक पटक लगाउन बनाइएका मास्क पुन प्रयोग गर्नु हुदैन। एकजनाले लगाइसकेको मास्क अर्को व्यक्तिलाई लगाउन दिनु हुदैन। संक्रमण भएको अवस्थामा लगाएको मास्क सुरक्षित रुपले बिसर्जन गर्नु पर्छ। एन ९५ यो मास्क भने बच्चाको लागि उपर्युक्त मानिदैन।</span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">अन्त्यमा</span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">गत बर्ष अक्टोबरमा एनल्स अफ इन्टरनल मेडिसिन भन्ने प्रतिष्ठित जर्नलमा </span><a href="https://annals.org/aim/fullarticle/744899/facemasks-hand-hygiene-prevent-influenza-transmission-households-cluster-randomized-trial?fbclid=IwAR2xT56wJ_ZGT1GeYM2nFtMWHQUp-XJZ1lM4NhD8VNuJPRWLj7TlYoIjmZg" style="text-decoration: none;"><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration-skip: none; text-decoration: underline; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;">प्रकाशित अनुसन्धानले</span></a><span style="background-color: transparent; color: black; font-family: Arial; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"> उल्लेख गरे अनुसार हातको सरसफाई र मास्क लगाउने कार्य घरघरमै प्रभाबकारी रुपमा गर्यो भने कडाखालको रुघाखोकी लगाउने भाइरस फैलन निकै कम हुन्छ। र यो बिधि महामारीको समयमा अत्यैन्तै उपयोगी हुन्छ। भिडभाडमा हुँदा वा रुघाखोकी लागेको बेला सर्बसाधारणले सहि तरिकाले सर्जिकल वा मेडिकल मास्क लगाउनु उपर्युक्त हुन्छ । </span></div>
<b style="-webkit-text-size-adjust: auto; -webkit-text-stroke-width: 0px; caret-color: rgb(0, 0, 0); color: black; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: start; text-decoration: none; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;"><br /></b>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: white; font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><span style="color: #666666;">डा. बसन्त गिरी (<a href="https://twitter.com/girib71" target="_blank">@girib71</a>) काठमाण्डु ब्यवहारिक बिज्ञान प्रतिष्ठान र डा. भानु न्यौपाने (<a href="https://twitter.com/BNeuaone" target="_blank">@BNeuaone</a>) त्रिभुवन बिस्वबिध्यालयमा कार्यरत छन्।</span></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: white; font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><span style="color: #666666;"><br /></span></span></div>
<div dir="ltr" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;">
<span style="background-color: white; font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 12pt; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 400; text-decoration: none; vertical-align: baseline; white-space: pre-wrap;"><span style="color: #666666;">नोट: यो लेख परिमार्जन सहित <a href="https://ekantipur.com/opinion/2020/02/18/158199258902731988.html" target="_blank">कान्तिपुर दैनिकमा</a> फागुन छ गते प्रकाशित भएको छ। ब्यक्तिगत रेकर्डको लागि मात्रै आफ्नै ब्लगमा पोस्ट गरेको हु। </span></span></div>
<span style="text-align: start;"></span><br class="Apple-interchange-newline" style="text-align: start;" /></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-9540907820764211632020-01-06T20:02:00.000+05:452020-01-06T20:03:27.348+05:45Memorable Khokana to Champadevi Hike<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div align="center" class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;">Winter is the great season to go out for a hike around Kathmandu valley. One can escape the chaos of the city once in a while when one can enjoy lush jungles, adventurous trails and beautiful view of the Himalayan ranges in the north.<o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;">On 11 December 2019, six members from <a href="https://www.facebook.com/KIASNepal/?eid=ARA8vOpkoHx3DFQ4WiIM9ASL00I-ANLsCPcyHOeCEeRAazTgQ8dopFP_uacRGo_sSqUFRT1WAqkVmQYC" target="_blank">KIAS</a> set for a hike to Champadevi peak at around 8:30 am from Khokana Bus Park which is 4 km south from Ekantakuna, Lalitpur. We were to follow our route from Khokana-Pharping-Bhanjyang to Champadevi and finally to Machhegaun. Khokana is a traditional Newari town of Lalitpur which is known for its mustard oil. On the way, we passed by Shree Rudrayani temple which is said to made by King Amara Malla in the 15<sup>th</sup>century, around which Khokana is believed to come into existence.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="background-color: white;"><br /></span></span><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaKe7ry6t29KNNnsrA2xUXtf1cJgkxy7KWT8NY9VMopFu2HlJVr8ATQmjQL739_CKVPAOmShn8ulCPf8yIzm_Ts3kO1PSkijFuhSEKjQPGIb7nnCIkzI54MFO6XFsgglCoilKlcYLCg0ZU/s1600/Picture3.png" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="color: black; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="489" data-original-width="366" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjaKe7ry6t29KNNnsrA2xUXtf1cJgkxy7KWT8NY9VMopFu2HlJVr8ATQmjQL739_CKVPAOmShn8ulCPf8yIzm_Ts3kO1PSkijFuhSEKjQPGIb7nnCIkzI54MFO6XFsgglCoilKlcYLCg0ZU/s640/Picture3.png" width="476" /></span></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="height: 234px; left: 0px; margin-left: 256px; margin-top: 156px; position: absolute; width: 175px; z-index: 251659264;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span><span style="font-size: large;"><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;">Under the warm early morning sun, we walked through paddy fields where straw was left for drying. Ahead was a suspension bridge and River Bagmati that looked awful and carried foul smell. It is so disheartening to see our river turn into no less than a sewer. Walking alongside Bagmati river corridor, we could see tunnel farming for off-season vegetables and mushrooms being done and also brick kilns. </span><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;">After an hour walk we reached the Pharping Hydropower Station, also known as Chandra Jyoti Hydro-electric Power Station established in 1911 AD. It is the first hydropower project of Nepal and the second oldest in Asia. We went on to have a look inside the station, which surprisingly is still in operation but restricted to few hours a day. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;">Our team then followed stairs alongside the penstock pipe of the project upwards to the reservoir, which now supplies drinking water for Lalitpur. The climb was not easy at all for me as I finally reached the reservoir panting after 45 minutes. It was nearly 12 noon and we rested for about 20 minutes and bought some oranges from a local vendor and headed to Bhanjyang, a small settlement area on Balkhu- Dakshinkali highway. Almost every household on the way had ripe orange trees. Hog plum ‘Lapsi’ (<i>Choerospondias axillaris</i>) trees were also loaded with fruits. Hog plum is commonly enjoyed as pickle in Nepal and nearby countries. Shishir, Jhalak and Sachin could pick some plum and shared among us.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><span style="background-color: white;"><br /></span></span><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqjbW2WEh2CDryK6AA3M3UFDWcPQAUHywD5bcKi2n6l0T0xyB0nDsaJVGtveFRn6tMcIhLi2tb9TkOCR9-qP_JJxHB3qYUJuNpUBckI8K8fmUcxHF4N8ZgPrcF1RNqiUlAIAeeS1q-qysI/s1600/Picture4.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: black; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="420" data-original-width="422" height="636" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqjbW2WEh2CDryK6AA3M3UFDWcPQAUHywD5bcKi2n6l0T0xyB0nDsaJVGtveFRn6tMcIhLi2tb9TkOCR9-qP_JJxHB3qYUJuNpUBckI8K8fmUcxHF4N8ZgPrcF1RNqiUlAIAeeS1q-qysI/s640/Picture4.png" width="640" /></span></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;">We walked on a vehicle road taking some shortcuts and reached Bhanjyang in 30 minutes. Then we again took a steep path eating oranges along the way through a pinus dominating forest and reached in front of Hattiban Resort on top. We rested there for a while had some light snacks and moved on towards Champadevi. Along the way we could see the entire Kathmandu valley partially engulfed in smog and we admired and tried identifying the majestic Himalayan peaks behind the hills. The team was also very keenly locating places down below that looked tiny from our height and those airplanes landing at the airport. </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzzJMDAYsM17R4XyLKfgByRcJE3SS2KICoQkho22uV2jkVYPPuAGBrKfXtjKGlCUOOQTBI1zQYox7my6YXTu98tl1m_e2_JSwoJtUU-aYvCVzlmPu6pnNgtDHTzcNasBfCPTpwGRS7AlwG/s1600/Picture5.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: black; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="397" data-original-width="533" height="476" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzzJMDAYsM17R4XyLKfgByRcJE3SS2KICoQkho22uV2jkVYPPuAGBrKfXtjKGlCUOOQTBI1zQYox7my6YXTu98tl1m_e2_JSwoJtUU-aYvCVzlmPu6pnNgtDHTzcNasBfCPTpwGRS7AlwG/s640/Picture5.png" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;">As we were moving towards Champadevi trail, the place was littered everywhere and it was shocking. Champadevi is one of the most visited hiking trails in Kathmandu and that day as well, large number of national and international visitors could be seen along the way. Before starting our climb to Champadevi hill, we had a break and had our home-packed snacks. Then we walked through the dense forest which was dominated by jungle nuts/ katus and other tree species like Chilaune (<i>Schima wallichi)</i>, Rhododendron, etc. Again those steep stairs to the Chamapadevi temple were tiring and seemed impossible to me. Shishir accompanied me while other team members waited for us at the top at the temple. After 45 minutes, we finally reached our destination at around 2:30 pm. Phulchowki and Bhasmasur hills could be seen from atop the hill. We planned to trek Bhasmasur peak next time. On our way back, we asked one of the visitors about the way to reach Machhegaun, and he asked to take a right turn from a large garbage pile. It struck me that littering has become so common in this place that a garbage pile can even be used as a waypoint. It can be a very serious issue as wild animals roam round in the forest. We walked down through the slippery and small but very difficult trail. It took us about 1.5 hours to reach Machhegaun, from where we took a bus home.</span><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeiCqzKyfYUUwsk9-xK9LEn_VZEyM12VGwwM44mwo0wrbvq8SyI1Udc_JPZaPer9LM2BqvNy-2HMSFyiORGohtKC8EUnbv5AXa6xWke8Tmg7KEdEWIxJMwTBq-FciJVhMsC3Y1dDbdwXWO/s1600/Picture6.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: black; font-size: large;"><img border="0" data-original-height="329" data-original-width="441" height="476" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeiCqzKyfYUUwsk9-xK9LEn_VZEyM12VGwwM44mwo0wrbvq8SyI1Udc_JPZaPer9LM2BqvNy-2HMSFyiORGohtKC8EUnbv5AXa6xWke8Tmg7KEdEWIxJMwTBq-FciJVhMsC3Y1dDbdwXWO/s640/Picture6.png" width="640" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;">The day turned out to be tiringly-awesome as I had not been for a hike for so long. It is said difficult trails take us to the most beautiful adventures. </span><span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; line-height: 16.866666793823242px; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: "times new roman" , serif; line-height: 18.399999618530273px;"><o:p><span style="font-size: large;"> by <a href="https://www.facebook.com/your.varsharai" target="_blank">Varsha Rai</a> and <a href="https://www.facebook.com/paudel.jhalak.9" target="_blank">Jhalak Paudel</a></span></o:p></span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-10783681040670996502019-06-26T19:26:00.000+05:452019-06-27T09:54:06.728+05:45के हामीले लगाउने मास्कले धुलोका कण रोक्छन त? <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://dfzljdn9uc3pi.cloudfront.net/2019/7142/1/fig-1-2x.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" data-original-height="799" data-original-width="800" height="398" src="https://dfzljdn9uc3pi.cloudfront.net/2019/7142/1/fig-1-2x.jpg" width="400" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">A) Commonly used cloth face masks, B) Surgical mask and</span><br />
<span style="font-size: large;">C) patter of mask use in Kathmandu in 2016 </span><br />
<span style="font-size: large;">(Source: https://peerj.com/articles/7142/)</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">काठमाण्डु लगायत नेपालका केहि सहरहरुमा अत्याधिक वायु प्रदुषण रहेको सर्बबिदितै छ । दैनिक वायु प्रदुषणबाट बच्न सर्बसाधारणले अनुहार मास्क (face mask) लगाउने गरेका छौ । तर के साच्चिकै यस्ता मास्काले धुलोका कणहरु हाम्रो फोक्सोसम्म पुग्न रोक्छन त? कत्तिको प्रभाबकारी होलान त? त्यो जान्नको लागि मास्कमा प्रयोग गरिएका कपडामा हुने प्वाल र तिनको घनत्व थाहा हुन जरुरि छ।</span><br />
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-size: large;">यी कुरा थाहा पाउनको लागि त्रिभुवन बिस्वबिध्यालायाका प्राध्यापक डा. भानु न्यौपानेको नेतृत्वमा उहाको बिद्यार्थी संगीता मैनाली, काठमाण्डु व्यवहारिक बिज्ञान प्रतिष्ठानका बैज्ञानिक डा. बसन्त गिरी र अमिता शर्मा को समुहले अनुसन्धान गरेका थियौ। यो कामको नतिजा प्रतिष्ठित बैज्ञानिक जर्नल पीएर जे (PeerJ) मा आज <a href="https://peerj.com/articles/7142/" target="_blank">प्रकाशित भएको छ</a>।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">उक्त पेपरको यसै पेपरको मुख्य बुदाहरु निम्न बमोजिम सम्छिप्तमा लेखेको छु । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<b><span style="font-size: large;">कति मान्छेले प्रयोग गर्छन मास्क?</span></b></div>
<div>
<span style="font-size: large;">काठमाण्डुको धेरै गाडि गुड्ने प्रमुख स्थान मध्ये एक कलंकीमा सन् २०१६ मा गरिएको गणना अनुसार यो क्षेत्र भएर हिड्ने मान्छे मध्ये ३१% ले मास्क लगाउने रहेछन । प्रयोग गरिएका मास्कहरु मुख्य गरि दुइ किसिमको देखियो । करिब २४% ले सामान्य कपडाको मास्क र करिब ७% ले सर्जिकल मास्क लगाएको देखियो । माथिको चित्रमा बायाँ तिरका मास्क लुगाका हुन् र दायाँ तिरको सर्जिकल कास्क हो । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<b><span style="font-size: large;">कति ठुला प्वाल रहेछन त मास्कमा?</span></b></div>
<div>
<span style="font-size: large;">काठमाण्डु धेरै मान्छेले प्रयोग गर्ने लुगाको मास्क्मा हाम्रो अनुसन्धान केन्द्रित थियो । यी लुगाका टुक्रामा माइक्रोस्कोपले हेर्दा ४६१ माइक्रोन सम्म ठुला प्वाल भेटिए । याद रहोस यी मास्कले साना धुलोका कण १० माइक्रोन भन्दा साना कण छेक्ने आशाले हामीले लगाउछौ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">तर मास्क्ले धुलोका साना कण छेक्ने नछेक्ने कुरा प्वालको साइज मात्रै नभएर तिनको घनत्व र तेहा उपलब्ध फाइबरको नेटवोर्कमा पनि निर्भर गर्दछ । हाम्रो अध्ययनले प्वाल घनत्व ४७ प्रत्यक ४.५ बर्ग मिलिमिटर पाइएको छ ।</span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://dfzljdn9uc3pi.cloudfront.net/2019/7142/1/fig-2-2x.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" data-original-height="648" data-original-width="800" height="516" src="https://dfzljdn9uc3pi.cloudfront.net/2019/7142/1/fig-2-2x.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">मास्कमा देखिएका प्वालहरु। Pores in different face masks. </span><br />
<span style="font-size: large;">For details see PeerJ paper https://peerj.com/articles/7142/</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/"></a></span></div>
<div>
<b><span style="font-size: large;">यी मास्कले के धुलोका कण रोक्छन त?</span></b></div>
<div>
<span style="font-size: large;">यो थाहा पाउनको लागि हामीले पेट्रि डिस्क लाइ मास्क लगाइदियौ र खुल्ला ठाउमा केहि समय राखिदियौ । मास्कको अर्को तर्फा कति धुलोका कण छिरे भनेर नाप्यौ । आफै खसेका धुलोका कण (PM10) ६३% देखि ८४% सम्म मास्कको अर्को तर्फ नगएको देखियो । लुगाको मास्कहरुले भन्दा सर्जिकल मास्कले अझै धेरै (९४% सम्म) धुलोका कण रोकेको देखियो । याद गर्नुस कि हामीले नापेको दस माइक्रोन भन्दा साना कण हुन् ।धेरै साना कण हामीले प्रयोग गरेको माइक्रोस्कोपले नाप्न नसक्ने हुनाले, त्यस्ता कणहरु गणना गरिएको छैन । अनि सास लिदा ताने जस्तो कणहरु तानिएको पनि होइन । त्यसैले के भन्न सकिन्छ भने खास मान्छेले मास्क लगाउदा यस्ता मास्क्ले यहा दिइएका भन्दा कम कणहरु मात्रै रोक्न सक्ने हुन सक्छ ।</span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<b><span style="font-size: large;">मास्क धुदा वा तानेर लगाउदा के हुन्छ त?</span></b></div>
<div>
<span style="font-size: large;">कपडाको मास्क लगाउने धेरैले फोहर भए पछि धोएर पुन लगाउने चलन पनि छ । तर यसरि धुदा मास्कका प्वालहरु झन् ठुला भएको देखिएको छ । यसरि धुदा करिब २०% सम्म धुलो छेक्ने क्षमता कम भएको पाइयो । त्यसै गरि तानतुन पारेर वा कानमा फिट गराउन तनकाउदा पनि मास्कका प्वाल ठुलो भएको पाइयो । प्वाल ठुलो हुने भनेको धुलोको कण छेक्ने क्षमता कम हुनु हो । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<b><span style="font-size: large;">त्यसोभए मास्क लगाउने कि नलगाउने त?</span></b></div>
<div>
<span style="font-size: large;">कपडाका मास्कहरु धेरै प्रभाबकारी छैनन् । तर पनि लगाउदा केहि हद सम्म हानिकारण धुलोका कानबाट हामीलाई जोगाउछन । कपडाको मास्क भए धेरै नतन्काइ लगाउने र नधोई लगाउने। सकेसम्म सर्जिकल मास्क लगाउने । </span></div>
<div>
<br /></div>
<div>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-62058834898534139432019-03-08T15:09:00.000+05:452019-03-18T11:06:42.389+05:45सुद्ध हावा कहिले?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">- बसन्त गिरी</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiq2qXFDCsMEu2M81ghLYuSiON_F6HZYLRB3wdiGDGs7_993XpYeulPXBwKh2i0g67hYko9rh69sfwgZY_MN-ycGazOCYpZFw1c5XCVeWx0ve3LPNEiZbQrrc9JiV8WmzeM8Mbz6EadBrHC/s1600/kathmandu-0732019030539-1000x0.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" data-original-height="730" data-original-width="800" height="584" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiq2qXFDCsMEu2M81ghLYuSiON_F6HZYLRB3wdiGDGs7_993XpYeulPXBwKh2i0g67hYko9rh69sfwgZY_MN-ycGazOCYpZFw1c5XCVeWx0ve3LPNEiZbQrrc9JiV8WmzeM8Mbz6EadBrHC/s640/kathmandu-0732019030539-1000x0.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;">यसपालीको हिउदमा असामान्य बर्षा भयो । बर्षाले कि किशान खुशी हुन्छन कि काठमाण्डुबासी । पानी वा हिउले खेतिबाली सप्रिने आशाले किसान खुशी हुन्छन । काठमाण्डुबासी भने पानीले क्षणिक भए पनि प्रदुषित हावा केहि हदसम्म सफा हुने आशाले खुशी हुन्छन । काठमाण्डुको हावा यत्तिकै त प्रदुषित छ नै, हिउदमा त झन् अत्यधिक हानिकारक तहमा पुग्दछ । पानीले पखालेर हावा सुद्ध हुने केहि क्षण र हदसम्मको लागि मात्र हो । त्यसपछि पुन: उस्तै । काठमाण्डुको हावा निर्धक्क रुपले स्वास लिने गरि कहिले सुद्ध होला त?</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">बिस्व स्वास्थ संगठनले भर्खरै सार्बजनिक गरेको <a href="https://www.who.int/emergencies/ten-threats-to-global-health-in-2019" target="_blank">रिपोर्ट</a> अनुसार सन २०१९ को लागि मानव स्वास्थलाई खतरामा पार्ने दश मध्य वायु प्रदुषण एक प्रमुख हो । वातावरणिय हिसाबले वायु प्रदुशण सबैभन्दा जोखिमपुर्ण छ । संसारमा <a href="https://www.who.int/news-room/detail/02-05-2018-9-out-of-10-people-worldwide-breathe-polluted-air-but-more-countries-are-taking-action" target="_blank">दश मध्य नौ जना</a> मान्छेले प्रदुषित स्वास लिन्छन । र करिब ७० लाख वायु प्रदुषण कै कारण बर्षेनी मर्छन । प्रदुषित वायुमा हुने विभिन्न किसिमका प्रदुषक तत्वमध्य सुक्ष्म धुलोका कणहरु अत्यन्तै हानिकारक हुन्छन । अत्यन्तै साना कणहरु हाम्रो फोक्सो भित्र पस्छन र रगतमा पनि मिसिन सक्छन । र हामीलाई स्वासप्रस्वास सम्बन्धी, मुटु सम्बन्धी, फोक्सोको क्यान्सर, निमोनियाजस्ता रोग लाग्दछन । विभिन्न कारणहरुले गर्दा प्रदुषित वायुले मर्ने ९०% मान्छेहरु कम बिकसित र अल्प बिकसित मुलुकहरुमा बस्ने हुने गर्दछन । प्रत्यक एक लाख नेपालीमा १३३ जना प्रदुषित वायुको कारणले <a href="http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDGAIRBOD392v?lang=en" target="_blank">म</a>र्ने गरेको रिपोर्टहरुले देखाएका छन् । त्यसमा पनि बुढा बुढी र बच्चा बच्चिहरु प्रदुषणको शिकार बढी हुन्छन । केहि <a href="https://aqli.epic.uchicago.edu/" target="_blank">अध्ययनले</a> देखाए अनुसार मानब सम्भाव्य आयु घटाउनमा वायु प्रदुशणलाइ एच आइ भी एड्स, टीबी, चुरोट सेवन र युद्धहरु भन्दा पनि खतरनाक मान्न थालिएको छ । जुन सहरमा वायु प्रदुषण कम छ त्यहाका मान्छेहरु धेरै बाच्छन तर जुन सहरमा प्रदुषण बढि छ त्यहाका मान्छे कम बाच्छन । उदाहरणको लागि भारतको राजधानी दिल्ली बस्ने मान्छे वायु प्रदुषणको कारणले दश बर्ष कम बाच्छन । बैज्ञानिकहरुले अनुमान गरे अनुसार मसिना धुलोका कण (PM2.5) बिस्व स्वास्थ संगठन को मापदण्ड भन्दा १० माइक्रोग्राम प्रति घनमिटर हावा बार्षिक औसत बढि हुदा लगभग एक बर्ष सम्भाभ्य आयु कम हुने रहेछ । यसरि हेर्दा नेपालको (खासगरी काठमाण्डुको - ५५ माइक्रोन पर घनमिटर मान्दा, किनभने अरु सहरको तथ्यांक उपलब्ध छैन) नेपालीको जन्मिने बेलाको सम्भाव्यता आयु करिब ४.५ बर्षले घटेको छ दुषित वायुको कारण । काठमाण्डुमा दुइ बर्ष अघि <a href="https://academic.oup.com/aje/article/186/5/573/3896091" target="_blank">गरिएको एक अध्ययन</a> ले वायु प्रदुषणको कारण PM10 को मात्रा १० ले बढ्दा २% ले स्वासप्रस्वास र मुटुको रोगको खतरा बढ्ने देखिएको छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">नेपालको वातावरण विभागले संचालन गरेको वेबसाइटमा उल्लेख गरिएको तथ्यांक हेर्ने हो भने चौध ठाउको तथ्यांक उपलब्ध छ । नापिएको तथ्याङ्क यदि सहि छन् भने - यसै बर्षको माघ दुइ गतेको तथ्यांक अनुसार तेह्र ठाउमा मसिना धुलोका कणको मात्रा बिस्व स्वास्थ संगठनको मापदण्ड भन्दा बढी छन् । यो तथ्याकले अर्को महत्वपुर्ण कुरा के भन्छ भने - काठमाण्डु मात्रै नभएर नेपालका अन्य ठाउहरु पनि अत्यन्तै प्रदुषित छन । उदाहरणको लागी सोहि दिन झुम्का, सुनसरी र नेपालगंजमा वायुको प्रदुशणको मात्रा रत्नपार्क, काठमाण्डुको भन्दा झन्डै तीन गुणासम्म बढि देखिएको छ । किन हाम्रा दक्षिणका स्थानहरुमा अत्याधिक प्रदुषण छ त? यो अध्यनकै बिषय हो । तर संसारकै अत्याधिक प्रदुषित <a href="https://ig.ft.com/india-pollution/" target="_blank">दश सहरहरु</a> उत्तर भारतमा छन् र ति नेपालबाट नजिक छन् । यी सहरहरुमा बिस्व स्वास्थ संगठनको मापदण्ड भन्दा दशौ गुणा बढि धुलोका कण छन । भारतीय श्रोतहरुबाट प्रदुषक धुलो नेपाल तिर आएको पनि हुन सक्छ । तराइमा नेपालको धेरै जनसंख्या बसोबास गर्छ। त्यसैले यस्तो प्रदुषित वायु बाट धेरै जनसंख्या प्रभावित छ । यसमा खासै कसैको ध्यान गएको छैन । अर्को एउटा <a href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2016AGUFMGC23G1303M" target="_blank">अध्ययनले</a> काठमाण्डुको प्रदुषण बिगत पन्ध्र बर्षमा ५०% ले बढेको देखाएको छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">वायु प्रदुषण कम गर्ने नीति नियम बनाउनको लागि सबैभन्दा पहिले स्पस्ट रुपमा प्रदुक्षणका स्रोतहरु के के छन् पहिचान गर्नु पर्दछ । अनि मात्र प्रदुषणलाइ स्रोतबाटै कम गर्न चाहिने योजना र कार्यक्रम बनाउनु पर्छ भन्ने थाहाहुन्छ । सर्बसाधारणलाइ के लागेको छ भने मेलम्चीको कारणले र चक्रपथ देखि अन्य बाटो विस्तारले प्रदुषण बढ्यो । त्यो एक हदसम्म सहि हो । सिमित <a href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1352231015304982" target="_blank">अध्ययनले</a> देखाए अनुसार काठमाण्डुको वायुमा हुने धुलोका कणको मुख्य स्रोतहरुमा इट्टा भट्टले, गाडिको धुवा र फोहर र अन्य बस्तु जलाउदा निस्कने धुवा पर्दछन । स्रोत पहिचानको लागि अझै घनिभुत अध्ययनको आवश्यकता छ । हिउदमा गाडिहरुले गर्ने प्रदुषण त छदै छ, सयौ इटा भट्टा चल्छन, जाडोबाट बच्न दाउरा देखि कागज र फोहर जलाउने गतिबिधि पनि बढी हुन्छ । त्यसैले हिउदमा हुने र अन्य समयमा हुने प्रदुषणको स्रोतको योगदान फरक हुन सक्छ । माटोको धुलोले पनि केहि मात्रामा वायु प्रदुषणमा योगदान गरेको छ । तर के अब मेलम्चीको काम र बाटो निर्माण सकियो भने प्रदुषण घट्छ त? यसरि हेर्दा बाटोहरु बनेर सकिए पनि धुलो उडेको नदेखिएला तर वायु प्रदुषण खासै कम नहुन सक्छ, खासगरी अत्यन्तै हानिकारक मसिना धुलोको कणको हिसाबले । काठमाण्डु आफैमा कचौरा जस्तो भएकोले पनि वायु प्रदुषण बढि हुन्छ । यसलाई त हामीले केहि गर्न सकिदैन । सक्ने भनेको मानव सृजित स्रोतहरुहाइ कम गर्ने हो ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">मानब सृजित श्रोतहरु मध्ये प्रमुख एक इट्टा भट्टाबाट निस्किने प्रदुषण कम गर्न कम प्रदुषण गर्ने प्रबिधीको प्रयोगलाई प्रोत्साहन र नियमन कडा गर्नु पर्दछ । ति भट्टालाइ सकेसम्म काठमाण्डु बाहिर सार्दा उपयुक्त हुन्छ । नागढुङ्गा गाडि र मान्छे काठमाण्डु प्रवेश गर्ने मात्रै नाका नभएर, हावा प्रवेश गर्ने प्रमुख स्थान पनि हो । यो स्थानबाट प्रवेश गरेको वायु दिन ढल्केपछि पुर्बतिरबाट बाहिर जान्छ । तर आजभोलि नागढुङ्गा देखि पश्चिमतिर त्रिभुवन हाइवेको ओरिपरि इट्टाभट्टा र सिमेण्ट कारखाना बढ्दै छन् । वायु प्रदुषणको हिसाबले अत्यन्तै संबेदनशील स्थानमा भएका यस्ता प्रदुषणका श्रोत कम गर्न के गर्ने? भुइचालोले भत्केका इट्टा भट्टाहरु पुनर्निर्माण गर्दा कम प्रदुषण गर्ने बाङ्गो टिङ्गो चिम्नी प्रबिधी भित्रियको छ । कति भट्टाले नयाँ प्रबिधी अपनाए? तिनको प्रभावकारिता कस्तो छ? थप अध्यन जरुरि छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">वायु प्रदुषणको अर्को प्रमुख कारण गाडिबाट निस्किने धुँवा हो । नेपालमा अहिले करिब चार लाख बढि गाडि कुद्छन र गत एक दशकमा गाडिको संख्या पाच गुणाले बृद्दी भएको छ । यी गाडिहरु मध्ये धेरै डिजेलबाट चल्छन । डिजेलबाट चल्ने गाडिले धेरै प्रदुषण गर्छन । गाडिबाट निस्किने प्रदुषण कम गर्न गाडिको कन्डिसन राम्रो राख्ने, प्रदुषण परिक्षण गरेर फेल हुनेलाई चल्न नदिने, बाटोको अवस्था राम्रो राख्ने, ट्राफिक जाम कम गर्ने जस्तो तत्कालिन अवस्थामा गर्न सकिने सुधारलाई ध्यान दिन आवश्यक छ । तर लामो अबधीको लागि भने परम्परागत इन्धनबाट चल्ने गाडि बिस्थापित गरि स्वच्छ उर्जाले चल्ने गाडी संचालन गर्नु नै एक मात्र उपाए हो । गाडिको, खासगरी ब्याट्री, प्रबिधीमा भैरहेको द्रुत बिकासका कारण बिजुली गाडी अब सम्भब हुदै छ । २०१५ को पेरिस जलवायु सम्मेलनमा नेपालले पाँच वर्षमा २०% सार्बजनिक यातायातलाई बिजुली यातायातमा पुर्याउने बाचा गरेको <a href="https://www.nepalitimes.com/banner/20-electric-by-2020/" target="_blank">थियो</a> । तर तीन बर्स बितिसक्दा पनि त्यस दिशामा केहिपनि काम भएको छैन । साझा यातायातले संचालन गर्ने भनेको पाँचवटा बिजुली बसको उद्घाटन गर्ने क्रममा दशैँताका प्रधानमन्त्री ओलीले फेरी उही २०% को कुरो दोहोर्याय । तर ति पाँच बस पनि आजसम्म संचालनमा आउन सकेका छैनन् । उता डिजेल पेट्रोलले चल्ने गाडि आयात कम र विस्थापनमा योगदान गर्ने कुनै नीतिगत निर्णय भएको छैन । यसले गर्दा तत्कालको लागि यस्ता गाडिको संख्या कम हुने कुनै लक्षण देखिदैन । बिजुली गाडिमा अब बिस्वमा आउने प्रबिधिगत परिवर्तनले नेपालमा पनि ति गाडिको आयात केहि मात्रामा बढ्ला तर त्यो वायु प्रदुषण कम गर्ने हदसम्म नहुन सक्छ । हुन त ओली सरकारले गत डिसेम्बरमा ३०० बिजुली बस किन्ने निर्णय गरेको पनि छ । त्यो कसरि र कहिलेदेखि संचालन होला? केहि अत्तो पत्तो छैन । ठोस तयारी र योजना नभई गरिने यस्ता हचुवा निर्णयले खासै अर्थ राख्दैनन् । तर प्रदुषण गर्ने परम्परागत यातायात प्रतिस्थापन गर्नको लागी हजारौ बिजुली बसको आवश्यकता छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">यस अघि उल्लेख गरे अनुसार नेपालको दक्षिण तिरका स्थानहरुको अस्वभाविक वायु प्रदुषणमा भारतीय प्रदुषणका श्रोतहरुको योगदान हुन सक्छ । निर्क्योल गर्नको लागी अनुसन्धानको आवश्यकता छ । जसरी जलवायु परिवर्तनमा नेपालको योगदान न्युन हुदाहुदै पनि त्यसको असर हामीले भोगिरहेकै छौ, त्यसरी नै अन्य देशले गरेको वायु प्रदुषण को असर हामीले नै प्रताडित भैरहनु पर्ने अवस्था हुन सक्छ । यसरी बोर्डर पारीबाट आउने प्रदुषण कम गर्न के गर्न सक्छ नेपालले? दशिण पुर्बी एसियाली देशहरुले यस किसिमको अन्तरदेशीय प्रदुषणको समस्या सम्बोधन गर्नको लागी सम्झौता गरेका छन् । नेपालले पनि दक्षिण एसियामा यस्तै किसिमको सम्झौताको लागि नेतृत्व लिन सक्छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">मेरी सात महिनाकी छोरीलाइ करिब महिना दिनसम्म खोकीले सतायो । तर उनि पोखरा गएपछि निको भयो । प्रदुषित वायुकै कारण मेरी छोरी जस्तै कति बच्चाबच्चीहरु समस्यामा परेका होलान? कति बुढाबुढीहरु अहिले दम र अन्य स्वास प्रस्वास सम्बन्धी समस्याले अस्पत्तालको शैयामा दिनरात काटिरहेका होलान । कतिलाई फोक्सो र मुटुको समस्या झन् बल्झिराखेको होला । यसले एक त स्वास्थ अवस्था खराब भयो र बिरामीले दुख्ख पायो। संगसंगै परिवारका अन्य सदस्यहरुलाई पनि दुख्ख अनि समय र पैसाको बर्बादी थोपरियो ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">तर अफसोच यदि सरकारले साच्चिकै प्रदुषण कम गर्ने आक्रामक नीति र सो नीतिको कार्यान्यन गरेन भने यो अवस्था अन्त्य हुने कुनै लक्षण देखिदैन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">-------------------------</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">This article has been published in Kantipur daily - March 7, 2019. <a href="https://www.kantipurdaily.com/opinion/2019/03/07/155192462146445462.html" target="_blank">LINK</a></span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Also published in <a href="https://nepalkhabar.com/np/news/opinion/56917/">NepalKhabar.com</a> on March 4, 2019.</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">I apologize for duplicate publication.</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">I had submitted this article to Kantipur on 8 February 2019 but I didn't receive any reply from Kantipur. Some authors who publish in Kantipur suggested me that articles not published within two weeks after submission won't be published in Kantipur.</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">Therefore I sent the same article to NepalKhabar on 28 February 2019 and they decided to publish. I had informed the handling editor of NepalKhabar that the same article was submitted to Kantipur but no response yet in our phone conversation.</span></div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-45225892386492768192017-02-13T07:40:00.000+05:452017-02-15T07:29:58.374+05:45प्रश्न-उत्तर: काठमाण्डुको वायु प्रदुषण<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgv7af4jEMTZFHUYmmuhNFFk1q9WNVEizdJIoJbuZa-Gd9o_pAD7rbY7_ax2mlxXlD_FhksS43Tgv7qP2-S6eLSZWr0lIWfTvZVjXvPuaf27eVjZfpFDNy6iQjH3yBdswizhi-P6wEtElpU/s1600/scale-1000x1000.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgv7af4jEMTZFHUYmmuhNFFk1q9WNVEizdJIoJbuZa-Gd9o_pAD7rbY7_ax2mlxXlD_FhksS43Tgv7qP2-S6eLSZWr0lIWfTvZVjXvPuaf27eVjZfpFDNy6iQjH3yBdswizhi-P6wEtElpU/s640/scale-1000x1000.jpeg" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Photo: Air pollution in KTM. Source: http://nepalitimes.com/page/every-breath-you-take-air-pollution</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">काठमाण्डु उपत्यकामा अहिले वायु प्रदुषण अत्यधिक छ । आफै वायु प्रदुषण सम्बन्धी अनुसन्धानमा संलग्न भएको (मेरा अन्तरास्ट्रिय जर्नलमा वायु प्रदुषण सम्बन्धी <a href="https://scholar.google.com/citations?user=xfBx5bIAAAAJ&hl=en" target="_blank">पाँच वटा</a> बैज्ञानिक लेख प्रकाशित छन, तर नेपाल सम्बन्धित हैन है । नेपालको वायु सम्बन्धी अनुसन्धान अहिले गरिराखेका छौ जसको नतिजा आउन केहि समय लाग्ला ।) र ब्यक्तिगत चाख भएको आधारमा सर्बसाधारणले सजिलै बुझ्ने हिसाबले यो ब्लगमा प्रश्न उत्तरको रुपमा प्रदुषण सम्बन्धी जानकारी दिने प्रयास गरेको छु ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न १ : कति धेरै प्रदुषित छ त काठमाण्डुको हावा?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: धेरै नै प्रदुषित छ । आँखाले प्रष्ट देखिन्छ धुलो र धुवा । नाकले थाहा पाउछ सजिलै । स्वास फेर्न गाह्रो हुन्छ । यति धेरै धुलो र धुवा छ कि एकघण्टा बाहिर निस्क्यो भने लगाएको लुगा फोहर भैहाल्छ, नाक भित्र कालो जम्मा भैसकेको हुन्छ । घरको छतमा गएर हेर्यो भने प्रत्यक दिन सफा गरे पनि धुलो जमिसकेको हुन्छ । घर भित्रैको अलि चिल्लो खाले सोफामा, झ्यालको फ्रेममा यसो औलाले छोएर हेर्नुस धुलो भेट्टिहाल्छ । अझ बाटो बनिरहेको ठाउ तिरबाट हिड्यो भने त स्वास फेर्ने कस्तो गाह्रो हुन्छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">हावा कति प्रदुषित छ भनेर बैज्ञानिक तवरले नाप्न धेरै प्रदुषकहरुको नाप लिनु पर्छ । ति मध्य PM10, PM2.5, PM1, र TSP जस्ताको नाप काठमाण्डुको केहि ठाउमा नियमित लीराखेको छ । त्यो नाप अनुसार गत आइतबार (12 February 2017) रत्नपार्कमा यी नाप तलको चित्रमा देखाइए अनुसार पाइए । नेपालको रास्ट्रिय मापदण्ड भन्दा बढि। </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Yh3DJJgcG71P5VodmaDzAhujwqocosf2Hc6euc_R1PTOgha-fz8P0p_wbtZX2OP8qRNglzlSMANIh2uQCCWabt8IH2XqGbp-y4MZVMAm3wH4JskeeySmCEucP8itVOTlE2VNVx1fxRY5/s1600/Ratnapark.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="422" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh_Yh3DJJgcG71P5VodmaDzAhujwqocosf2Hc6euc_R1PTOgha-fz8P0p_wbtZX2OP8qRNglzlSMANIh2uQCCWabt8IH2XqGbp-y4MZVMAm3wH4JskeeySmCEucP8itVOTlE2VNVx1fxRY5/s640/Ratnapark.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><a href="http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs313/en/" target="_blank">बिस्व स्वास्थ संगठन</a> (WHO) ले भने अनुसार PM10 = 50 र PM2.5 = 25 भन्दा बढि भयो भने हावा दुषित हुन्छ । यो मापदण्ड अनुसार त रत्नपार्कको हावा लगभग ६ गुणा खराब (PM2.5 अनुसार) देखियो । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न २ : संसारका अरु सहरको तुलनामा कति प्रदुषित हो त काठमाण्डु? यति नम्बरमा पर्यो उति नम्बरमा पर्यो भन्छन, खास कुरो के हो?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: यो प्रश्नको उत्तर दिन पनि त्यति सजिलो छैन । हावामा रहेका धेरै हानिकार प्रदुषक तत्वहरु मध्य कुन कुन तुलना गर्ने हो त्यसमा भर पर्दछ । जस्तै भारतको शहर दिल्लीको म<a href="http://www.cpcb.gov.in/CAAQM/mapPage/frmindiamap.aspx" target="_blank">न्दिर मार्गमा भएको स्टेसनले PM2.5 को गत आइतबार २४ घन्टाको औसत मात्रा ८६.८ देखायो</a> । रत्नपार्कको उही दिनको PM2.5 लगभग दुइ गुणा धेरै । महिनाभरिको औसत वा वर्ष भरिको औसत तुलना गर्यो भने बल्ल सहि आकडा आउन सक्छ । फेरी पनि अन्य प्रदुषक तत्वको स्थिति फरक हुन सक्छ ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><a href="http://epi.yale.edu/sites/default/files/2016EPI_Full_Report_opt.pdf" target="_blank">Environmental Performance Index</a> भन्ने अमेरिकाको यल बिस्वबिध्यालबाट निस्किने रिपोर्टले पनि एक किसिमको तुलना गर्छ देशहरुको । प्रत्यक देशले वातावरणिय मुद्दाहरुलाई कतिको उच्च प्राथमिकतामा राख्छन, त्यसको आधारमा नम्बर दिएर दिएर गरिने यो तुलनाले वायु प्रदुषणको मात्रै नभएर अन्य नितिगत नाप पनि लिंछ । यो २०१६ को इण्डेक्स अनुसार फिनल्याण्ड १ नम्बर (सबै भन्दा राम्रो), भारत १४१ नम्बरमा र नेपाल १४९ नम्बरमा रहेको छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">जे जसरि तुलना गरे पनि काठमाण्डुको हावा एकदमै खराब मध्यकै पर्छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ३ : के के रोगहरु लाग्छ यस्तो दुषित हावाले?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: वायु प्रदुषण सम्बन्धी रोगले बर्षेनी लाखौ मान्छेले ज्यान गुमाउछन । नेपालमा पनि <a href="http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2016-09-28/air-pollution-major-killer-in-nepal.html" target="_blank">हजारौ मर्छन</a> । प्रदुषित हावाले खासगरी स्वास प्रस्वास सम्बन्धी रोग लाग्छ । दम, फोक्सोको रोग, मुटुको रोग- हार्ट अट्याक पनि, क्यान्सर आदी । <a href="http://ehp.niehs.nih.gov/1408322/" target="_blank">डिमेन्सिया</a> भन्ने दिमाकको रोग पनि दुसित हावाको कारण लाग्न सक्ने कुरो आएको छ । दुसित हावाले तुरुन्तै मर्ने त हैन तर केहि वर्ष पछि, आयु भने पक्कै घटाउछ । गाउ तिर बसेको मान्छे काठमाण्डु आयो भने केहि दिनमै खाक्खाक र खुक्खुक गर्ने भने पक्कै हुन्छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ४ : पत्रिकामा देखेको जस्तो बिहान मर्निङ्ग वाक गर्न हानिकारक हो?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: हो । काठमाण्डुको हावा बिहान र सांझ अत्यन्तै दुषित देखिएको छ, दिउसको तुलनामा । <a href="http://www.myrepublica.com/news/14801" target="_blank">तलको चार्ट हेर्नुस त ।</a> </span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="351" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRGrE58ac_G_oRvzBuYYI3SMNMVhmyPLK7OpH0N_OPn4atxfEPjgAGemsvwTtDmdmKuHODuwVvdt70KsTZBiKFseHVoA87OpB-q6agZZCTWu_O_4HTSPvPrCqWTn52zvhNssGhvdNF0ruE/s400/VPI+grpah.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="400" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">काठमाण्डुको औसत PM2.5, February 12, 2017</td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">बिहान ६ बजेदेखि ११ बजेसम्म र बेलुकी ७ बजे पछि अत्यधिक प्रदुषण छ । त्यसैले खुब ज्यान बनाउछु भनेर ब्यान ब्यानै दौडिदा ज्यान झन खराब होला । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ५ : यो हावामा के चिज छ जसले हाम्रो स्वास्थलाइ हानि गर्छ?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: काठमाण्डुको हावामा सुरुमा भने झैँ धुलोका कणहरु त टन्नै छन् । जति साना कण भए त्यति नै फोक्सोको भित्र भित्र सम्म पस्छन । PM2.5 भनेको २.५ माइक्रोन भन्दा साना कण हुन जुन सजिलै फोक्सो भित्र पस्छन । यस्तो कण हाम्रो कपालको रौ भन्दा करिब पच्चिस गुणा साना हुन्छन । आँखाले देख्न नसकिने । त्यस्तै गरि <a href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969715305106" target="_blank">Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH)</a> पनि पाइएको छ काठमाण्डुको हावामा । यो PAH ले क्यान्सर मज्जाले गराउछ । त्यसै गरि Ozone, NOx, SOx, chloride, sulfate, nitrate आदी रसायनहरू पनि <a href="http://aaqr.org/VOL10_No3_June2010/3_AAQR-09-10-OA-0068_219-230.pdf" target="_blank">छन</a> । ब्रिस्त्रित जान्नको लागी अझै अनुसन्धान हुन बाँकी छ ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ६ : प्रदुषण चाइना, इण्डियाबाट पनि यता आयो भन्छन नि के हो खास कुरो?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: केहि प्रदुषक तत्व एक ठाउबाट अर्को ठाउमा जान्छन । कति सम्म भने - चीनको बेइजिङ्ग तिरको प्रदुषित हावा अमेरिकाको पश्चिमी तट तिर सम्म पुगेको अनुसन्धानले देखाएको छ । त्यसैगरि चीनकै एक ठाउबाट अर्को ठाउ । सहारा मरुभूमिको धुलो सयौ किलोमिटर परका सहरसम्म पुगेको पनि पाइएको छ । तर नेपालमा दक्षिण वा उत्तर तिरको प्रदुषित हावा आएको छ कि छैन, कति आएको छ भन्ने अनुसन्धान रिपोर्ट मैले भेटिन है । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="color: blue;">प्रश्न ७ : किन यति साह्रो दुषित भयो काठमाण्डुको हावा?</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: अहिले देख्खेको प्रदुषण त धुलो उडेर हो । यो धुलो उड्न कम गर्ने हो भने केहि हद सम्म कम हुन्छ । तर नादेख्खिने त्यो सानो कण PM2.5 त गाडिले निकाल्ने धुवाले गर्दा हो । त्यसैले स्वच्छ गाडि नहुदासम्म यस्तै हो । त्यसमा पनि डिजेलले चल्ने गाडी अझै खराब हुन्छन हावा प्रदुषित गराउन । अनि इट्टाभट्टा र दाउरा बाल्ने पनि एक हदसम्म जिम्मेवार छ । तर फेरी पनि गाडि नै मुख्य कारण हो ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ८ : यस्तो खराब हावाबाट जोगिने उपाए के होला?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5BbSEDkkyhldbn2Mw2GvrdTx3YDF5uiRYjkZPffPz36cfFeq9vO4CGuw3sgPXsOuLTiD8gSjIvh7ZbjEASpvO6FOBV4R2kR4DDMAAKx0CaexLCsZ5hQHiZNrfQOpWV0nGbYfF51p9HVJ7/s1600/IMG_20150611_100128.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5BbSEDkkyhldbn2Mw2GvrdTx3YDF5uiRYjkZPffPz36cfFeq9vO4CGuw3sgPXsOuLTiD8gSjIvh7ZbjEASpvO6FOBV4R2kR4DDMAAKx0CaexLCsZ5hQHiZNrfQOpWV0nGbYfF51p9HVJ7/s200/IMG_20150611_100128.jpg" width="150" /></span></a><span style="font-size: large;">उत्तर: ब्यक्तिगत रुपमा गर्न सक्ने भनेको बाहिर जाने परे मात्र जाने, नत्र नजाने । बिहान ११ बजे अगाडी झनै निस्किदै ननिस्कने । बाहिर निस्किदा अनिबार्य मास्क लगाउने । तर मास्क पनि थरीथरीका छन बजारमा । धेरै जसोमा धुलोका कण भन्दा ठुला प्वाल देखिन्छन, त्यस्ता मास्काले खासै काम गर्दैनन् । तिन तहले बनेको सर्जिकल मास्क अलि राम्रो छ अरु भन्दा ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न ९ : यो त ब्यक्तिगत कुरो भो । सरकारले के गर्नु पर्छ त?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उत्तर: सरकारले सर्बप्रथम धुलो कम गर्ने उपाए गर्नु पर्यो । बाटो छिटो छिटो पिच गर्नु पर्यो । दिन दिनै पानी छर्कनु पर्यो धुलो घटाउन ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">त्यसपछि, प्रदुषित गाडि गुड्न दिन भएन बाटोमा । हरियो स्टिकर सहि जांच गरेर मात्रै दिनु पर्यो, सबैलाई हैन । अहिले त पैसा दियो भने जस्तो गाडीलाइ पनि हरियो स्टिकर दिन्छ रे । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">जति धेरै गाडि तेती धेरै प्रदुषण । गाडि कम गर्ने उपाए अपनाउनु पर्यो । धेरै मान्छे बोक्ने गाडी (mass transit system) लाइ प्राथमिकता दिनु पर्यो ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">अनि सडकमा हुने जाम कम गर्नु पर्यो । कलंकीबाट कोटेश्वर पुग्न जामले गर्दा बिस मिनेटको बाटोलाई कम्तिमा एक घण्टा लाग्छ । त्यो भनेको तिन गाडि बराबरको प्रदुषण एक गाडिले गर्ने हो ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br />
<div style="font-style: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; text-align: justify; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; word-spacing: 0px;">
</div>
<br />
<div style="-webkit-text-stroke-width: 0px; font-family: -webkit-standard; font-style: normal; font-variant-caps: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: auto; text-align: justify; text-indent: 0px; text-transform: none; white-space: normal; widows: auto; word-spacing: 0px;">
<div style="margin: 0px;">
<span style="color: blue; font-size: large;">प्रश्न १० : एक दिनभरि रत्नपार्कमा बस्यो भने कतिवटा चुरोट ताने बराबरको हुन्छ त?</span></div>
<div style="margin: 0px;">
<span style="color: black; font-size: large;">उत्तर: चुरोट खानाले क्यान्सर लाग्छ, मान्छे मर्छन भन्ने अब आम बुझाइ भयो । आजभोलि सर्बसाधारणले सजिलै बुजुन भनेर वायु प्रदुषणलाइ चुरोट तान्नेसंग तुलना गरिन्छ । यसोगर्दा चुरोट तान्नाले मर्ने मान्छेको नम्बर र वायु प्रदुषणले मर्नेको नम्बर संग तुलना गर्ने हो ।</span></div>
<div style="margin: 0px;">
<span style="color: black; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="margin: 0px;">
<span style="color: black; font-size: large;">प्रश्न नम्बर १ को उत्तरमा दिएको टेबलमा देखाए जस्तै उक्त दिन रत्नपार्कको दैनिक औसत PM2.5 मात्रा १४४ थियो । यदि एकजना मान्छे रत्नपार्कमा बसी राख्यो भने यो वायु प्रदुषण उसले लगभग प्रत्यक दिन <a href="http://berkeleyearth.org/air-pollution-and-cigarette-equivalence/" target="_blank">७ वटा चुरोट</a> ताने बराबर हो ।</span></div>
</div>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-80730388341528233962017-02-02T13:25:00.000+05:452017-02-02T13:25:27.931+05:45#PhotoBlog : Lumbini and Tilaurakot <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiECcKX_nG_1hPHEWBp2n7IEWw0DXAa13UCyeHEjsXrxtwquMRo-w2o6ouWp6cx9y9OdhsmqU4DFQcHzxM0ly1Q7rNKOzH4KMvqu6R82FxXA76VN8hBI18pM4xFkfIEWlMpwf9ZX2lOsqzI/s1600/IMG_6233+copy.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><br /></a></div>
<span style="font-size: large;"><span style="font-weight: normal;">Lumbini is believed to be the <a href="http://whc.unesco.org/en/list/666" target="_blank">birth place of lord Buddha</a>. Siddhartha Gautam was born in 623 B. C. in the garden of Lumbini. Lumbini is about 25 km west from Bhairahawa. However, the remains of the ancient palace is further west from Lumbini. It is located in Tilaurakot.</span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-weight: normal;">I travelled to these holy and ancient places with friends in June last year. This was my second visit-but-almost two decades apart. The first time was during my school days. We had a tradition of going educational tour from school.</span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-weight: normal;"><br /></span><span style="font-weight: normal;">Here are some photos I took during my second trip to Lumbini.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhM7j6ROA6TnBPxbAHm6FVEOUoLjI2jVfIS5w3DKDwbp81h8EGVI7rR6shCXPWKQsfu59K68VHL265p0iN3jhF3l5aXZqwnMiKz-zp3t_rcyT4u-QDZroBIjsVPr6S-iBXEwBN45gXhri30/s1600/IMG_6222+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="336" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhM7j6ROA6TnBPxbAHm6FVEOUoLjI2jVfIS5w3DKDwbp81h8EGVI7rR6shCXPWKQsfu59K68VHL265p0iN3jhF3l5aXZqwnMiKz-zp3t_rcyT4u-QDZroBIjsVPr6S-iBXEwBN45gXhri30/s640/IMG_6222+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">The eternal peace lamp and artificial water canal</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5Mv5jXgRf-_Vl2X9DVZmOkrx7ebcMluu1X66TilBVOfJnRTr355Vj8ECuxbq6FQjZVHdAAFfYLcikIOufzqtTj7F71fn-h4mUPoUA2aqVzJ2qXDqPQ9rlpv4CZuTf7b3_i70YONhkgN4M/s1600/IMG_6220.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="425" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5Mv5jXgRf-_Vl2X9DVZmOkrx7ebcMluu1X66TilBVOfJnRTr355Vj8ECuxbq6FQjZVHdAAFfYLcikIOufzqtTj7F71fn-h4mUPoUA2aqVzJ2qXDqPQ9rlpv4CZuTf7b3_i70YONhkgN4M/s640/IMG_6220.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">The Mayadevi temple, pond, and Ashoka pillar</td></tr>
</tbody></table>
</div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaVNWoaJQboZHaDp_E_6r8vAy_qrre-hwsxE4AMDzKYu7ErPZfNxRirDBXUQrGTucdEl94QX7iv-yxa2nNqiK9DmHP2sbqxl0scMhHwC8xzgZ4_mvQoNnYmeQu8vz05hMvszRWeSKfR5jX/s1600/IMG_6214.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="420" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiaVNWoaJQboZHaDp_E_6r8vAy_qrre-hwsxE4AMDzKYu7ErPZfNxRirDBXUQrGTucdEl94QX7iv-yxa2nNqiK9DmHP2sbqxl0scMhHwC8xzgZ4_mvQoNnYmeQu8vz05hMvszRWeSKfR5jX/s640/IMG_6214.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Another view of Mayadevi pond and Bodhi tree</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">There are many beautiful stupas & monasteries built by different countries in Lumbini.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSBLboNqQAEtJArtLCCHpNIs_SpgG6hG-m66Uobnqxbg5M8fO404hyHTl5-7hHjtyx2yedSm2EiV1ERn-ZwN3sNHUu2KkXiVCy_w8WM-JmWKQL_fML4rQxGVIIBfM_m-7KXqOEU0LMeUOf/s1600/IMG_6161.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="154" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSBLboNqQAEtJArtLCCHpNIs_SpgG6hG-m66Uobnqxbg5M8fO404hyHTl5-7hHjtyx2yedSm2EiV1ERn-ZwN3sNHUu2KkXiVCy_w8WM-JmWKQL_fML4rQxGVIIBfM_m-7KXqOEU0LMeUOf/s640/IMG_6161.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Stupas and monasteries in Lumbini area</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9sa6MXJu9wGKi0YZQCQO7XW6lHMxlR9hspHFwDF0YAAoXdEEFAwHpJBCK0ohjXH2ihLoFg1z1-tASkt455oRl2u1rL6jIAVpafdtPimAehBbE8mYAHq3ZqRSXA-vopIRgSCtFdvEhJVek/s1600/IMG_6174.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9sa6MXJu9wGKi0YZQCQO7XW6lHMxlR9hspHFwDF0YAAoXdEEFAwHpJBCK0ohjXH2ihLoFg1z1-tASkt455oRl2u1rL6jIAVpafdtPimAehBbE8mYAHq3ZqRSXA-vopIRgSCtFdvEhJVek/s640/IMG_6174.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">One of the monasteries</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">From the birth place of Buddha, lets tour around his ancient palace area- the Tilaurakot.</span><div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhArcqmeO7SjeRb2pGm22HJuZEX_OwYD6gHaYWW4OtS-mRNTOC5qLgHvoZ2aX5mvJlJ4RAf0IN488tN3zc5DuR7tGM4uBg-3nfY5f3y5Hpz_NbVMISUNzKBO9ywJiUiyT8CWb4yK2nu6_NU/s1600/IMG_6227.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhArcqmeO7SjeRb2pGm22HJuZEX_OwYD6gHaYWW4OtS-mRNTOC5qLgHvoZ2aX5mvJlJ4RAf0IN488tN3zc5DuR7tGM4uBg-3nfY5f3y5Hpz_NbVMISUNzKBO9ywJiUiyT8CWb4yK2nu6_NU/s640/IMG_6227.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Remains of Tilaurakot palace area</td></tr>
</tbody></table>
<div>
<div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiECcKX_nG_1hPHEWBp2n7IEWw0DXAa13UCyeHEjsXrxtwquMRo-w2o6ouWp6cx9y9OdhsmqU4DFQcHzxM0ly1Q7rNKOzH4KMvqu6R82FxXA76VN8hBI18pM4xFkfIEWlMpwf9ZX2lOsqzI/s1600/IMG_6233+copy.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img border="0" height="388" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiECcKX_nG_1hPHEWBp2n7IEWw0DXAa13UCyeHEjsXrxtwquMRo-w2o6ouWp6cx9y9OdhsmqU4DFQcHzxM0ly1Q7rNKOzH4KMvqu6R82FxXA76VN8hBI18pM4xFkfIEWlMpwf9ZX2lOsqzI/s640/IMG_6233+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">The Elephant temple in the periphery of Tilaurakot</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidxi58W3rSL7tRNC9BziihqWCn04yxMkO6GEGQ9oVplheTAss0TVPHz3qfCVbh33kl5QjhzIyIRGvh_cvTozLH_jn5uqrrBgSYuQ4Tdf3-sGEaEb_MAh7NFrAmXXZufl5jmwjRD64dR986/s1600/IMG_6242+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidxi58W3rSL7tRNC9BziihqWCn04yxMkO6GEGQ9oVplheTAss0TVPHz3qfCVbh33kl5QjhzIyIRGvh_cvTozLH_jn5uqrrBgSYuQ4Tdf3-sGEaEb_MAh7NFrAmXXZufl5jmwjRD64dR986/s640/IMG_6242+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">This is Jagadishpur lake close to Tilaurakot </td></tr>
</tbody></table>
All photos taken by me. Ask me before you use them.<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
</div>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-9642260542665611422016-12-21T09:33:00.001+05:452016-12-21T13:50:58.376+05:45Wildlife of Chitwan National Park [photo blog]<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgZvqz37Cqkf1x-xpW5dcxCXDIh1AhPBZNPTnCw-o4XN2KKnGwl7AOvap-1nA1LBY4IAzcdAi4m2hi7UZgQa8dAAvfgrrV7l3ddP1XZhTwhvlHilEcdp-V0k0ssDF0ba3i96toc7Xkcqkvr/s640/IMG_6280+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Kingfisher</td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">Chitwan National Park is the first national park of Nepal and a UNESCO world heritage site. This national park has about 700 species of wildlife including 68 species of mammals; more than 500 species of birds. </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br /><span style="font-size: large;"></span>
<span style="font-size: large;">In this post, I want to share with you some of the most commonly seen wildlife from this National Park-taken in June this year.</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br /><span style="font-size: large;"></span>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7vbqs3nbQO3AHSSp1tpZrBbOO7_oDMPj4Khw8_ER02iCy3e6tE6jaSMOJuB7eli05WC_pvG5yvwnaVB91zfIYkWv0morKlXmmnLflpdQf3SdnCcIk7wBN_bgkfONc9OYj5qhDnDfQP_QQ/s640/IMG_6444+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">One horned Rhino (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgOoSvjuidg36Iv6Ly0EApdmunbakjenC5Klo9UqMwo1JICBo7Mdin1LgcOuPqgYtMHoLB4TRHJ9CT3IzCOwxbc6OvnMM3B8gHBVwYNv60mmGDmvQugM_Tzdst19zYxhDmuUvlpdhB-G3cK/s640/IMG_6424+copy+2.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Langur Monkey</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgUQYVsjL7badtzSbG_TQT6RGW_fLSpFqfIEloGsy1j_ECnck_KYyxjY13v3QdjsCPozDYmwd3050ToszEhIjRUBleOnBv2HNqLGMWd8CrkmedIIrWDE-BgRmICHNjJ7mIwRHUyqBmnXXKa/s640/IMG_6355+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Peacocks (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="428" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgs8RkutS832BCrzemOr1ok_3NzWQ_rzqSyVaqBJF4rTf4LyGN_M7k-hjjWVHXCCpJZyqIOqui0m7Jy-JhtSoIb-wpRAriqPx_IeBV5woYl4L0zYXV3vx6kMQXxxW_2rz2NGXE195uCOgrQ/s640/IMG_6358+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Sambar deer (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="336" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhre6h4LmcC8ieBgPYXtlsJBzdNwftdISBRlXceQTDdoLweDpSE1qnpGnCkCoDMPc29nlVGhf1XOB2BxKllg35iuHC-ke7K_Bdz8BfoZdi2qsFmcjFrqyNnuA67dg8iHmO2I58ifvXufYdD/s640/IMG_6349+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Rhino horn (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5IUYoXlmf3B2OE5sDOnGVFLFLJL-SJQ7vewHTdYUplPMy1VQ9VcmCkK0CrBJsEWzw_cg4b_5te3U9WaGFtp_LrPdsEG7YK4Q7qIMKZh2x3kMEDaXLcF6fF8GJpMs_t3O6AhG30no6Wppf/s640/IMG_6356.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">One of the four types of deer found in this park (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNpWwSVklywBRIdH3wfi5Ozv3J287_PRlYwYZyLO73c1xJ2U2qK7-6FjrEGvpsjlpgnskju_2je6W8UpL8W9GXfWf6TQTYhHXSqYOksn9B_auq9gLaMtec0R43AQYZa3wY9GHydEP1tNow/s640/IMG_6271.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Elephant Safari is popular here</td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj69Xv-ct1oxfcgNl1ClPd0V4LNJEfEcHAxyi0Cr9OhmiYzWM6TBrbdY_-9ZYa9K3CnLtXWPTCSeVf1ak9EwKe532lwG_Nf9VBb6HdMbwWmrNjTVpBqqfK2s-EjRgRK2GH7QXWj-noEqslW/s1600/IMG_6282+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn3bGFC6VN4r9Nh3828wbehQElt6gRg923XkC9UICHfinAOvnsXdYK9djupH_boN204AlVedklkGh-270UclIrZcoLm2VUhF7quwve3e2RXTX_hz0XmQ3A2L6alvw52Np4yUwmoBzmV8m5/s1600/IMG_6361+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="362" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgn3bGFC6VN4r9Nh3828wbehQElt6gRg923XkC9UICHfinAOvnsXdYK9djupH_boN204AlVedklkGh-270UclIrZcoLm2VUhF7quwve3e2RXTX_hz0XmQ3A2L6alvw52Np4yUwmoBzmV8m5/s640/IMG_6361+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">This Rhino lost its horn-naturally? (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKztkhhsl37enBstmI_hqtEz7D6eVHqAsTAM-1JtcQrsaddgjJzYgX-OFwhKnUcpykb_EoCasPQrxS8ygZ1to31G4C-LixNCPSONkWlYYRKC6wX4x2xxaS1S9-jwRRCf-xYDzuDBGLrAxY/s1600/IMG_6346+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="398" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKztkhhsl37enBstmI_hqtEz7D6eVHqAsTAM-1JtcQrsaddgjJzYgX-OFwhKnUcpykb_EoCasPQrxS8ygZ1to31G4C-LixNCPSONkWlYYRKC6wX4x2xxaS1S9-jwRRCf-xYDzuDBGLrAxY/s640/IMG_6346+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Tortoise (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJgrzfg0tb5JMpL1JeWSSokpWCqyOLo9dUVKh5nV5D4RTwTuAMSKQXqPYE8KDMie3Lk6pO-O6UwjMSvl5pjORkKmz6iaAmSfeZmBHeooquG14uWUsi2x7OKTC1cptONQ2BZax6KOOllsRn/s1600/IMG_6408+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="388" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgJgrzfg0tb5JMpL1JeWSSokpWCqyOLo9dUVKh5nV5D4RTwTuAMSKQXqPYE8KDMie3Lk6pO-O6UwjMSvl5pjORkKmz6iaAmSfeZmBHeooquG14uWUsi2x7OKTC1cptONQ2BZax6KOOllsRn/s640/IMG_6408+copy.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Peacock</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCGRQxaX-wjCZ48gJHZqphL3OILvIJGuxuEmHaAZsNlpsbsN6DWzXaX_PVlsqD0yRuuyamBzJpuYS_bOU6wI4d6PXjt7RbgaPwTtfaPjrGVhFNYsirP0Xjq6L5MJUGGAGgYfkHwz0BckHy/s1600/IMG_6401.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiCGRQxaX-wjCZ48gJHZqphL3OILvIJGuxuEmHaAZsNlpsbsN6DWzXaX_PVlsqD0yRuuyamBzJpuYS_bOU6wI4d6PXjt7RbgaPwTtfaPjrGVhFNYsirP0Xjq6L5MJUGGAGgYfkHwz0BckHy/s640/IMG_6401.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Wild boar (@Giri Photo 2016)</td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi61iB6bF8q38vDODsXM9L2XWc2YkgAQ5gy8yPSRPVhcAmcwnlWWauyeqez8TVPYfnrTMBwjqoQb03g1kh4Lxg-YnD0wp0XHBqRgb8QlsDKtIS6_7JjTrhTWO4WxksJZNZwNCZS-gGvkY16/s1600/IMG_6307.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi61iB6bF8q38vDODsXM9L2XWc2YkgAQ5gy8yPSRPVhcAmcwnlWWauyeqez8TVPYfnrTMBwjqoQb03g1kh4Lxg-YnD0wp0XHBqRgb8QlsDKtIS6_7JjTrhTWO4WxksJZNZwNCZS-gGvkY16/s640/IMG_6307.JPG" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Crocodile</td></tr>
</tbody></table>
All photos taken by myself.</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-21642294875343910492016-09-18T16:39:00.000+05:452016-09-18T16:45:11.653+05:45ब्लड डोनेसनका केहि प्रश्नहरु/सुझाबहरु <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGLXAZpgX3GiL2sj86Jz0G46maObSEp7-LJgqMWKdjdNHOZjyWeODCZ6uFfDX-wGwdJ3agFOPGpdDG7hpC5syvgV4C3P01sGuELR4h72aTuiXwZunupT31fX3Hxb_BWYIuffJPsnP03_2H/s1600/BloodDonation1-300x300.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiGLXAZpgX3GiL2sj86Jz0G46maObSEp7-LJgqMWKdjdNHOZjyWeODCZ6uFfDX-wGwdJ3agFOPGpdDG7hpC5syvgV4C3P01sGuELR4h72aTuiXwZunupT31fX3Hxb_BWYIuffJPsnP03_2H/s320/BloodDonation1-300x300.jpg" width="320" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><a href="http://www.saphtt.com/~saphtt/web/?p=1138" target="_blank"><span style="font-size: large;">Source</span></a></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">केहि दिन अगाडी एकजना मुटुको बाइपास सर्जरी गर्ने बिरामीको लागी रगत दान गर्ने मौका मिल्यो । टिचिंग अस्पत्ताल भित्र रहेको मनमोहन कार्डिएक केन्द्रमा बिरामीको अप्रेसन हुने रहेछ । अप्रेसनको केहि समय अगाडी मैले रगत दान गरेको थिए । ति बिरामीको बाइपास सर्जरी सफल भएहोला भन्ने कामना गर्दछु । म नियमित रगत दान गर्नेमा पर्दैन । यो पल्ट सहित दुइ पटक नै इमर्जेन्सी पर्दा मात्रै रगत दान गरेको छु । पहिलो पटक करिब २०६१/२०६२ तिर माओबादीले आक्रमण गरेका बाग्लुङ्गका बिरामीको लागी बिर अस्पत्तालमा रगत दान गरेको थिए । </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">रगत दान र यसको व्यवस्थानामा संलग्न ब्यक्ती र संस्थाहरुलाई मेरो अनुभबको आधारमा केहि सुझाब बाड्न चाहन्छु। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">१. मनमोहन कार्डिएकमा चाहिने रगत ललितपुर रेडक्रस बालकुमारीमा दिन पुगियो । मनमोहन कार्डिएकमा यत्ति पनि ब्यवस्थापन हुन सकिदैन? बिरामीका छोराले भन्दै थिए कि मनामोहनामा निस्चित समय भन्दा अघि र पछि रगतको दिने काम नै हुदैन । चौबिसै घण्टा रगत चाहिने, इमर्जेन्सी पर्ने यति ठुलो ठाउमा पनि यस्तो? ललितपुर रेडक्रस भएको ठाउ बालकुमारी जाने बाटो सजिलो छैन, रात बिरात आउन पर्यो भने कति गाह्रो होला भन्दै थिए । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">चौबिसै घण्टा मनमोहनमा रगत दान गर्ने बेवस्था गर्न सकिदैन? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">२. यो कमेण्ट रगत निकाल्ने प्रकृयासंग सम्बन्धीत छ । कति ठाउमा किटाणु मार्नको लागी निडल रोप्ने ठाउमा आओडिन प्रयोग गर्ने रहेछन । यहा स्प्रिट गर्ने रहेछन । खासै फरक त के कस्तो होला खै?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhotcHQiWcmrn9mubupsQ1AHbe0rzME8g7OgIQ3FMSxOdc9n0OUlS6ryYr69Y9do-CqijThmaVGzIEcmTzHq36sxOHi_28nZqUUyJZUK8fqan7QHLC1DhWgEMknQswAvn4O-Sorjam0f_8W/s1600/Blood_Donation_12-07-06_1.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhotcHQiWcmrn9mubupsQ1AHbe0rzME8g7OgIQ3FMSxOdc9n0OUlS6ryYr69Y9do-CqijThmaVGzIEcmTzHq36sxOHi_28nZqUUyJZUK8fqan7QHLC1DhWgEMknQswAvn4O-Sorjam0f_8W/s640/Blood_Donation_12-07-06_1.JPG" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">विस्वका अन्य ठाउमा प्रयोग गरे जस्तै यसरि निडल रोपे पछि टेपले अड्याउने गरे हलचल गर्ने थेन र दुखाउने थिएन । <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Blood_donation" target="_blank">Source</a></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">निडल नशामा घुसाउने बेला वा घुसाई सकेर रगत तानी रहदा यत्तिकै छोडिदो रहेछ । जसले निडल, त्यो संगैको पाइप र रगत जम्माहुदै गर्दा रगतको पोको धान्न पर्यो । अलिकति पनि निडल चल्दा त्यसले दुखाउछ किन भने त्यो खाली नशामा घुसेको हुन्छ केहि चिजले नाड्डाइकन । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यसको समाधानको लागी टेपले निडल र पाइपला टासेर अड्याइ दिए त हुन्छ नि । यति सानो प्रक्रिया पनि किन फलो नगरेको होला? </span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-8751665010174457552016-09-12T11:58:00.000+05:452016-09-12T11:58:10.009+05:45Trip to Mustang || Muktinath<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-size: large;">We went to Muktinath, Mustang on June this year. Here are some photographs from the road trip.</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKdhLX1vnN4YFy-lmdEXmvTcij5SzSxSJp7uTr_BQAKlqqvjHuQkDnjhYZ-j44ACjQGp5zqdlZELvN3LNWjjLNASqz90SCM9XOIozZKgyoCJ_IXagfi2ab2UHEYEhq4Y37L-34uZjs0LKN/s1600/IMG_6078+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKdhLX1vnN4YFy-lmdEXmvTcij5SzSxSJp7uTr_BQAKlqqvjHuQkDnjhYZ-j44ACjQGp5zqdlZELvN3LNWjjLNASqz90SCM9XOIozZKgyoCJ_IXagfi2ab2UHEYEhq4Y37L-34uZjs0LKN/s640/IMG_6078+copy.JPG" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Riverside landscape while traveling to Myagdi towards Mustang</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><div style="text-align: justify;">
We were traveling at the beginning of monsoon season. The road after we crossed Beni was not good and so was the journey. After some time we came across this big and beautiful waterfall known as Rupse Waterfall which I had never seen before in Nepal. And, it made our day.</div>
</span><span style="font-size: large;"><br /></span>
<div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLCFYKpE3wnMsMzMae6IBgrKYonBZoWHC5k9OwLvx-nGU_d_Nssoc02ITx4C52mEh7ig1bTVgvUIK_SxuZpiUNv4eHCblcE8tBEMnW8CJKuvxCQdQVAAJgE_iEcinNj123Hn0tdqF64ZXA/s1600/IMG_6119+copy.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><span style="font-size: large;"><br /></span></a><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSbjh5xeZVi4Orm7-YXe6ceEQw9jsqeoHs6froBTyPiHlHLs9sdpP288N7xpSvOsbFuoExRACwOSRsE6rbOv11F1jQ1tWaIrp9-N0WsuFj8LXLS45rlHsRbvIgV7LIIHfsd_fx4cMrjJKh/s1600/IMG_6090+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSbjh5xeZVi4Orm7-YXe6ceEQw9jsqeoHs6froBTyPiHlHLs9sdpP288N7xpSvOsbFuoExRACwOSRsE6rbOv11F1jQ1tWaIrp9-N0WsuFj8LXLS45rlHsRbvIgV7LIIHfsd_fx4cMrjJKh/s640/IMG_6090+copy.JPG" width="426" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Rupse Waterfall. This fall is close to the Kaligandaki gorge.</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjG_7Si_SxLyMQPwDmT9c-dll5NQ8lt4EQ4BhDOgyyWX3nhUEegt0I0hYaVF47p4wprh_csKOYiyoQ5XmjK7dZomN9OdD1neI3WFYIJ_hdTKPBREaDF9p6hfXuQL6HmOSMOloBdRlh1TlMN/s1600/IMG_6123+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjG_7Si_SxLyMQPwDmT9c-dll5NQ8lt4EQ4BhDOgyyWX3nhUEegt0I0hYaVF47p4wprh_csKOYiyoQ5XmjK7dZomN9OdD1neI3WFYIJ_hdTKPBREaDF9p6hfXuQL6HmOSMOloBdRlh1TlMN/s640/IMG_6123+copy.JPG" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">A typical high elevation landscape : looking downwards from Muktinath</span></td></tr>
</tbody></table>
<div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><span style="clear: right; font-size: large; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLCFYKpE3wnMsMzMae6IBgrKYonBZoWHC5k9OwLvx-nGU_d_Nssoc02ITx4C52mEh7ig1bTVgvUIK_SxuZpiUNv4eHCblcE8tBEMnW8CJKuvxCQdQVAAJgE_iEcinNj123Hn0tdqF64ZXA/s1600/IMG_6119+copy.JPG" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLCFYKpE3wnMsMzMae6IBgrKYonBZoWHC5k9OwLvx-nGU_d_Nssoc02ITx4C52mEh7ig1bTVgvUIK_SxuZpiUNv4eHCblcE8tBEMnW8CJKuvxCQdQVAAJgE_iEcinNj123Hn0tdqF64ZXA/s640/IMG_6119+copy.JPG" width="640" /></a></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">The Muktinath bazar. It has some good hotels for overnight stay.</span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-MqKLi8rQoR08p-qaRGOsXm1fJtKkyceOWNy-tJeKP2h4qmR2ZtEript7wkMxEwaX60yClzHn4Segs9TGcG7Koh22hyphenhyphenTQgV5t0VoLP5OLiX5ww2W2o1yY4Hugw9nRsujDJzFc_5auO47_/s640/IMG_6130+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">The famous Muktinath Temple at 3700 meter above sea level</span></td></tr>
</tbody></table>
<div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-MqKLi8rQoR08p-qaRGOsXm1fJtKkyceOWNy-tJeKP2h4qmR2ZtEript7wkMxEwaX60yClzHn4Segs9TGcG7Koh22hyphenhyphenTQgV5t0VoLP5OLiX5ww2W2o1yY4Hugw9nRsujDJzFc_5auO47_/s1600/IMG_6130+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNbpHbvat2gqbH3C4pkjViKLD2XKWHcO2MLW0wNgCmI3gue9apepWF_l5A2r_TcA_Bqn8MzQBY8xfSTtLpaSkWxKEyySCz21Lor1XIkPNLGk4pwgMajdoSuBKEcLRZsUFn0lz2cjgB5ILX/s640/IMG_6132+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">108 dhara </span></td></tr>
</tbody></table>
<div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNbpHbvat2gqbH3C4pkjViKLD2XKWHcO2MLW0wNgCmI3gue9apepWF_l5A2r_TcA_Bqn8MzQBY8xfSTtLpaSkWxKEyySCz21Lor1XIkPNLGk4pwgMajdoSuBKEcLRZsUFn0lz2cjgB5ILX/s1600/IMG_6132+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbxIHJvU9-HuPyYJVKo3EeAp2g_IxRsDQZU90fPxMpHnMypHAyCK2aFBZlGhgFRYsClFwsV8dxF18T8cd6HZzA4nHZqPiDu5eg1wKDqhAGgUSR_61rLqWp8LUsPUrH0OL6YV-2dfxrYWXi/s640/IMG_6135+copy.JPG" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">The holy ponds. Water is always freezing cold here.</span></td></tr>
</tbody></table>
<div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbxIHJvU9-HuPyYJVKo3EeAp2g_IxRsDQZU90fPxMpHnMypHAyCK2aFBZlGhgFRYsClFwsV8dxF18T8cd6HZzA4nHZqPiDu5eg1wKDqhAGgUSR_61rLqWp8LUsPUrH0OL6YV-2dfxrYWXi/s1600/IMG_6135+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV0gukS2sxgLJ3fpq7RZzNlG78kpBaaYIAWXHH57HGzySu-Wuetx2dviftD0zROFT3kYBwTFIrCljddMK08UHaUbq9jvAAQqVi1pAcUJnVxIZk56NaCw4K9etkzPAZ1fOvRvQhzb8YXAuP/s1600/IMG_6145+copy.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV0gukS2sxgLJ3fpq7RZzNlG78kpBaaYIAWXHH57HGzySu-Wuetx2dviftD0zROFT3kYBwTFIrCljddMK08UHaUbq9jvAAQqVi1pAcUJnVxIZk56NaCw4K9etkzPAZ1fOvRvQhzb8YXAuP/s640/IMG_6145+copy.JPG" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Jharkot, a small town about 20min walking distance downhill from Muktinath. This town has a health post. </span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-9322868956363893122016-03-08T07:30:00.000+05:452016-03-08T07:30:12.684+05:45हवाई दुर्घटना कम गर्न मौसमी र वायुमण्डलिय तथ्याङ्कको महत्व <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: center;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhS1ssHWO6_Ep0QFSVZJ4u0v7rXfClE2u0fJ4JQedF2-aXHvUb0ApbtrD98Mh1C9sdl20G-F_VrCjO1NjHcMNgIMpDgweU9Hy9ExPHRksPGnQpVGzsKFS6H1fo5hcctMxKTu6Kgaa83Xtz/s1600/plane-crash-clipart-1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="380" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhS1ssHWO6_Ep0QFSVZJ4u0v7rXfClE2u0fJ4JQedF2-aXHvUb0ApbtrD98Mh1C9sdl20G-F_VrCjO1NjHcMNgIMpDgweU9Hy9ExPHRksPGnQpVGzsKFS6H1fo5hcctMxKTu6Kgaa83Xtz/s640/plane-crash-clipart-1.jpg" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><a href="http://worldartsme.com/plane-crash-clipart.html#gal_post_36940_plane-crash-clipart-1.jpg" target="_blank">कार्टुन स्रोत </a></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-family: 'times new roman', serif; font-size: large;">(</span><span style="font-family: 'times new roman', serif; font-size: large; text-align: right;">बिनोद जी र म मिलेर लेखेको </span><span style="font-family: 'times new roman', serif; font-size: large;">यो लेख </span><a href="http://www.onlinekhabar.com/2016/03/397031/" style="font-family: 'times new roman', serif; font-size: x-large;" target="_blank">अनलाइनखबरमा</a><span style="font-family: 'times new roman', serif; font-size: large;"> प्रकाशित भैसकेको छ) </span></div>
</div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">सामान्यतया बिस्वभरिनै हवाईयात्रा अझै पनि सुरक्षित मानिन्छ । तर अन्य देशको उडान संख्या र दुर्घटनाको दर दाज्यो भने नेपालको आकाश असुरक्षित मानिन्छ । अमेरिकामा प्रति दिन लगभग नब्बेहजार उडान भरिन्छ तर प्रत्यक वर्ष सार्बजनिक सेवा दिने बिमान दुर्घटनामा भएको एकदमै कम पाइञ्छ । नेपालमा दैनिक सयको हाराहारीमा उडान होलान तर बर्षको सरदरमा एक दुर्घटना त भएकै छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">भर्खरै कयौले ज्यान गुमाउने गरि दुइवटा हवाई दुर्घटना भए । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">तारा एअरको पोखराबाट जोमसोम जादै गरेको सानो बिमान म्याग्दीको उच्च पहाडी भागमा झर्यो र सवार सबै मानिसको दुखद मृत्यु भयो । त्यसको केहि दिनमै कास्ठमण्डप एअरको अर्को सानो बिमान नेपालगंजबाट जुम्ला जादै गर्दा अनियन्त्रित भै कालिकोटको चिल्खयामा दुर्घटना हुदा चालक दलका दुवै जनाको मृत्यु भयो अनि यात्रुहरु घाइते हुन पुगे । </span></span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;">प्रत्यक हवाई दुर्घटना पछि छानबिन समिति बनाउने चलन छ । यसपाली पनि छानबिन समिति बनाइएको छ । तर दुख्ख लाग्दो कुरो के छ भने कहिले पनि ति छानबिन समितिको प्रतिबेदन सार्बजनिक हुदैनन । त्यसैले अहिलेसम्म भएका दुर्घटना के कारणले भएका थिए भन्न गाह्रो छ । न त ति छानबिन समितिले दिएका सुझाबहरु पालना गरिएको नै थाहा छ । न त दुर्घटनाको लागी जिम्बेवार व्यक्ति वा संस्थालाई कारबाही भएको वा दुर्घटना न्युनिकरणका लागी अन्य कदम चालिएको जानकारी नै छ । यदि त्यसो गरिएको भए दुर्घटनाको दर त घट्दै जानु पर्ने हो । बिगत लगभग ६५ बर्सको नेपाली हवाई इतिहासमा प्रत्यक बर्ष जस्तो हवाई दुर्घटना हुन्छन । के लाग्छ भने हामि फेरी अर्को छानबिन समिति बनाउनको लागी अर्को दुर्घटना पर्खिरहेका छौ । प्रत्यक दुर्घटनामा पछि यस्तै हुने गरेको हामीले देखेका छौ । </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">संसारमा हवाई दुर्घटना हुने प्रमुख कारणहरु मध्ये पाइलटको त्रुटी, यान्त्रिक त्रुटी, मौसम सम्बन्धी कारणहरु, जानी जानी गराउने दुर्घटना, र अन्य मानबिय त्रुटी प्रमुख हुन । यी मध्ये पनि पहिला तीन कारणले अझै प्रमुख भूमिका खेल्छन । यो लेखमा हामीले अन्य कारणको बारेमा नभई मौसमका कारणले हुने हवाई दुर्घटना कम गर्न नेपालले के गर्नु पर्छ भन्ने चर्चा गर्छौ । </span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">तारा एअर दुर्घटना पस्चात उक्त बिमान कम्पनीले बिज्ञप्ती जारि गरेर अचानक आएको मौसम फेरबदलीले दुर्घटना भएको हो भन्यो । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;"> त्यो अचानक मौसम फेरबदलि भनेर के लाइ इंगित गर्न खोजेको हो त्यो त प्रष्ट पारेको छैन् । के को आधारमा उनीहरुले त्यसो भने? त्यसको कुनै तथ्यगत आधार छ कि अनुमानको भरमा ? यदि मौसम अचानक बदलि भएको हो भने पहिले कस्तो थियो र पछि के भयो? बास्तबमा यी प्रश्नहरुको उत्तरले हामो उड्यन क्षेत्रको सुरक्ष्यामा महत्वपुर्ण अर्थ राख्छ ।</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">नेपालमा धेरैजसो साना जहाज दुर्घटना भएका छन त्यो पनि पहाडी क्षेत्रमा बढी । त्यसकारणले पनि मौसमजन्य अवस्थाहरु जस्तै: हवाई मार्गको प्रत्यक्षता</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">, वायुको गति र दिशा, हावाले पैदा गर्ने हलचल, बादलको अवस्था, पानी वा हिउको अवस्था, चट्याङ्ग, हावाहुरी आदीको सहि सुचनाले महत्वपुर्ण भूमिका खेल्दछन । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">बिमान उडाउन र ओराल्न भन्दा पहिले के हाम्रा बिमान चालकले यी सुचना पाईरहेका छन त? पक्कै पनि छैनन् । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">यी जहाजहरु उडनेठाउ र ओर्लने ठाउको मौसम सफा भए पछि उड्च्न । तर बिचको हवाई मार्गको मौसम कस्तो छ थाहा हुदैन ।</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">यसको अर्थ बिमान चालकले अन्दाजको भरमा बिमान उडाउन बाध्य हुन्छन । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">नेपालको धेरै फरक र जटिल भू-बनोटले फरक खालको मौसम सृजना गर्छ । छिन छिनमा र ठाउ ठाउमा परिवर्तन हुन्छ । यी कुरा थाहा नपाइ हाम्रो जस्तो जटिल भू-बनोट र मौसम भएको ठाउमा बिमान उडाउनु सिधै दुर्घटना निम्त्याउनु नै हो । दैनिक सयौ मानिसको जिबन जोखिममा पारिएको छ। मानौ तारा एअरको बिमान दुर्घटना हुनमा उक्त क्षेत्रमा अकस्मात परेको हिउ पानि हो रे । त्यो कुरा आधा घण्टा अघि मात्रै थाहा पाउन सकेको भए त त्यो दुर्घटना हुने थिएन नि। तारा एअरले आफ्नो बिज्ञप्तीमा भनेको अचानक मौसम फेरबदली कुनै </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">मौसम तथ्याङ्कको सहायता लिएर गरेको देखिदैन। </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">माथी उल्लेख गरिएका मौसम सम्बन्धी अवस्थाको सुचना आदान प्रदान र पूर्वानुमान गर्न हाम्रो देशमा कुनै व्यस्थित संरचना छैन अहिले सम्म ।</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">नेपालमा एकमात्र आधिकारिक मौसम पूर्वानुमान गर्ने र जानकारी दिने निकाए जल तथा मौसम बिज्ञान बिभाग हो । हाम्रो जानकारी अनुसार यो </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">विभागले अन्तरास्ट्रिय उडानहरु, जो ३५ हजार फिट माथी उड्छन, को लागी स्तरिय मौसम जानकारी दिन्छ । सम्बन्धित सुचना उसले कम्प्युटरमा अधारित मोडेलको आधारमा दिन्छ । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">तर </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">यस्ता मोडेलले </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">अलि तलबाट उडने आन्तरिक उडानहरुको लागी काम लाग्ने मौसमको स्थानिय अवस्था भन्न सक्दैनन । त्यसैले </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">क्षेत्रीय र स्थानिय मौसमको पूर्वानुमान एउटै स्रोतबाट हुन सक्दैन । मौसम बिभागसंग केहि स्थानिय मौसम अड्डा छन तर </span></span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">सम्पुर्ण जानकारी दिनको लागी </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">ति प्रयाप्त छैनन । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">हामीलाई भएको जानकारी अनुसार मौसम विभागले आन्तरिक उडानको लागी मौसमी पूर्वानुमान बिबरण उपलब्ध गराउदैन ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">अन्य देशको कुरा गर्ने हो भने निजि बिमान कम्पनीले पनि मौसमविद राखेका हुन्छन । जसले सम्बन्धित उडानको लागी भरपर्दो मौसमको अवस्था र पूर्वानुमान गर्छन । यी मौसमबिदले मौसम सम्बन्धी विभिन्न तथ्यहरुको अबोलाकंन र निरीक्षणको आधारमा र उच्च तहको कम्प्युटर मोडेलिङबाट १२-२४ घनटासम्मको एकदमै भरपर्दो पूर्वानुमान बिबरण दिन्छन । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">उनीहरुको काम नै २४ सै घण्टा मौसम हेर्ने र त्यसको जानकारी सम्बन्धी हवाई उद्यान ट्राफिक नियन्त्रकलाई प्रदान गर्ने रहनछ । अनि बिमान चालकले सहि सुचना समयमै पाउछन र दुर्घटना कम गर्न सहयोग गर्छ ।</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">सरकारले उपलब्ध गराउने मौसम पुर्बानुमानको संगसंगै आफ्नै मौसम पुर्बानुमानमा आधारित भएर मौसम सम्बन्धी हवाई दुर्घटना सकेसम्म कम गर्छन । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;">यी </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">अन्तरास्ट्रिय प्रचलनको हामीले सिको गर्नु पर्छ । </span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">मौसम सम्बन्धित खतराबाट हवाई उडानको जोखिम कम गर्न सम्बन्धित निकाएले तत्कालै गम्भिर रुपमा केहि उपाए अपनाउनै पर्छ । त्यो भनेको मौसमी बिबरणको संकलन, अध्यन र पूर्वानुमान नै हो । तत्कालको लागी उडान मार्गमा </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">धेरै भन्दा धेरै मौसम अड्डाहरु र क्यामेराहरू राखेर बास्तबिक समयको तथ्यगत सुचना सम्प्रेषित हुने व्यवस्था गर्न सक्यो भने केहि उपयोगी होला । मौसम छिन छिनमा परिवर्तन भैरहञ्छ । पहाड वारि एक किसिमको हुने मौसम पारि अर्कै हुनसक्छ । त्यसैकारणले नियमित मौसमको सुचना आवस्यक छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">मौसम विभागले यति काम पनि किन गर्न सक्दैन? अर्को प्रश्न पनि आउछ । </span></span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">यति कामको लागी सरकारी मौसम विभागमा मात्रै भर पर्ने कि निजि निकाएबाट पनि केहि भूमिका हुन सक्ला? </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;"><br /></span>
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">यसै सन्दर्भमा प्रख्यात म्यागासासे पुरस्कार बिजेता महाबिर पुनले म्याग्दीको मोहरे डाडामा त्यस क्षेत्रमा हुने हवाई उडानलाई सहयोग हुने गरेर मौसम अड्डा राखेको र त्यसले दिने मौसम जानकारी छिनछिनमा लिन सक्ने व्यवस्था मिलाएको बताएका छन । सिनिएर क्याप्टेन बिजय लामाले उक्त मौसम अड्डाबाट आएको सुचना पहिले उपयोग गरेको र निकै सहयोगी भएको बताएका छन । तर आजभोलि उक्त सुबिधाको अन्य बिमान कम्पनि र चालकले किन प्रयोग गरेनन? </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;"><br /></span>
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">पुनले राखेको एक दुइ अड्डाले दिएको जानकारी बिमान उडानको लागी पुर्ण हुन्छ त? हुदैन, तर पक्कै पनि निकै सहयोगी हुन्छ । त्यसैले त्यस क्षेत्रमा बाक्लै यस्ता अड्डा राख्न जरुरि छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">यो तुरुन्तै गर्न सकिन्छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">यदि मौसम विभागले यस्तो काम गर्दैन भने, किन बिमान कम्पनीहरुले आफै नगर्ने? </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;">त्यसको लागी पैसाको कमि नै हुन्छ जस्तो लाग्दैन । प्रत्यक कम्पनीले आ-आफ्नै मौसमबिद पनि राख्न सक्छन । </span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif;">हामीसंग सिमित स्रोत साधान छन त्यसैले विभिन्न अवसरहरु र उपाएहरु अपनाउनु पर्छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;">हामीले मौसम सम्बन्धी जानकारी नाप्ने र पुर्बानुमान गर्ने क्षमता बिकास गर्नै पर्छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;">भरपर्दो मौसम पुर्बानुमान एकदमै गाह्रो काम हो । उच्च खालका मोडेलले पनि सधै सहि पूर्वानुमान गर्छन भन्ने छैन । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;">जस्तो भिरालोमा आउने आधी हुरीको कुरा गरौ । यो एकदमै स्थानिय हुन्छ र वायु आइरहेको भन्दा पहाडको अर्को साइडमा हुन्छ । यसकिसिमको हावा, जसलाई भुत भनिन्छ, ले कहिलेकाही भुमरी निकाल्छ । यो भुमरी बिमान उडानको लागी अत्यन्तै खतरनाक हुन्छ, साना विमानको लागी अझै बढी । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">अझ त्यसमा नेपालमा मौसम सम्बन्धी के भैरहेको छ भन्ने थाहा पाउन गाह्रो छ किनभने त्यो सम्बन्धी अध्यन अनुसन्धानको कमि छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">त्यससंगै असिना आधी झनै खतरा हुन्छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">यसको लागी वायुमनडलाको विभिन्न तहको अवस्था थाहा पाउनु पर्दछ । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"><br /></span></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">यो काम गर्न रेडियोसाउण्डिङ्ग अथवा मौसम राडार राख्नु पर्दछ । हाम्रो आकाश सुरक्षित गर्न को लागी यी कुराहरु अनिबार्य छन । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">जब हामिसंग केहि बर्षको तथ्याङ्क उपलब्ध हुन्छ तब उक्त तथ्याङ्कको अबलोकन गरेर</span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;"> कम्प्युटर मोडेल सिमुलेसन गरिनु पर्दछ । यी मोडेलले स्थानिय मौसम पूर्वानुमान गर्न महत्वपुर्ण भूमिका खेल्नेछन । र </span><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">मौसम सम्बन्धित दुर्घटना न्युनिकरण गर्न सहयोग गर्नेछन । </span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large; text-align: left;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: "times new roman" , serif; text-align: left;">मौसमको सहि जानकारीको उड्यान क्षेत्रमा मात्रै नभएर अन्य क्षेत्रमा पनि उत्तिकै महत्व छ । </span><span style="font-family: "times new roman" , serif;">नेपालकै अर्को उदाहरण हेरौ । गत साल असोजको अन्तिम तिर अन्नपुर्ण सर्किटमा ठुलो हिउ आधी आयो र त्यहा घुम्न गएका ४३ जनाले ज्यान गुमाउनु पर्यो । उक्त हिउ आधी हुदहुद नामको समुन्द्री आधीले गर्दा भएको थियो । उक्त आधी कसरि आउदै छ भन्ने कुरामा हामीले खासै ध्यान दिन सकेनौ । नेपालभन्दा धेरै टाढा बंगालको खाडीबाट निस्केको हुदाहुद कयौ दिनको यात्रा तय गरेर मात्रै हाम्रो आकाशमा प्रबेश गरेको थियो । तत्सम्बन्धी राम्रो मौसम पुर्बानुमान गर्ने प्रणाली भएको भए र समयमै सहि सुचना पुर्याउन सकेको भए कयौ ज्यान जोगाउन सक्ने थियौ । </span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;">बैज्ञानिक जानकारी र अनुसन्धान यस्तै हाम्रो दैनिक जिबनसंग सम्बन्धित विभिन्न पक्षलाइ सजिलो र सुविधायुक्त बनाउन गरिन्छन । हाम्रोमा रहेको आम मान्यता जस्तो बिज्ञान रकेट उडाउने र बुद्दी बिलास मात्रै होइन । अब यो क्षेत्रमा लगानी र आवस्यक जनशक्ति पढाउन जरुरी छ । बिज्ञान भन्दा बित्तिकै सार्है जटिल, प्रयोगशाला भित्र बसेर बर्षौ सम्म गरिने काम मात्रै होइन । मौसम सम्बन्धी माथी उल्लेख गरिएका जानकारी लिनु पनि बैज्ञानिक अनुसन्धानकै पाटो हो । हाम्रा पहाड कति अग्ला छन, नदीमा कुन समयमा कति पानी बग्छन, कतिखालाका चराचुरुंगी र जनावर पाइञ्छन, कस्ता कस्ता बनस्पति पाइञ्छन भनेर जान्नु पनि बिज्ञान हो । हामीले कम्तिमा पनि कहिले कहा कति पानी-हिउ पर्छ, हावा चल्छ, घाम कति लाग्छ थाहा पाउन जरुरि छ । देख्दा सामान्य लाग्ने यी काम र ज्ञानको महत्व धेरै छ । </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;">यसै सन्दर्भमा हामीले सुरु गरेको समुदायमा आधारित बर्षा नाप्ने कार्यक्रम उलेख्य छ । यो भर्खर सुरुगरेको कार्यक्रममा विभिन्न इक्षुक बिद्यालयमा बर्षा नाप्ने उपकरण राखिएको छ र सम्बन्धित विद्यार्थीले दैनिक बर्षा नाप्ने गर्छन । </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;">हाम्रो आकाशमा हुने दुर्घटना न्युनिकरण गर्न पनि यस्तै सामान्य लाग्ने तर अति महत्वपुर्ण मौसमी बिवरण चौबिसै घण्टा नाप्न जरुरी छ । </span><br />
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;">(डा पोखरेल (twitter: @<a href="https://twitter.com/BinodPokharel3" target="_blank">BinodPokharel3</a>) अमेरिकाको वायोमिंग बिस्वबिध्यालयमा वायुमण्डलिय बैज्ञानिक छन भने डा गिरि (twitter: <a href="https://twitter.com/girib71" target="_blank">@bgiri71</a>) काठमान्डू ब्यवहारिक बिज्ञान प्रतिष्ठानमा बैज्ञानिक छन।)</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "times new roman" , serif; font-size: large;"><br /></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: "times new roman" , serif;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-51115895120615159002016-02-16T07:25:00.002+05:452016-03-16T01:23:01.828+05:45के रैछ त Gravitational Wave सम्बन्धी आबिस्कार, बुझियो केहि? <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-size: large; text-align: justify;"><a href="https://www.ligo.caltech.edu/image/ligo20160211a" target="_blank"><img alt="Ligo20160211a" src="https://www.ligo.caltech.edu/system/avm_image_sqls/binaries/45/page/ligo20160211a.jpg?1455158181" /></a></span><br />
<span style="font-size: large; text-align: justify;"></span><br />
<span style="font-size: large; text-align: justify;">यो ग्राफ अस्ति बिहिबार घोषणा गरिएको गुरुत्व तरङ्ग सम्बन्धी हो। </span><br />
<span style="font-size: large; text-align: justify;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="text-align: justify;">यो </span><span style="text-align: justify;">आकाशातिरको विज्ञानमा कहिले पनि चासो लागेन । माथितिर हेर्दा राति देखिने चन्द्रमा मात्रै हो मैले चिनेको । आकाशगंगा, ग्रह, उपग्रह के के हो के के जस्तो लाग्छ मलाइ</span><span style="text-align: justify;"> । फिजिक्स पढेको स्कुल र आइ एस्सीमा मात्रै हो । त्यसमा खगोल बिज्ञान कति पढियो होला र, केहि याद छैन । गत हप्ता अमेरिकाका दुइ ठाउमा स्थापना गरिएका LIGO stations का </span><span style="text-align: justify;">बैज्ञानिकहरुले Gravitational Wave (गुरुत्व तरङ्ग भन्छु है) <a href="http://www.nytimes.com/2016/02/12/science/ligo-gravitational-waves-black-holes-einstein.html?_r=0" target="_blank">नापेछन</a> र त्यसले हल्का तहल्का मच्चायो । यो खबरले केहि चाखलाग्दा तथ्यहरु उजागर गरेको छ । त्यसैले मलाइ यससम्बन्धी लेख पढ्ने र भिडियो हेर्ने तान्यो। कति कुरा बुझ्न गाह्रो । यो वेब र यसको खोजि बुझ्न सजिलो होला भनेर मैले बुझेका कुरा सजिलरी बुझिने गरेर यो पोस्ट लेखेको छु</span><span style="text-align: justify;"> । </span></span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img src="http://static4.techinsider.io/image/56bcac24e009cd1e2bf420f8-/merging-black-holes-ligo.gif" height="347" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">कम्प्युटर सिमुलेसनबाट बनाइएको ब्लाक होल ठोक्किदाको द्रिस्य </td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">
</span><span style="font-size: large;">१. करिब १.३ बिलिएन (अर्ब) बर्ष अघि दुइवटा ब्लाक होल ठोक्केर एक भए । यो यति धेरै समय अघिको कुरा हो जतिबेला प्रिथ्बीमा भर्खर बहुकोषीय जिबजन्तु बिकास हुदै थिए । ति ब्लाक होलले एक अर्कोलाई फन्को लगाई रहेका थिए । ब्लाक होलको बारेमा पढ्ने भए </span><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Black_hole" target="_blank"><span style="font-size: large;">यहा क्लिक</span></a><span style="font-size: large;"> गर्नुस । यस्ता होलहरु असंख्यको संख्यामा छन ब्रम्हाण्डमा । ठोक्केका दुइमध्य पहिलो सुर्य भन्दा ३६ गुणा र दोस्रो २९ गुणा </span><a href="http://www.nytimes.com/2016/02/12/science/ligo-gravitational-waves-black-holes-einstein.html?_r=0" target="_blank"><span style="font-size: large;">ठुलो थियो</span></a><span style="font-size: large;"> । सुर्य कति ठुलो होला त? सुर्यको ओजन २.० १०^३० KG छ ।</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQwRHpYtyMzhs39PN1xV2QykvLN_eTvWUbOSMGjb87ijOu9DDlBvmDB9xRnRU1waG65xCjo34FAXjORA09DCyRaaLNJ_SquRB_sXO_ROYVey3MANrg-48GxDLICMm5FsAD268acdOqBrAV/s1600/SunEarth.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="176" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiQwRHpYtyMzhs39PN1xV2QykvLN_eTvWUbOSMGjb87ijOu9DDlBvmDB9xRnRU1waG65xCjo34FAXjORA09DCyRaaLNJ_SquRB_sXO_ROYVey3MANrg-48GxDLICMm5FsAD268acdOqBrAV/s640/SunEarth.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">फन्को मार्ने बेलामा प्रकाशको आधा गतिमा कुदिरहेका थिए ति डल्लाहरु (प्रकाशको गति = तिस करोड मिटर एक सेकेण्डमा । यीनिहरु एक सेकेण्ड भन्दा थोरै समयमा ठोक्केर एक भए । यसो हुदा तिनवटा सुर्य बराबरको मास इनर्जीको रुपमा हरायो । त्यो शक्ति Gravitational Wave को रुपमा ब्रम्हाण्डमा फैलियो । त्यो शक्ति यति धेरै हो कि, यति उज्यालोको रुपमा निस्केको भए अरबौ खरबौ तारा चम्के जस्तो उज्यालो हुन्थ्यो होला रे । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">२. यस्ता डल्ला ठोक्के त ठोक्के, के मतलब भन्ने कुरो पनि आउछ । तर प्रख्यात महान बैज्ञानिक आइन्सटाइनले सय बर्ष अगाडी ठ्याक्कै यस्तै हुन्छ भनेर भनेका रहेछन त्यतिबेला न हब्बल टेलिस्कोप थियो, न टिभि कम्प्युटर । करिब बिगत चालिस पचास बर्ष देखि बैज्ञानिकहरुले आइन्स्टाइनले भनेको कुरा साच्चै होलाकी नहोला भनेर खोजि गरि राखे। कम्प्युटरको आबिस्कार भए पछि, सिमुलेसनले त त्यसरी ठोक्केका ब्लाक होलले गुरुत्व तरङ्ग निकाल्छन भन्ने देखाइसकेको थियो। अप्रत्यक्ष्य रुपले प्रमाणित भै सकेको थियो। तर प्रक्यक्ष्य हेर्न वा देख्न सम्भब भएको थिएन।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">३. त्यो गुरुत्व तरङ्ग जब गत सेपेम्बरमा पृथ्बी हुदै जादै थियो तब बैज्ञानिकहरुले देखे र नापे । कहाँ हो कहाँ कहिले हो कहिले भएको घटना अहिले थाहा भयो। </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">नाप्न त नापे तर कति ठुलो वा सानो थियो त्यो र कसरि नापे भन्ने थाहा पाएर नै मा अचम्म भएको हु।</span><br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">४. कसरि नापे भन्ने कुरो अझै अचम्म को पत्याउनै नसकिने खालको छ।</span><br />
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उक्त वेबले प्रिथ्बिमा राखेका ऐना जम्मा एक प्रोटोनको हजार भागको एक भाग हल्लाएछ । प्रोटोन प्रत्यक परमाणुको केन्द्रमा हुन्छ । एक प्रोटोन भनेको १० ^ -१५ मिटर हो । हो त्यहि सानो कुरा नापेका हुन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">यसलाई बुझ्नको लागि: मान्छेको रौ लगभग १०० um (१०० १०^ -६ मि ) मोटो हुन्छ । हाम्ले आखाले देख्ने । यो रौको सय भागको एक भागलाई दशलाख भाग मसिनो पारौ । त्यसलाई फेरी हजार गुणा सानो पारौ । त्यो प्रोटोन बराबर हुन्छ । यो प्रोटोन भन्दा एक हजार गुणा सानो दुरी परिवर्तन भएको कसरि नाप्या होला? </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">त्यो झन अचम्म भो । अहिले सम्म नभएको कुरो भयो । </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQtnt-KbwptzULwFNCwKr84iqkIyBM2LA9IoiSDcmxJJaRghZ0TpIFihYUVTOK_5yTALgsofZdRgrEEN5tgKtn5gHug300rVNuHvPiouIfXWGVuuNDRvQ400pk1pSdvxMwEXMECtwGLnvi/s1600/scale.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="398" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhQtnt-KbwptzULwFNCwKr84iqkIyBM2LA9IoiSDcmxJJaRghZ0TpIFihYUVTOK_5yTALgsofZdRgrEEN5tgKtn5gHug300rVNuHvPiouIfXWGVuuNDRvQ400pk1pSdvxMwEXMECtwGLnvi/s640/scale.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">५. यति सानो कुरा नाप्न अमेरिकाको दुइ ठाउमा लेजर वाला प्रयोगशाला बनाइएको छ र ति दुबैले ठ्याक्कै उही नाप नापेका छन । यीनले कसरि काम गर्छन भन्ने बुझ्न </span><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/LIGO" target="_blank"><span style="font-size: large;">यो लिंकमा</span></a><span style="font-size: large;"> जानुस।</span></div>
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">६. यो नाप्नको लागी करिब हजार बैज्ञानिक र बिद्यार्थी सहभागी थिए र अर्बौ डलर खर्च भएको छ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">७. पृथ्बी सम्म आइपुगेको यो गुरुत्व तरङ्ग हाम्रो कानले सुन्न सकिने रहेछ। त्यसैले अब ब्लाक होल ठोक्के भने हामीले प्रिथ्बीमा हेर्ने मात्रै होइन सुन्न पनि सकिने भयो । तलको भिडियोमा सुन्न सकिन्छा। एकछिन एकछिनमा स्वाट्व स्वाट्व गर्छ नि हो त्यहि हो। </span></div>
<span style="font-size: large;"></span><br />
<div style="text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/QyDcTbR-kEA" width="560"></iframe><br /></div>
<span style="font-size: large;">
</span>
<span style="font-size: large;">८. अहिलेसम्म ब्रम्हाण्डका पिण्डहरु अध्यन गर्न electromagnetic wave-जस्तो हामीले देख्ने प्रकाश, प्रयोग गरिएको थियो तर अब अर्को तरिकाले हेर्न बुझ्न सकिने भयो-त्यो भनेको गुरुत्व तरङ्ग हो । अब यसले के के नयाँ नयाँ कुरा निकाल्छ त्यसको लागि त पर्खने पर्छ। </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">केहि बुझियो त? </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br /></div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-3430180332269133322016-01-20T01:43:00.001+05:452016-01-20T09:27:49.251+05:45कसरि बन्छ प्लास्टिकबाट पेट्रोल? <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" height="187" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGGoMnVTnTQvI0oO65YoON8lJ444tQpKMrHj7ZhIAKra-LdQA82KEXAM_pqiKHnr1oR3uGkDp1F1H2w462jCB_0KFAeXz5AIQVQvcQJkILfkC7Cz_MbJerwX2gBhiRzS3HHJfvEkeKvjGX/s640/P2P.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="640" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">photo: <a href="http://www.clipartbest.com/plastic-clip-art" target="_blank">यता</a> र <a href="http://www.clipartpanda.com/clipart_images/cartoon-gas-station-clipart-9852221" target="_blank">यता</a> बाट </td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGGoMnVTnTQvI0oO65YoON8lJ444tQpKMrHj7ZhIAKra-LdQA82KEXAM_pqiKHnr1oR3uGkDp1F1H2w462jCB_0KFAeXz5AIQVQvcQJkILfkC7Cz_MbJerwX2gBhiRzS3HHJfvEkeKvjGX/s1600/P2P.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">भारतको नाकाबन्दीले चरम इन्धन अभाब भएपछि नेपालमा उर्जाको विभिन्न विकल्पहरुबारे बहस भै रहेको छ । यसै क्रममा दाङमा एक युवाले सल्लोको खोटो र प्लास्टिकबाट तेल निकालेर गाडि चलाएको खबर आयो । नेपालको एकमात्र सरकारी बिज्ञान प्रबिधी प्रतिस्ठानले प्लास्टिकबाट तेल निकाल्ने प्रबिधि भित्र्याउने खबर पनि आयो । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">प्लास्टिकबाट निकाल्न सकिने इन्धनको प्रक्रियाको बारेमा बुझ्नु अघि प्लास्टिक र इन्धनको छोटो जानकारीबाट सुरु गरौ है त यो ब्लग ।</span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">के हो प्लास्टिक र के हो पेट्रोल, डिजेल? </span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">कच्चा तेलको (जमिन मुनिबाट निकालिंछ) प्रसोधनबाट निस्किने पेट्रोलियम पदार्थ हो पेट्रोल र डिजेल । पेट्रोलमा विभिन्न किसिमका चार देखि बाह्र कार्बन एटम भएका हाइड्रोकार्बन रसायनको समिश्रण हुन्छ-अक्टेन, ब्युटेन, टोल्युन आदी । डिजेल पनि यस्तै यस्तै हो तर त्यसमा बाह्रभन्दा बढी कार्बन एटम भएका हाइड्रोकार्बन हुन्छन । जब कच्चा तेल निकालिंछ, त्यसपछि त्यसको प्रसोधन गरेर डिजेल, पेट्रोल र अन्य पेट्रोलियम पदार्थमा छुट्टाइञ्छ । यसरि छुट्टाउन सामान्यतया fractional distillation नामको तरिका अपनाइञ्छ । फरक कार्बन एटम हुने रसायनको घनत्व र उम्लने तापक्रम फरक हुने हुनाले त्यसैको आधारमा पेट्रोलियम पदार्थहरु छुट्टाइञ्छ । अन्य आवस्यक रसायन पछि मिसाइञ्छ पछि । </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">हामीले प्रयोग गर्ने प्लास्टिक पनि कच्चा तेल प्रशोधन गर्दा निस्केको बाइ-प्रोडक्टबाट बन्ने हो । जस्तो पोलीथिन भञ्छौ नि त्यो कच्चा तेल प्रसोधन गर्दा निसकिने इथीन नामको रसाएनबाट बन्छ । प्लास्टिक इथिन जस्तै साना साना इकाई जोडेर बनेको पोलिमर हो । भने पछि पेट्रोल, डिजेल, प्लास्टिक एउटै स्रोतबाट आउने हुन । </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">कसरि निस्कंछ प्लास्टिकबाट तेल?</span></b><br />
<span style="font-size: large;"><b></b><br /></span>
<br />
<a name='more'></a><span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">प्लास्टिक पनि हाइड्रोकार्बनबाट बनेको हुनाले प्लास्टिकबाट पेट्रोलियम पदार्थ बनाउन सकिन्छ । यो त्यति गाह्रो प्रबिधी हैन । सामान्य तरिकाले भन्दा खेरि -प्लास्टिकलाई बन्द भाडोमा (oxygen free) धेरै तापक्रममा (~ ४०० सेण्टिग्रेड) ततायो भने यो पग्लिंछ तर जल्दैन र ग्यास बन्छ । जब त्यसरी निस्केको ग्यासलाई चिसाइञ्छ त्यसपछि त्यो तरल पदार्थमा परिवर्तन हुन्छ । यो पाइरोलाइसिस प्रबिधीबाट निस्केको तेललाइ प्रसोधन गर्यो भने पेट्रोल, डिजेलमा छुटाउन सकिन्छ । यो प्रक्रिया र कस्तो कुन गुणस्तरको तेल निकाल्ने भन्ने कुरो कस्तो प्रकारको प्लास्टिक प्रयोग गरिन्छ त्यसमा भर पर्छ । खास गरि भाच्न सकिने प्लास्टिक (<b></b><span style="color: #232629; font-family: "georgia" , serif; line-height: 32px; text-align: left;">polypropylene</span><span style="color: #232629; font-family: "georgia" , serif; line-height: 32px; text-align: left;"> -</span><span style="color: #232629; font-family: "georgia" , serif; line-height: 32px; text-align: left;">computer monitor cases, printer cases etc.)<b> </b>अलि सजिलै संग प्रयोग गर्न मिल्ने तेल निस्कंछ । यस्तो प्रबिधीबाट एक किलो प्लास्टिकबाट करिब ८०० देखि १००० मिलि लिटर तेल निकाल्न सकिने रहेछ । </span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="color: #232629; font-family: "georgia" , serif; font-size: large; line-height: 32px; text-align: left;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<b style="text-align: left;"><span style="font-size: large;">के हो नया कुरा हो?</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">पक्कै हैन । पहिले देखि नै यो प्रबिधी चलेको छ । हामीले अन्नबाट रक्सि पारे जस्तै त हो । तर यसको लागी कति ठुलो स्केलको मेशिन प्रयोग गर्ने, त्यो मेशिनले कति बिजुली खान्छ, कस्तो प्रकारको प्लास्टिक प्रयोग गर्ने, त्यसबाट निस्कने खराब रसायन कसरि ब्यवस्थापन गर्ने र सबै भन्दा महत्वपुर्णकुरा मुलधारको पेट्रोलियम पदार्थ निकाल्ने प्रबिधीसंग आर्थिक रुपमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ कि सक्दैन भन्ने कुरो महत्वपुर्ण हुन्छ। </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">विभिन्न कम्पनीले उत्पादन गरेका यस्ता मेसिनहरु बजारमा किन्न पाइञ्छन जसले प्लास्टिक, टाएरबाट पेट्रोलियम तेल निकाल्छन । अलिबाबा को <a href="http://www.alibaba.com/showroom/waste-plastic-to-fuel-machine.html" target="_blank">यो लिंकमा हेर्नुस</a>। </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">संयुक्त रास्ट्र संघको UNEP को <a href="http://www.unep.org/ietc/Portals/136/Other%20documents/PolicyBriefs/10052013_Waste%20Plastic%20Policy%20brief.pdf" target="_blank">यो प्रकाशन हेर्नुस </a>ब्रिस्त्रित जानकारीको लागी।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">मैले बुझे अनुसार नास्टले पनि जापानबाट मेशिन किनेर ल्याएर डेमोन्स्ट्रेट गर्ने हो । यस्तो प्रबिधी छ है भनेर। व्यापारीहरुलाई जानकारी गराउने हो । तर त्यत्ति कामको लागी मेशिन किनेर लाखौ खर्च गर्ने पर्थेन होला।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">अरु कुन कुन देशमा चलेको छ यो प्रबिधी?</span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">भारतमा पनि यस्तो प्रयास <a href="http://infochangeindia.org/environment/news/plastic-to-petrol-formula-works-says-indian-oil-corporation.html" target="_blank">भएको छ</a> । यो लिंक <a href="http://indianexpress.com/article/india/india-others/200-karnataka-villages-enter-pact-to-pump-fuel-out-of-plastic/" target="_blank">पनि हेर्नुस</a> । फाट्ट फुट्ट रुपमा सानो सानो स्केलमा संसारका धेरै ठाउमा यो प्रबिधी प्रयोग भएको छ । तर पनि सरकारी तवरबाट इन्धनको ठुलो हिस्सानै ओगट्ने हिसाबले प्रयोग भएको देखिएन । त्यसमा धेरै कारण हुन सक्छन। </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">के यसले नेपालको आवस्यकता पूर्ति गर्ला?</span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">काठ्माण्डुले मात्रै एक दिनको <a href="http://kathmandupost.ekantipur.com/printedition/news/2014-07-11/kmc-is-largest-waste-generator.html" target="_blank">४५७ मेट्रिक टन फोहर निकाल्छ</a> । जसको करिब १२% प्लास्टिक जन्य रहेको एक <a href="http://ac.els-cdn.com/S0301479710002902/1-s2.0-S0301479710002902-main.pdf?_tid=0c31e2e6-bedf-11e5-9e13-00000aacb35e&acdnat=1453230269_a29ddf16d622278d08acddd8d69e97bd" target="_blank">अध्यनले देखाएको </a>छ । यसरि हेर्दा लगभग ५० मेट्रिक टन प्लास्टिक निस्किने रैछ । देशभरिबाट पक्कै अझ धेरै निस्केला । तर कस्तो खालको प्लास्टिक कति मात्रामा छ भनेर तथ्याङ्क खोज्दा खासै भेटिएन । प्लास्टिकबाट तेल निकाल्ने प्रबिधी प्रयोग गर्दा त्यो तथ्याङ्क महत्वपुर्ण छ । मानम सप्पै प्लास्टिकबाट तेल निस्क्यो रे । यसरि अधिकतम पचासहजार लिटर तेल निस्कने सम्भावना हुने भयो दिनको र बर्षको 50000*365 लिटर । गत वर्ष नेपालले करिब २५ करोड लिटर पेट्रोल र ८० करोड लिटर डिजेल <a href="http://www.nepaloil.com.np/import-and-sales-22.html" target="_blank">आयात गरेको रहेछ</a> । यो तथ्याङ्क हेर्दा प्लास्टिकबाट निकाल्ने तेलले केहि अंस मात्रै ओगट्ने भयो । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यो सम्बन्धी सरकारले नीति बनायो र व्यापारीहरुले फाइदा हुने देखे पने पक्कै पनि प्लास्टिकबाट ब्यवसाहिक तवरले नै तेल उत्पादन होला । सबै भन्दा महत्वपुर्ण कुरो-प्लास्टिक तेल कत्तिको सस्तो महँगो पर्छ र कति सुद्दता हुन्छ त्यसले त्यसको प्रयोग निर्धारण गर्ने छ नेपालमा । नियमित इन्धनको रुपमा नभए पनि साना साना इकाइहरुमा, कुनै उद्योगहरुमा प्रयोग गरे-फोहर प्लास्टिकको पुन प्रयोग हुने भयो र अलि थोरै भए पनि डिजेल पेट्रोलको आयात कम हुने भयो। </span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-68105967381980174562015-12-14T07:00:00.000+05:452015-12-14T07:00:00.658+05:45A giant elephant on a groove of human fingerprint-the smallest man made object<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhracdK6oDL7U5U2wTO_aNytt25YVv7-1-w9iyDJb0Rz5ZKM2NXIiixAvxpLC-A9PJI8c24plTSiJwkaQ2f5RKYfhjYNRi-i0RxwcgRFFSyOIFMBXoXpRCcr-Z1PaPHuc5rfb-eaWOm_tPH/s1600/download+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" height="466" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhracdK6oDL7U5U2wTO_aNytt25YVv7-1-w9iyDJb0Rz5ZKM2NXIiixAvxpLC-A9PJI8c24plTSiJwkaQ2f5RKYfhjYNRi-i0RxwcgRFFSyOIFMBXoXpRCcr-Z1PaPHuc5rfb-eaWOm_tPH/s640/download+%25281%2529.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">This is a sculpture of one of the largest animals on earth in its possibly the smallest form. This microscopic elephant in this photograph has just been placed on the groove of a human fingerprint. </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbnOgv2Ve3R_1V48X09IZpWyCyb-pNM3wI1sq_zhmgoamwLVnJGVacMq8BarHUIXYAw7Ku4t0YRQblhgek1xzBOq3n_icNfd4qGvoAblS9Zz3qlSF55IdgFADhPcYLveUDTfg3LhvKdqAX/s1600/elephant_0206_6k_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" height="576" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhbnOgv2Ve3R_1V48X09IZpWyCyb-pNM3wI1sq_zhmgoamwLVnJGVacMq8BarHUIXYAw7Ku4t0YRQblhgek1xzBOq3n_icNfd4qGvoAblS9Zz3qlSF55IdgFADhPcYLveUDTfg3LhvKdqAX/s640/elephant_0206_6k_1.jpg" width="640" /></span></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Remember that elephant is the largest animal of earth on land. The fine tuned sculpture of elephant on fingerprint groove is over a tenth of a millimeter tall.</span></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO8IJXUmGdW1nylR4qFF2il7U2n1RibufAWD1ES7PuEFqRr3reVqUGmTuPN3b3OEpGPT61CyUpe5sRSlBZ64Cl-kkrF730VFAlXRpMSXjdFfjFoBAlBWOSzx1mfTjohRSrEw0gvOHg-QMQ/s1600/download.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-family: inherit;"><img border="0" height="366" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO8IJXUmGdW1nylR4qFF2il7U2n1RibufAWD1ES7PuEFqRr3reVqUGmTuPN3b3OEpGPT61CyUpe5sRSlBZ64Cl-kkrF730VFAlXRpMSXjdFfjFoBAlBWOSzx1mfTjohRSrEw0gvOHg-QMQ/s640/download.jpg" width="640" /></span></a></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">These sculptures were created using many technologies ranging from bespoke electronics and software, to quantum physics and special effects.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">When art uses science-together they produce the most beautiful creation.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEies8yxado1Xo16ZMDsEQvxN0Xu-X0IfopZJbIDo7uKySbpsjvznFhfK_aQk-yW3AjZ8BQAbQnKfgB1ejauOy0JtAqa1Q16pkoHyVrKbJcjIuE9yLJTf1hy9k4xVZq5xM8R08Y6b887T0w5/s1600/elephant_0206_4k_3m+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="544" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEies8yxado1Xo16ZMDsEQvxN0Xu-X0IfopZJbIDo7uKySbpsjvznFhfK_aQk-yW3AjZ8BQAbQnKfgB1ejauOy0JtAqa1Q16pkoHyVrKbJcjIuE9yLJTf1hy9k4xVZq5xM8R08Y6b887T0w5/s640/elephant_0206_4k_3m+%25281%2529.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">The structure is created using 3D printing technology and multi-photon lithography involving two-photon absorption. Quantum physics playing a big role here. In this case, UV light is irradiated on a light-sensitive polymer, which solidifies at the place of irradiation. The photon (two) absorption occurs only at the tiny focal point-basically a tiny 3D pixel known as "Voxel". According to the description provided with the pictures, "the sculpture is then moved along fractionally by a computer controlled process and the next pixel is created. Slowly, over hours and hours the entire sculpture is assembled pixel by pixel and layer by layer". </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5sWQa4XWKWzZ-1q85bTfLXgmCBmJjdAkAWaIuK6c63a14g5Hcw5AfLTiU0tfhMyULsgHyePQJeNzmUwAF5f1hV9jXawQuCejW7XlEIVOZepXnTRDNqYWWLvQ_RjoT-z9Qb05Jh9tHfCX6/s1600/elephant_0206_4k_4-%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5sWQa4XWKWzZ-1q85bTfLXgmCBmJjdAkAWaIuK6c63a14g5Hcw5AfLTiU0tfhMyULsgHyePQJeNzmUwAF5f1hV9jXawQuCejW7XlEIVOZepXnTRDNqYWWLvQ_RjoT-z9Qb05Jh9tHfCX6/s640/elephant_0206_4k_4-%25281%2529.jpg" width="532" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">The sculpture was then photographed using scanning electron microscope (SEM).<span style="font-family: inherit;"> Using SEM at high magnification, hundreds of images of the nano sculpture were captured while a piezo stage was rotated to a precision of below one ten thousandth of a degree. This process is very detailed and takes lot of time. For example, one second of film can take up to 4 hours to film. This process is known as Nanoflight creator and was developed by Stefan Diller, Wuerzburg, Germany.</span><span style="text-align: left;"> </span></span></div>
<br />
<span style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">Check out <a href="http://www.jontyhurwitz.com/fragile-giant/" target="_blank">this website</a> for details of this work. </span></span><br />
<span style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span>
<span style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">Also watch following videos.</span></span><br />
<span style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span>
<span style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/4_ptOvduZJs" width="560"></iframe><br />
<br />
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/_az-fFn4glY" width="560"></iframe>
<br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">The making</span></div>
</div>
<div style="text-align: center;">
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/RZhsl5AxiUw" width="560"></iframe>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-14200170797489072292015-11-19T23:55:00.001+05:452015-11-20T09:10:06.139+05:45बिज्ञान प्रबिधीको बिकासको लागी गर्ने पर्ने चार काम: निसुल्क सुझाबहरु <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiASi-84P3cAZhuBfLzgMfiUQUsPhnQ6lk710yJL0uXzCaooa9R7tmWeoEaLLzs4pVXLVscR-VvtrCmYbhhcWnO-x8fHishkr4Y_sWUcI9X6-rdN3tYkqMI8AJVY135VnvxjMMRlzMkpzA1/s1600/S%2526T_Nepal.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="434" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiASi-84P3cAZhuBfLzgMfiUQUsPhnQ6lk710yJL0uXzCaooa9R7tmWeoEaLLzs4pVXLVscR-VvtrCmYbhhcWnO-x8fHishkr4Y_sWUcI9X6-rdN3tYkqMI8AJVY135VnvxjMMRlzMkpzA1/s640/S%2526T_Nepal.jpg" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-size: large;">नयाँ संबिधानपछि नयाँ सरकार बनिसकेको छ । अब आर्थिक उन्नति हुनुपर्छ भन्नेमा सबैको एक मत छ । त्यो संगसंगै आत्मनिर्भर हुनुपर्छ भन्ने गतिलो पाठ भारतले नाकाबन्दी लगाएपछि हामीले सिकेका छौ । यी दुवै उदेश्य पुरा गर्नको लागी अब बिज्ञान, प्रबिधी र इन्नोभेसन क्षेत्रमा फडको नमारी सम्भब छैन । किनभने <span style="text-align: left;">बिज्ञान-प्रबिधी र बिकास नजिकैबाट जोडिएका छन । </span><span style="text-align: left;">इतिहासले पुस्टी गरेको सत्य के हो भने यसकै कारणले मानव समाज अझ स्वस्थ, धनी, प्रोडक्टिभ भएको छ ।</span><span style="text-align: left;"> गरिबी निवारण र आर्थिक बिकाश, खाध्य सुरक्ष्या, स्वास्थ र उपचारमा सुधार, उर्जा सुरक्षा, सुद्ध पिउने पानीको व्यवस्था, जैबिक विभिधता र वातावरण जोगाउनको लागी प्रभाबकारी संरचनाको बिकास, प्रबिधीको प्रयोग, र सहि नीतिको आवस्यकता छ । बैज्ञानिक खोज, प्राबिधिक ज्ञान र इन्नोभेसनबाट उपयोगी उत्पादन, सेवा र रोजगार ब्रिधी गर्नको लागी बिस्वबिध्यालय र उद्योगको बिचमा साझेदारी कार्यक्रम हुनुपर्छ । इन्नोभेसन हब बनाउनु पर्छ । </span><span style="text-align: left;">बिज्ञान प्रबिधीको क्षेत्रबाट फाइदा लिनको लागी मानव संसाधनको तालिम र बिकास, सार्बजनिक नीति बलियो, नलेज संस्थाको बिकास, तत्सम्बन्धी संरचनाको बिकास उत्तिकै आवस्यकता छ । </span></span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">खासमा यो क्षेत्रको मन्त्रालय सम्हाल्न कसैले पनि जागर देखाउदैन । परिबन्दले अहिले बिशवेन्द्र पासवानलाइ आइलागेको छ बिज्ञान प्रबिधी र वातावरण मन्त्रालय । उनको पहिलेको कामको बारेमा खासै थाहा छैन । तर उनमा केहि गर्ने क्षमता र इक्षा छ भने कुनै अरु 'गतिलो' मन्त्रालयभन्दा यसमा काम देखाउने मौका छ । मन्त्रीलाइ सल्लाह दिने वालाहरुको त केहि कमि छैन होला । तर लामो समय अमेरिका बसेर र अन्य केहि मुलुकको अध्यन पछि मैले देखेको सुझाब दिन मन लाग्यो । यो क्षेत्रमा गर्नुपर्ने र सक्ने धेरै काम छन । तर सुरु गर्नलाइ चारवटा मात्र भन्दै छु । यी काम गर्नको लागी अन्य मन्त्रालय र प्रधानमन्त्रीको पनि भूमिका महत्वपुर्ण हुन सक्छ । ल यी निसुल्क सुझाबहरु मन्त्रीकोमा पुर्याइदिने कि? </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;"><strong>१.</strong> <strong>बिज्ञान प्रबिधी क्षेत्रमा लगानी बढाउ:</strong> नेपालाले अहिलेसम्म GDP को करिब ०.३% मात्रै अनुसन्धान र बिकासमा खर्च गर्दै आएको छ । जबकि भारतले करिब ०. ९ %, चीनले २ %, जापानले ३. ७ %, दक्षिण कोरिया ले ४.४ % लगानी गर्दै आएका छन । यो क्षेत्रमा गरेको लगानीको प्रतिफल आउन त लामो समय लाग्छ । तर अहिले पनि लगानी बढाउन सुरु नगर्ने हो भने हामी कहिले पनि माथी उक्लिदैनौ । किनभने यो क्षेत्रको लगानीले आर्थिक बिकास र सामाजिक उन्नती गर्छ भन्ने त माथिको अरु देशको तथ्याकले प्रमाणित गरेको छ । अबको पाच बर्ष भित्र यो लगानी कम्तिमा १ % र दश भित्र २ % पुर्याउने गरि लगानी बृधि गर्नु उपयुक्त देखिन्छ । </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;"><strong>२. नया अनुसन्धान केन्द्रहरुको स्थापना:</strong> बैज्ञानिक आबिस्कार र इन्नोभेसन, आवस्यक जनशक्ति उत्पादन को लागी अनुसन्धान केन्द्रहरुको महत्वपुर्ण भूमिका रहनछ । हुनत नास्ट, नार्क र त्रिभुबन बिस्वबिध्याल अन्तर्गत रिकास्ट जस्ता अनुसन्धान केन्द्र छन । तर तिनिहारू आफै कता कता हराइरहेका छन । यी केन्द्रहरुको स्तर ब्रिधी गर्नु अनिबार्य छ । त्यो संगसंगै अब नयाँ अनुसन्धान केन्द्रहरुको स्थापना गर्नु पर्दछ । केहि यस्ता केन्द्रहरु खोल्ने निर्णय भैसकेको छ क्यारे तर अझै कार्वान्यन भएका छैनन । देश नया संरचनामा गइ सके पछि यी केन्द्रहरु पनि बिकेन्द्रित हुन जरुरि छ । </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">कम्तिमा एक अनुसन्धान केन्द्र प्रत्यक राज्यमा । यी केन्द्रहरु स्वात्य हुनुपर्दछ । कुनै बिस्वबिध्यालय अन्तर्गत पनि हुन सक्छन तर स्वात्य । कुन कुन बैज्ञानिक क्षेत्रलाई केन्द्रित गरेका केन्द्र स्थापना गर्ने भन्नेमा छलफल गरेर देशको आवस्यकता अनुसार तय गर्न सकिन्छ । विज्ञको सुझाब लिएर । </span><br />
<br />
<span style="font-size: large;"><strong>३. सय प्रतिभा कार्यक्रमको घोषणा: </strong>प्रतिभा पलायन नेपालको गम्भिर समस्या हो । अहिले नेपालीहरु विश्वभरिनै छरिएर एक से एक उच्च कोटिका काम गरिरहेका छन । यी मध्ये केहि पक्कै पनि नेपालमै बसेर काम गर्न चाहन्छन । यो मध्यकालाइ नेपालमा बसेर काम गर्न आकर्षित गर्नको लागी "सय प्रतिभा" कार्यक्रमको घोषणा गर्नुस मन्त्रि ज्यु । यो कुनै नयाँ कार्यक्रम भने होइन । चीनले एक हजार प्रतिभा कार्यक्रम घोषणा गरि बिस्वबाटै एक से एक हजारौ बैज्ञानिक प्रतिभालाई आकर्शित गरिरहेको छ । यस्तै किसिमको कार्यक्रम भारतले पनि संचालन गरेको छ । यसरि आउने world class बैज्ञानिक प्रतिभालाई निस्चित समयको लागी निचिता रकम (उदाहरणको लागी: पाच बर्षको लागी एक करोड अनुसन्धानको लागी दिने र मासिक तलब एक लाख दिने) । यी प्रतिभाहरुले चाहेको संस्थामा (बिस्वबिध्यालय वा अनुसन्धान केन्द्रहरु) नियुक्त गर्ने । उक्त संस्थाले काम गर्ने ठाउ दिने । बिस्वब्यापी रुपमा अन्तरास्ट्रिय प्रतिस्प्रधाबाट छान्ने । प्रत्यक बर्षमा २० जना यस्ता प्रतिभा रिक्रुट गर्ने । यसो गर्दा पाच वर्षमा सय जना हुन्छन । त्यसपछि यो कार्यक्रमको समिक्ष्या गरेर थप गर्न सकिन्छ । </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;"><strong>४. अनुसन्धानकोष आयोगको स्थापना (Science funding agency):</strong> अनुसन्धानको लागी रकमको आवास्यकता पर्दछ । उक्त प्रयोजनको लागी राज्यले नै लगानी गर्नु पर्दछ । अमेरिकामा National Science Foundation (NSF), National Institute of Health (NIH), Department of Energy (DOE) जस्ता संस्थाबाट अनुसन्धानको लागी लगानी गर्ने गर्दछ । यस्तै किसिमको संरचना चीनले पनि बनाएको छ । अब यस्तै किसिमको संस्था नेपालले पनि बनाउनु ढिलो भैसकेको छ। यो संस्थाले बिस्वबिध्यालय, अनुसन्धान केन्द्रहरु र निजि क्षेत्रहरुका अनुसंधानाकर्मिहरुलाई उनीहरुको अनुसन्धान प्रस्तावको आधारमा फ़ण्डिनग दिनु पर्दछ । बर्षको कम्तिमा पचास करोड दिने गरि तुरुन्तै यस्तो आयोगको निर्माण गरौ । हुनत सानो मात्रामा बिस्वबिध्यालय अनुदान आयोगले अहिले अनुसन्धान रकम दिने गरेको छ तर त्यसको स्कोप बिस्वबिध्यालामै सिमित छ र अत्यन्तै सिमित रकम छ जसले उत्क्रिस्ट नतिजा दिने खालको अनुसन्धान सम्भब छैन । </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">यसै प्रसंगमा एक कार्यक्रमको घोषणा गर्दा उपर्युक्त हुन्छ । हाम्रो देशका जल्दो बल्दो समस्या के हो? उर्जामा के समस्या छ? स्वास्थमा के छ? कृषिमा के छ? यस्तै समस्या समाधान गर्नको लागि Grand Challenge Program को घोषणा गरौ । जसले गर्दा हाम्रा समस्या पत्ता लगाउन, समाधानको लागी इन्नोभेसन गर्न र नया खोज अनुसन्धानको लागी प्रेरणा जगाउन मद्दत गर्छ । दशवटा यस्ता चुनौतीहरुको लागी आवहान गरौ र समाधानको लागी लगानी गरौ । </span></div>
<ol style="text-align: left;"><span style="font-size: large;">
</span></ol>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-14440886847878222792015-10-19T23:47:00.000+05:452016-01-03T04:56:59.236+05:45इन्धन परनिर्भरता कम गर्न नेपाल सरकारलाई मेरो १० सुझाब <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsNZEkEgwdIPPNIcEtSCTYVjeBiQQ3HY7ckTPhB1LeQ5QkSLn5dxWlf59SOJFuU1MLny0URa3GTSyaoj44EOl1xVMI7WyCYIsR8znac8h1uP9IK9mCTc3GKcJTrAunSPoQ2RMlN5BHCJXi/s1600/FuelIndependency.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="466" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsNZEkEgwdIPPNIcEtSCTYVjeBiQQ3HY7ckTPhB1LeQ5QkSLn5dxWlf59SOJFuU1MLny0URa3GTSyaoj44EOl1xVMI7WyCYIsR8znac8h1uP9IK9mCTc3GKcJTrAunSPoQ2RMlN5BHCJXi/s640/FuelIndependency.jpg" width="640" /></a></div>
<span style="font-size: large;">यो तेस्रो नाकाबन्दी हो भारतबाट । सतहमा जे जति कारण भए पनि भाबिस्यामा पनि यस्ता नाकाबन्दी हुने सम्भावनालाई नकार्न सकिदैन । यो नाकाबन्दीले इन्धन आपुर्ती नहुदा सबैभन्दा बढि थिलोथिलो पारेको छ अर्थतन्त्रदेखी सार्बजनिक जनजिबनसम्म । नयाँ प्रधानमन्त्रि र उनका उर्जा, बिज्ञान र आपुर्ती मन्त्रीहरुले के सोचेका छन यो समस्या समाधान गर्न त्यो अझै आइसकेको छैन । </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">म सरकारको यो समस्यासंग सम्बन्धित संस्थाको नेतृत्वमा भएको भए के गर्थे होला त? </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">यो ब्लगमा इन्धन परनिर्भरता कम गर्न के के गर्नु पर्छ तात्कालिन र दिर्घकालिन रुपमा लेखेको छु । भारतबाट सजिलो रुपमा इन्धन आपुर्तीको लागी जे जे गर्नु पर्छ यो गर्दै, द्रुत गतिमा तलका काम गर्ने थिए । </span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVdDqqQIom1Rz_VQLshqEVqs6BZQl2x5h0G7UaNohrwceX3KpojdKEbEMFKmKjhkx6CWssKLsAuxsbysmjmN_YE5iva1uaCjC9bd6ZzUS0VjSvhLNp4MTi2Yb_k6L7ZyXMsuqlP6_GyWjZ/s1600/FuelIndependency.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"></span></a></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">मुख्यतया दुई कामको लागी आयातित इन्धन प्रयोग भएको छ नेपालमा । घरभित्र भान्सामा र यातायातको लागी गाडीहरुमा । </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">खान पकाउन चाहिने एल पी जी ग्यासको खपत कम गर्न:</span></div>
<div style="text-align: justify;">
</div>
<ol>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">गोबर र गु ग्यास: हाम्रो घरमा २२ वर्ष अघि बनाएको प्लाण्टले अझै काम गरि राखेको छ । नेपालले बायोग्यासमा राम्रो प्रगति गरेको छ । गाउगाउमा अझै गोबर ग्यासलाइ प्रभाबकारी बनाउने । ग्यास प्लान्टमा अनिबार्य रुपमा चर्पी मिसाउने । पचासजना बढी मान्छे जम्मा हुने स्थानहरु जस्तै: ठुला रेस्टुरेण्ट र होटेल, स्कुल, कलेज, पुलिस र आर्मी ब्यारेकहरूमा अनिबार्य रुपमा बायो ग्यास बनाउन लगाउने । कस्सेर लाग्ने हो भने यो काम २-३ महिना भित्र गर्न सकिन्छ । सहरी क्षेत्रमा प्रभाबकारी हुने बायोग्यास प्लान्टको अनुसन्धानमा तदारुकताका साथ् लाग्ने । </span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;"><span style="text-align: left;">बायोब्रिकेट र बायोचार: खासगरी सहरी क्षेत्रमा यसको प्रयोग ब्यापक हुनसक्छ। सिमित मात्रामा प्रयोग भैरहेको यो इन्धनको उत्पादनलाई ब्यापक बनाउने । गाउघरमा सजिलै र प्रसस्तै पाइने चिजहरुबाट बनाइने यो तत्कालै गर्न सकिन्छ । </span><span style="text-align: left;">माथिका दुइ काम गर्ने हो भने मेरो बिचारमा तत्कालै १५-२०% सिलिण्डर ग्यास आयात कम गर्न सकिन्छ र केहि वर्ष भित्र ३०-४०% सम्म कम गर्न सकिन्छ । </span></span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">काठ्माण्डु लगायतका केहि ठाउमा मिथेन ग्यास पाइएको भनिएको छ । त्यसको ब्यवासाहिक र ब्यवहारिक प्रयोगको लागि आवस्यक कार्यगरि प्रयोगमा ल्याउने । एक वर्ष भित्र यो काम सक्ने । प्राकृतिक ग्यास उपयोग गर्न सकियो भने यसबाट बिजुली पनि निकाल्न सकिन्छ । </span></li>
<li><span style="font-size: large;">बिजुलीबाट चुलो: दीर्घकालमा बिजुलीको उत्पादन प्रयाप्त भएमा बिजुलीबाटै किचेन चल्न सक्छ । यसको लागी बिजुली उत्पादनलाई प्राथमिकता दिने । </span></li>
</ol>
<span style="font-size: large;">यातायातको खपतको लागी: </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<a name='more'></a><br />
<ol style="text-align: left;">
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">पेट्रोलमा रक्सि मिसाउने: पेट्रोलमा अल्कोहल मिसाउने कुनै नया कुरो होइन । विस्वका धेरै देशहरुमा यो प्राक्टिस छ । युरोपदेखि अमेरिकासम्म ~ १०% एथानोल मिसाएको पेट्रोलबाट करोडौ कारहरु चल्छन । ब्राजिलमा त २७% सम्म मिसाउनु पर्छ । छिमेकी भारतमा पनि कम्तिमा ५% मिसाउनु पर्छ र १०% एथानोला मिसाएको पेट्रोल पनि बजारमा पाइञ्छ । खुसीको कुरो के छ भने यो अल्कोहल (ethanol) नेपालमै उत्पादन हुन्छ । नेपालका चिनी कारखानाबाट निस्किने खेर गैरहेको बाइप्रोडक्टबाट प्रयाप्त मात्रामा इथानोल निस्कने बताइएको छ । यसको लागी सरकारले केहि बर्ष अघि नीति बनाएको थियो तर कार्यान्वन गर्न सकेन । छोटो समयमै कार्यान्वन गर्न सकिने यो काम तुरुन्तै गर्थे । यदि १०% प्रतिसत मिसाउने नियम ल्याइयो भने पेट्रोल आयात १०% ले घटिहाल्छ । </span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">बायो डिजेल: डिजेलमा मिसाउन मिल्ने तेल जस्तै नेपालमै पाउने जेट्रोपाको प्रयोगलाई व्यवहारमा ल्याउने । यो पनि कुनै रकेट साइन्स हैन। केहि फाट्ट फुट्ट काम भएका छन तर अब सरकार नै कस्सेर लाग्ने हो भने ५-१०% डिजेल खपत कम गर्न पक्कै सकिन्छ । यसको लागी केहि वर्ष लाग्न सक्छ । </span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">साइकललाइ प्राथमिकता: साइकल प्रयोगमा व्यापकता ल्याउने । त्यसको लागी साइकल लेन अनिबार्य गर्ने र आयातमा सहुलिएत दिने । यसको संगै मोटरसाइकल प्रयोग कम गराउने नीति ल्याउने । </span></li>
<li><span style="font-size: large;">मास ट्रान्स्पोर्टेसनको व्यवस्था: ठुला बसको आयात र प्रयोगलाइ प्रोत्साहन दिने । </span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">हाइब्रिड र एलेक्ट्रिक गाडी: अबको समय भनेको फोसिल इन्धन बिनाको गाडीको हो । टोयोटाले सन २०५० सम्म सबै गाडी ब्याट्री वा चार्ज गरेर चल्ने बनाउने घोषणा गरेको छ । प्रविधिमा आउदै गरेको द्रुत परिवर्तनले त्यो सम्भब छ । त्यसैले अहिले बजारमा आएका हाइब्रिड र एलेक्ट्रिक गाडीको आयत र प्रयोगलाई प्राथमिकता दिने । </span></li>
<li style="text-align: justify;"><span style="font-size: large;">बिजुली उत्पादलाई द्रुत गति: अलि दिर्घकालिन रुपमा बिजुली बाट चल्ने मेट्रो, लामो दुरीको रेल चलाउनको लागी चाहे त्यो पानी बाट अथवा घामबाट बिजुली निकाल्ने कामलाई द्रुत गति दिने । संगसंगै त्यस्ता यातायातको पुर्बाधार निर्माण सुरु गरि हाल्ने। यसो गर्न ५-१० वर्ष लाग्न सक्छ। </span></li>
</ol>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यतिकाम गर्न कसैको भर पर्न पर्दैन, न देश भित्र न देश बाहिर । यी सुझाब दिनका लागी मात्रै दिइएको होइन, इक्षा शक्ति हुने हो भने तत्काल सुरु गर्न सकिन्छ । यति काम गर्यो भने नेपालको परनिर्भरता मात्रै घट्दैन यसले देशले काचुली फेर्न सक्छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">गर्न नसक्ने हो भने सरकार छोडे हुन्छ । </span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-45328165811759122972015-09-30T01:57:00.001+05:452015-09-30T10:01:35.249+05:45काठ्माण्डुको घातक वायु प्रदुषण<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: justify;">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnGtlKHzeGdaP7UaEjOdItOCfYzJu8f843v2pMoW3UV1Dg-hU65CT4QmAyPsEbaNEpzrWkGEf1_xVxJWpY6mn4aWiOPkYa-pgNHkWa79wr1g_DtmHuBQUgv4tE1lVZP0lW72yEOJ4m2MSn/s1600/IMG_20150611_100128.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnGtlKHzeGdaP7UaEjOdItOCfYzJu8f843v2pMoW3UV1Dg-hU65CT4QmAyPsEbaNEpzrWkGEf1_xVxJWpY6mn4aWiOPkYa-pgNHkWa79wr1g_DtmHuBQUgv4tE1lVZP0lW72yEOJ4m2MSn/s400/IMG_20150611_100128.jpg" width="300" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">यो माक्सले कति छेक्ला त धुलो? तर धेरैले मास्क लगाउन <br />
थालेका छन। </td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;">काठ्माण्डुमा दैनिक कामको लागी ओहोर दोहोर गर्नेलाई थाहा छ हामीले स्वास लिने हावा कति फोहर छ । घर बाहिर निस्केर घर फिर्ता हुदासम्म सास फेर्न गाह्रो हुन्छ, उकुस मुकुस हुन्छ । आखा र नाक छोपेर हिड्नु पर्छ । साएद फोहरी हावाले कपाल पनि बिगार्ने भएर होला, आजभोली केटीहरुले कपाल पनि ढाकेर हिडेको देखिन्छ । कपाल र अनुहार च्याप-च्याप लाग्ने हुन्छ । यसले कति मान्छेको स्वास्थमा असार गरेको होला? कति मान्छे यसकै कारणले मरे होलान्? बिस्व स्वास्थ संगठनले (WHO) केहि समय अगाडी निलालेको आकडा अनुसार सन २०१२ मा सन्सारभरी करिब सत्तरी लाख मान्छेले ज्यान गुमाउनु परेछ वायु प्रदुशनको कारणले मात्रै । त्यसमा पनि करिब एक तिहाइ त छिटो छिटो बिकास गरिरहेका हाम्रा छिमेकी चिन र भारत लगायतका एसियन मुलुकमा मात्रै । केहि बर्षदेखि काठ्माण्डुमा भैरहेको बाटोको कामले धुलो यति थपेको छ कि के कुरा गराई भयो र । संगसंगै बैशाखमा गएको भुइचालोले भत्काएका र त्यसैको कारणले भत्काउनपर्ने संरचनाले धुलोको मात्रा बढाइरहेको हामीले देखिरहेकै छौ । भर्खरै सक्केको बर्षा पछि अब वायु प्रदुषण बढ्दै जानेछ । हामीले लिने स्वासमा धुलोका कण र अनेक किसिमका रसायन हुन्छन । कति रसायन तिनै धुलोका कणमा टास्सेका हुन्छन । स्वास प्रस्वासको समस्या देखि क्यान्सर सम्म गराउने तागत राख्छन यी प्रदुषक तत्वले । तर काठ्माण्डुको हावा कति प्रदुषित छ र यसले मानव स्वास्थ्यमा कति असर गरेको छ जान्नलाई पर्याप्त अनुसन्धान भएको छैन । यो लेखमा बिगत केहि बर्षमा अनुसन्धानबाट निस्केका तथ्यका आधारमा काठ्माण्डुको हावा कति खत्तम छ भन्ने बयान गर्न खोजिएको छ ।</span></div>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">धुलोका कणहरु</span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">धुलो त नाङ्गो आखाले देख्ने गरेरै छ । तर हाम्रो आखाले देख्न नसक्ने सार्है साना साना धुलोका कण पनि हावामा रहेका हुन्छन । धूलाका कणको कुरो गर्दा तिनको नाप बुझ्नु पर्छ। धेरैजसो अनुसन्धान गर्दा धुलोका कण (Particulate Matter-PM) दश माइक्रोन भन्दा साना (PM 10) र २.५ माइक्रोन भन्दा साना (PM 2.5) गरेर नापिएको हुन्छ । नेपालको वातावरण मन्त्रालयले PM10 को मात्रा यदि १२० माइक्रोग्राम प्रति घनमिटर भन्दा बढी भएको हावालाई असस्थ भनेको छ । सन २००८ मा गरेको एक अनुसन्धानले <a href="http://www.atmospolres.com/articles/Volume3/issue1/APR-12-013.pdf" target="_blank">[१]</a> काठ्माण्डुका विभिन्न दश ठाउमा PM10 नाप्दा बार्षिक औसत मात्रा करिब ६४० माइक्रोमिटर प्रति घन मिटर देखाएको छ । त्यो भनेको नेपालको मापदण्डभन्दा पाच गुणा बढी हो । जुन खतरनाक छ हाम्रो स्वास्थको लागी । अन्तरास्ट्रिय क्यान्सर अनुसन्धान एजेन्सी (IARC) र WHO का अनुसार यस्ता धुलोका कणहरु क्यान्सरजन्य समूह एकमा पर्छन । धेरै साना कणहरु फोक्सो र रक्त नलि भित्र पस्न सक्छन । DNA mutations, heart attacks र premature मृत्यु पनि गराउन सक्छन <span style="color: #252525; font-family: sans-serif;"><span style="background-color: white; line-height: 22.4px;">यस्ता कणले । यी कणको जलवायु परिवर्तनमा पनि महत्वपुर्ण भूमिका खेल्छन जसको यहाँ चर्चा गरिएको छैन । </span></span></span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">क्यान्सर जन्य रसायनहरू</span></b><br />
<b><span style="font-size: large;"></span></b><br />
<a name='more'></a><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">भर्खरै प्रकाशित अनुसंधानामक लेखले <a href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969715305106" target="_blank">[२]</a> सार्बजनिक गरे अनुसार काठ्माण्डुको हावामा चीनको बेइजिङ्ग र भारतको दिल्ली जत्तिकै मात्रामा क्यान्सर जन्य पी ए एच (PAHs) को मात्रा पाइएको छ । PAHs एक किसिमका अर्गानिक यौगीकहरु हुन जुन खासगरी फोसिल इन्धनको अपुर्ण जलनबाट (incomplete combustion of fossil fuels) निस्किन्छन । यी मध्ये धेरैले क्यान्सर गराउने बिस्वास गरिएको छ । यी रसाएनहरु carcinogenic, mutagenic, र tetragenic भएको पाइएको छ। त्यसैले धेरै PAHs मध्य पन्द्रवटालाई प्राथमिकतामा राखिएको छ । चिन, जर्मनी र फिनल्याण्डका बैज्ञानिकहरु मिलेर गरेको माथीको अनुसन्धानले धुलोका कणमा टास्सेका यी हानिकारक रसाएन अप्रिल २०१३ देखि मार्च २०१४ सम्म नापेका थिए। पन्ध्र PAHs को बार्षिक औसत मात्रा करिब १५५ ng/m3 रहेछ । यो मात्रा नजिकका प्रदुषित सहरहरु बेइजिङ्ग र दिल्ली जत्तिकै हो । यी रसायनको मात्रा कहिले कम्तिमा १८ देखि कहिले धेरैमा ४५३ ng/m3 नापिएको छ । यसले के देखाउछ भने कुनै मौसममा यस्ता रसाएन कम हुन्छन र कुनै मौसममा सार्है धेरै । मनसुन पुर्बका महिनाहरुमा यी रसाएनको मात्रा अत्याधिक धेरै र मनसुन सिजनमा कम देखिएको छ । पानी पर्ने समयमा हावामा रहेका यी प्रदुषकहरु पखालिएर जान्छान । यी रसायनहरूको बिशाक्तता (toxic equivalent quantity) भने 26.२ ng TEQ/m3 पाइएको छ । WHO को मापदण्ड अनुसार यो मात्रा १ भन्दा बढी भयो भने स्वास्थको लागी हानिकारक हुन्छ । यसको अर्थ WHO ले तोकेको मापदण्डभन्दा हामीले स्वास लिने हावा २६ गुणा बढी विषाक्त छ। यो बिशाक्तता मनसुन पछि ४०.५ सम्म पुगेको छ । </span></div>
<br />
<span style="font-size: large;">माथी उल्लेखित प्रदुषकहरुले हाम्रो स्वास्थमा प्रत्यक्ष्य कति हानी पुर्याएका छन? कति मान्छेलाई क्यासंर लाग्नुमा काठ्माण्डुको हावाको कति भूमिका छ? यसको बारेमा खासै अनुसन्धान भएको पाइएको छैन तर विस्वका अन्य ठाउमा भएका अनुसन्धानको आधारमा भन्नु पर्दा पक्कै पनि काठ्माण्डुको हावाले सयौ देखि हजारौ मान्छेलाई क्यान्सर भएको हुनु पर्छ । अझ दिनभरि बाटोतिरै काम गर्नुपर्नेहरु जस्तै पुलिसहरुको स्वास्थमा गम्भिर असर परेको हुनुपर्छ । </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<b><span style="font-size: large;">के ले गर्छ प्रदुषित पार्छ काठ्माण्डुको हावा?</span></b><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">काठ्माण्डुको हावा यति प्रदुषित हुनमा खासगरी डिजेल र बायोमासको महत्वपुर्ण भूमिका रहेको अनुसंधानाहरुले देखाएका छन । डिजेल गाडीहरुको इन्धनको रुपमा प्रयोग हुदै आएको छ । उपत्यकामा करिब सात लाख गाडीहरु गुड्छन। केहि वर्ष यता खासगरी लोडसेडिङ्ग हुदा डिजेलले चल्ने करिब ढाइ लाख जेनेरेटरहरु पनि छन । डिजेल संगै काठ बाल्ने, कृषीजन्य सामग्री बाल्ने कार्यले पनि यी क्यान्सरजन्य प्रदुषण थपिएका हो । यस्ता हानिकारक प्रदुषकहरु लामो लामो दुरी हावामा उडेर पुग्छन । अन्य देशमा र एक देश बाट अर्को देशमा यस्ता हानिकारक तत्व पुगेको प्रमाणित भै सकेको छ । जस्तो: चीनमा निस्केका प्रदुषण प्रशान्त महासागर पार गरेर अमेरिका पुगेको अनुसन्धानले देखाएको छ। हाम्रा छिमिकी देशहरुमा भैरहेको द्रुत गतिको विकासले गर्दा ति देशले हानिकारक प्रदुषक उत्सर्जन गरेका छन । के ति प्रदुशकहरु नेपालसम्म आइपुगेका छन ? के भारत तिरबाट आउने हावाले संग संगै क्यान्सर जान्य तत्व ल्याउछ? कि चिन तिर बाट पनि आउछ? यो अनुसन्धानको बिषय हो । </span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;"><b>अरु के के केमिकल छन हावामा? </b></span><br />
<span style="font-size: large;">एक अर्को अनुसन्धानले पकनाजोल क्षेत्रमा नाप्दा खासगरी मनसुन पहिले ओजोनको मात्रा अत्यन्तै धेरै (२७ ppb) पाएको छ <a href="http://www.atmos-chem-phys-discuss.net/15/22527/2015/acpd-15-22527-2015.pdf" target="_blank">[३]</a> </span><span style="font-size: large;">।</span><span style="font-size: large;"> तिनवटा अक्सिजनका परमाणु मिलेर बनेको ओजोनले पृथ्बीको माथिल्लो तहमा सुर्यबाट आउने पराबैजनी किरण रोक्न सहयोग गर्छ । तर जब यहि ओजोन हामीले स्वास लिने हावामा हुन्छ, त्यतिबेला हाम्रो स्वास्थलाइ हानि गर्छ । </span><span style="font-size: large;">त्यसैगरि विभिन्न किसिमका अन्य ions पनि हुन्छन हावामा । जस्तै: sulfate, nitrate, nitrite, chloride, oxalate, ammonium, potasium, magnesium, calcium etc. यी आयोन भने थोरै मात्रामा मात्रै पाइएको देखिएको छ <a href="http://aaqr.org/VOL10_No3_June2010/3_AAQR-09-10-OA-0068_219-230.pdf" target="_blank">[४]</a></span><span style="font-size: large;">।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">काठ्माण्डुको हावाको प्रदुषण र यसले हाम्रो स्वास्थमा पारेको असर बुझ्नलाई अझै तान्ने अनुसन्धान हुन जरुरि छ । संगसंगै यी प्रदुषण कम गर्न सरकारले के गर्ला त्यो त हेर्न समय लाग्ला। </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">[१] Majumder, A. K. <i>et al.</i> <i>Atmos. Poll. Res. </i><b>3</b>, 132-142 (2012).</span><br />
<span style="font-size: large;">[२] Chen, P. <i>et al.</i> <i>Sci. Total Environ. </i><b>538</b>, 86-92 (2015).</span><br />
<span style="font-size: large;">[३] Putero, D. <i>et al.</i> <i>Atmos. Chem. Phys. Discuss. </i><b>15</b>, 22527-22566 (2015).</span><br />
<span style="font-size: large;">[4] Shakya, K. M. <i>et al.</i>, <i>Aero. Air Qual. Res. </i><b>10</b><i>, </i>219-230 (2010).</span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-8666171896590440362015-09-17T07:34:00.000+05:452015-09-17T07:34:00.215+05:45एक पोका है बैनी<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">बुद्दएयरको २:१० बजेको उडानबाट पोखरा जानको लागी काठमान्डू अन्तराष्ट्रिय एयर्पोर्टको #KTM आन्तरिक टर्मिनलमा जहाजसम्म पुर्याउने बसमा चढेको थिए । बस दुइ पाइला हिडिसकेपछि एकजना पहेलो ज्याकेट लगाएको र संचार सेट बोकेको व्यक्तिले बस रोक्ने इसारा गर्यो । यसो पछाडी हेरेको, केहि यात्रु छुटेका रैछन, तिनैलाई बसमा चढाउन पर्ने रहेछ । कोहि ठुलै मान्छे (नेतै) पो छुटेछन कि जस्तो लाग्या थ्यो । छुटेका मध्ये एकजना सर्ट पाइण्ट र टाइ सहित खैरो कोट काधमा हाल्नेले थर्काउदै गरेको जस्तो देखिन्थ्यो । बोलेको त सुन्नेन तर हाम्लाई किन छोडेको, पख तलाई देखाइदिञ्छु भनेको हो कि जस्तो आभाष भयो मलाइ । करिब पचासको हाराहारीमा रहेका ति महानुभाबले फुर्तिफार्ती बसमा पनि देखाउदै थिए । उनिसंगै अलि जवान अर्का व्यक्ति पनि थिए ।</span></div>
<span style="font-size: large;"></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">प्लेन चढियो र उढ्यो पनि । केहि बेर आफ्नै तालमा थिए, ति महानुभावलाई बिर्सेको थिए । प्लेनले डाडो काट्यो अनि बादल भित्र छिर्यो । पहिलो पटक डोमेस्टिक र सानो प्लेन चढ्दै थिए, अलि उत्सुकता र अलिकति डर पनि थ्यो । यात्रुहरु गफ सफमा ब्यस्त थिए । ठ्याक्कै मेरो पछाडीको सिटमापनि एकजनाले अर्कोलाइ खुब गफ दीराथ्यो । उसको (कोटवाला) गफ यस्ता थिए कि मेरो कान तेती तेस्री हाले। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">
</span><span style="font-size: large;">
</span><span style="font-size: large;">
</span><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzJaHJJTj5Pg0G_F0Ql4kJjlN2NonM6pQeZa484-UYPHsmTvRW-nsb4YMRjihDINVcKxXGJormuqGp8EcmuWI4rivudI5WNxst1XiavIKg4UmaSujvavN_WAL38E7WRUu4mw-An4yD1h9f/s1600/IMG_20150823_154541.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="480" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzJaHJJTj5Pg0G_F0Ql4kJjlN2NonM6pQeZa484-UYPHsmTvRW-nsb4YMRjihDINVcKxXGJormuqGp8EcmuWI4rivudI5WNxst1XiavIKg4UmaSujvavN_WAL38E7WRUu4mw-An4yD1h9f/s640/IMG_20150823_154541.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">काठमान्डू एर्पोर्टमा बुद्ध एरको जहाज </span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><a name='more'></a></span><br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">विभिन्न सक्तिकेन्द्रहरुसंग आफु नजिक देखाउन खोजेको देखिन्थ्यो।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">भारतीय दुताबाससंगको सम्पर्क र भुइँचालोपछि सिदै दुताबासले प्रदान गरेको राहत को १५-२० ट्रक सामान कता लगेर बाडेको रे ।</span><br />
<span style="font-size: large;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">एक से एक नेता संगको सम्पर्कको त कुरै नगरौ भो । काङ्ग्रेस देखी एमाले सम्मका । कुन कुन ठुलै नेतासंग (अहिलेको सरकारमा बरिष्ठ मंत्री) लुम्बिनी गैर बुद्ध धर्म प्रबर्धन गर्न के के गरेको रे ।</span><br />
<span style="font-size: large;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">अमेरिकाबाट मिलियन का मिलियन डलर ल्याएको ।</span><br />
<span style="font-size: large;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">भारतीय गुप्तचर संस्था "र" को चिफले सिदै फोन गरेको । उसले भन्दै थियो "आज भर्खर पनि र प्रमुखले फोन गरेको थियो तर उठाइन ।" </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">लौ हेर मिस्ड कल, देख्यौ? भन्दै छेउमा बसेको अर्को मान्छेलाइ फोन देखाउदै थियो । कति धेरै भीआइपीहरुले उसलाई फोन गर्ने गरेको तर वास्ता गर्ने नगरेको रे ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">को-कसको फोन आउछ भनेर मिस्ड कलको लिस्टै देखाउदै थियो ।</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">सुन्नेले पत्याउदैन कि भनेर ति बरिष्ठहरु संगै खिचेको फोटोहरु पनि देखाउदै बुझी रा थे मैले कुराकानीबाट ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">यस्तो गफ लाउने र सुनेर पत्याउने मान्छे कस्ता खालका होलान जस्तो सोच्दै थे ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">यत्तिकैमा बिमान परिचारिकाले चकलेट र पानी बाड्दै आइन । ति बरिश्ठले प्लेटबाट चकलेट निकाले । </span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">त्यति मात्रै हैन, उनले भने "बैनी चकलेट कति मिठो है । मलाइ अलि धेरै चाइएको छ । घरमा केटाकेटीलाइ दिनु हुन्छ । एक पोका ल्याइदिनुस न है ।"</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">मलाइ हासो लाग्यो। यति ठुलो ठुलो कुरा गर्नेले के जहाजमा चकलेट मागेको होला भनेर । परिचारिकाले ल्याइदिन होला साएद चकलेट ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">पुरै लगभग ३० मिनेटको उडानभरिनै यस्तै यस्तै कुरा सुन्नु पर्यो ।</span><br />
<span style="font-size: large;"> </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">ति महानुभाबसंगै आएका (पहिले त ब्यक्तिगत सहयोगी हो कि जस्तो लाग्या थ्यो।) युवा ब्यापारी जस्तो अथवा कुनै नया बिजनेस गर्न खोजेको जस्तो बुझिन्थ्यो । पैसा भएको, नेपाली नै बोलने, तर के सहयोग चाइएको हो खुलेन । मैले मेसो पाइन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">काली बाबा देखि के जाति के बाबा सम्मको कुरा गर्थे। फलानो बाबाले हात हेर्यो भने मिलाउछ पनि भन्थे दुवैले। भारतको कुन चाइ ज्योतिषसंग हात हेराउने हो भने म सजिलै समय मिलाइदिञ्छु पनि भन्थे ति बरिश्ठले।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">भन्दा बित्तिकै भोलि नै बिहान वा बेलुका ठुलै नेता (प्रधानमन्त्रि) भेटाइदिन सक्छु"। म कसरि भेटाइदिञ्छु अनि थाहा हुन्छ मेरो तरिका भनेर भन्दै थियो प्लेन ल्याण्ड गर्ने बेला भयो ।</span><br />
<span style="font-size: large;"></span><br />
<span style="font-size: large;">म आफ्नो बाटो लागे, ति कता गए वास्ता पनि गरिन। </span></div>
<span style="font-size: large;"></span><br /></div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-88469643627818787902015-05-18T20:24:00.000+05:452015-05-18T20:31:01.085+05:45Devastating Earthquake in Nepal: Feeling from Abroad<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Times New Roman; font-size: large;"><span style="line-height: 17.1200008392334px;"><a href="http://trib.com/opinion/columns/giri-after-quake-we-will-build-a-new-nepal/article_75ce5975-f9d0-5c95-a283-b941c7191673.html" target="_blank">Shorter version of this article</a> appeared in Casper Star Tribune yesterday.</span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Times New Roman; font-size: large;"><span style="line-height: 17.1200008392334px;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;">It
has been three weeks since Nepal was hit by a killer earthquake. The massive
earthquake with a magnitude of 7.9 Richter scale occurred at 11:56 am (Friday
night MT) on 25<sup>th</sup> of April, 2015 killing nearly 8500 (as of May 18) people and
injuring more than twice as many. The epicenter of this quake was the Barpak
village of Gorkha district, 80 km northwest of capital city Kathmandu and
hypocenter was only 15 km deep. <span style="background: white; mso-highlight: white;">Hundreds of thousands of houses in </span>Kathmandu and villages of
surrounding districts were earthen unimaginably. The quake even shook the
slopes of Mount Everest (the highest peak on earth) region triggering an
avalanche that buried part of a base camp packed with national and foreign
climbers preparing to make their summit attempts killing at least 18 people and
injuring about 61. It even shrunk Mount Everest by one inch and raised
Kathmandu by three feet as estimated by scientists using seismic interferometry.
The quake has also impacted northern India, Tibet and Bangladesh. About 8
million people are affected by the disaster in Nepal.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;"><i>(update: Another big quake hit Nepal on May 12 that has killed ~150)</i></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;">How did I hear?</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 13.5pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman';">My phone and social media profiles started flooding with
messages from families and friends asking my and my family’s safety, which I
saw only after I woke up at around 5 am the same day in Laramie. I got so
worried when I saw the pictures of the earthquake. Right after, I called my mom
living ~200 km west of the epicenter. I also talked to my sisters. They were
fine. My mom said that it was very hard shaking and for a long time. My dad was
not at home since morning that day and tensions rose as repeated phone calls
didn’t reach to him. He had gone to another town. Phone services were not
reliable because of sudden rise in the call traffic and damage in the
equipment. We were relieved when he came back home after few hours. I then
started contacting my relatives and friends. The only thing that mattered the
most at the beginning was to check my family was fine, be sad for those who
passed away in the earthquake and pray for the people. For three to four nights
everyone slept outdoors in an effort to stay safe from the aftershocks coming
one after another. Nature didn’t do justice when rain and thunderstorms
creating even more difficulty. More than 100 aftershocks of magnitude more than
4 made it the scariest. Getting right information from the ground using
personal contacts, calls, emails and social media posts was very crucial. It
was a very painful moment. Many of my friends were not able to know whether
their family members were still alive for days. Even though my family and
houses remain safe, houses of many of my friends got completely destroyed
beyond repair, some friends lost their parents and siblings. My friends who
also attended University of Wyoming and come from the village close to
epicenter lost their houses completely. One of my friends who has been planning
to complete his PhD in chemistry at the New Mexico State University in few
months lost his father and uncle in his house at Sindupalchwok district, one of
the hardest hit district, his mother was rescued live. My colleague lost her
sister, sister-in-law and their child. There is still a lot of trauma going on
for people.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Many of them are still
outside, living in fields and tents. It is shocking and depressing to see how
people have lost their lives, their houses, schools and mental peace. It has,
at the same time, been difficult for the Nepali students at UW and their
families in Laramie as they try to cope with the situation and work towards the
end-of-semester.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 13.5pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: 'Times New Roman';">Social media</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 15.0pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><a href="https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=2084233177818980054" name="h.gjdgxs"></a><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;">The social media platform played very
crucial role to get us updated and make connections to the loved ones in this
difficult time. <span style="background: white; mso-highlight: white;">Communication
to loved ones back home was not easy, especially during the early hours. The
phone lines were so busy that it was hard to get through</span>. Social media
such as Facebook and twitter along with Skype and viber became vital to check
on family and friends. Facebook’s “Safety Check” tool allowed anyone with a
Facebook account to check how many friends are in an affected area, and see how
many of them used the tool to confirm that they are safe. Google also launched
a Person Finder tool in Nepali and English, which allowed people to search for
and share information about missing persons. Web-based messaging tools like
WhatsApp helped people circumvent crowded or disrupted phone lines. Even though
I was far from home and not physically present there, I was able to closely
follow every update from Wyoming. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 13.5pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; font-family: 'Times New Roman';">In memory of the century old heritage sites</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 13.5pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman';">The Himalayan quake has damaged not only houses but also
many monuments and temples listed in the UNESCO World Heritage Sites. Among
them was the 9 story tower at the center of Kathmandu known as Dharahara. This
tower was built in 1832. When I moved to Kathmandu in 1996 from countryside, it
was this white tower standing above all the buildings. One could clearly see
it. I had passed by this tower more than hundred times. We wished to climb this
tower one day to have a 360 degree view of Kathmandu valley and surrounding
mountains. In 2005, this tower was open to public. Then, I had climbed the
narrow stairs of the tower with my mom while she was visiting me in Kathmandu.
We went to the balcony at the 8th floor and watched Kathmandu for some time.
This tower was not just a tower but had become a monument, an icon of Kathmandu
and Nepal. Seeing it earthen brought tears into the eyes of millions. At first
when I saw the photograph of the grounded tower, I could not believe it. I
wished it was a bad dream. Unfortunately it was not. Also damaged were the
century old temples in Basantapur, Patan, and Bhaktapur Durbar Squares, all
listed in UNESCO heritage sites. I returned to Kathmandu after completing my
PhD from the University of Wyoming last year and was staying close to the Patan
Durbar Square area. Since then I have been to the heritage site several times
and have taken hundreds of photographs. Now they are in photographs only. I
know these places very well. The heritage and temples our ancestors built were
the attraction for millions of visitors from across the globe are now limited
to some photographs only.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: 'Times New Roman'; line-height: 107%;">Helpless</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 13.5pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman';">We knew that a big quake was coming but we were not sure
when. The science is not able to make earthquake prediction yet unlike warnings
for other natural disasters. There was very small effort to make houses quake
resistant in Nepal. Most of houses in rural Nepal are made from bricks and
stones joined by mud. These are the houses that were destroyed the most. Nepal
is known for tall mountains. The great Himalaya range lies in the intersection
of two giant tectonic plates of earth. Indian plate on south and Asian plate on
the north side of Nepal. The Indian plate moves towards Asian plate and because
of this movement, there is huge amount of energy stored inside the earth and
when it releases this energy that part of the world is shaken almost every 80
years. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 11.25pt; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: 'Times New Roman';">In a time of hardship, everyone wants to be with the loved
ones to feel and share the pain. Unfortunately that was not possible for
millions of Nepali living abroad. Being far from home and your loved ones when
you could have helped had you been with them breaks our heart. Just seeing all
damage on news and social media and not being able to help by only pray makes
us feel helpless. Fortunately we Nepali are not alone at this moment. We are
surrounded by supportive communities and friends around the world. University
of Wyoming community and local Laramie community have been very supportive.
Everyone has expressed concern and solidarity. I participated in a candlelight
vigil prayer organized by Nepali community on Campus on Monday evening, 27<sup>th</sup>
April for those affected by the quake. There is very little we can do but with
the support from wonderful people around us, Nepali students attending the
University of Wyoming, Laramie have collected some fund and relief materials,
including medicines and school supplies to provide those to the victims when
few of us fly to Nepal after the end of semester. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 11.25pt; text-align: justify;">
<span style="font-family: 'Times New Roman';"><span style="font-size: large;">Now the life is slowly coming to normal. While we have lost
peace of mind, we haven’t lost our hopes. We have to rebuild our heritage sites
and houses. We rebuilt after the 1934 big quake by ourselves when our country
was isolated and there was not much help from outside world. Good thing is this
time we are not alone. We are fortunate to have helping hands around the world
and we are well connected to them. Working together, we can for sure bounce
back stronger. At this tragic pain also, smiles on Nepali faces has not been
buried. People are helping each other, sharing food and shelter, which is a
part of our culture. It has brought every Nepali together. Now, it’s time to
build new Nepal. I will be going back to Nepal in two weeks and will see the
devastation personally.</span></span></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-67595956983815101142015-05-09T19:44:00.002+05:452015-05-09T20:43:33.043+05:45धरहरा पुननिर्माण नगरौ-स्मारक बनाउ <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: large;"><a href="https://twitter.com/girib71" target="_blank">बसन्त गिरी </a></span></div>
<div style="text-align: right;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<span style="font-size: large;">हाम्रो तीन पुस्ताकै सबैभन्दा ठुलो प्राकृतिक प्रकोपले हजारौको ज्यान लियो, थप हजारौलाइ घाइते बनायो र लाखौलाइ घरबार बिहिन बनायो । नब्बे सालको भुइचालो मेरो बाजेले देख्नुभयो, बुवाले ४५ सालको भुइचालो अनुभब गर्नुभयो । बाजे पछि यति ठुलो प्रकृतिक ध्वंस हाम्रो पुस्ताले देख्नुपर्यो । हाम्रो पुस्ताले लगभग भुलिसकेको थियो ९० सालको भुइचालो, अरुले लेखेको पढ्ने बाहेक । ९० सालको भुइचालोले जस्तै ७२ सालको सुरुमै आएको पछिल्लो भुइचालोले पनि घरहरु मात्रै ध्वस्त पारेन, सयौ बर्षदेखी हाम्रो संस्कृति, परम्परा र इतिहासका प्रत्यक्ष्य साक्षी रहेका कैयौ सम्पदाहरु पनि भत्काइदियो ।</span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYC0Dj0xXJGF776yC_b1_tqHggIUyMO6QZPz4w6rI1xXo38NZaAZyquDSto2fLuDifDA4kdqq58ySQleME8-Z4__WOXGJBKWE7mhtXVqstPEy9ageq4p1ExQauuLeCnabK7649zegompi0/s1600/17417082551_dea16a274f_o.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" height="426" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYC0Dj0xXJGF776yC_b1_tqHggIUyMO6QZPz4w6rI1xXo38NZaAZyquDSto2fLuDifDA4kdqq58ySQleME8-Z4__WOXGJBKWE7mhtXVqstPEy9ageq4p1ExQauuLeCnabK7649zegompi0/s640/17417082551_dea16a274f_o.jpg" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">भत्केको धरहरा ,फोटो: <a href="https://www.flickr.com/photos/undpnepal/17417082551/in/photolist-rA7okj-sx66QK-rA7qmy" target="_blank">UNDP Nepal फ्लिकर </a></span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">घरहरु त पक्कै पनि बनाउनु पर्छ सके सम्म छिटो, त्यसमा दुइमत कसैको नहोला । भलै कस्तो खालको र कहाँ बनाउने भन्नेमा बहस हुन जरुरि छ । के फेरी पनि पहिलेका जस्तै भत्किने घर बनाउने? आधारभुत सुबिधा जस्तै बाटो, पानी, बिजुली पुर्याउन कठिन डाडापाखा जहा मन लाग्यो त्यहाँ बनाउने? यसमा बहस हुन जरुरि छ । सरकारले बिज्ञहरुको सल्लाहमा अनिबार्य रुपमा भवन निर्माण नीति ल्याउन पर्छ गाउ र सहर दुवैको लागी र सो अनुसार भवन बनेको नबनेको अनुगमन गर्नु पर्छ कडाइका साथ । सर्बसाधरणलाइ भुकम्प प्रतिरोधक घर बनाउने तरिका थाहा छैन । त्यसैले सरकारले बाटो देखाउनु पर्छ । नया र पुनर्निर्माण हुने घरहरु अनिबार्य रुपमा भुकम्प प्रतिरोधक हुन पर्छ र डाडा पाखाका गाउहरुलाइ पाएक पर्ने ठाउमा सार्नु उपर्युक्त हुन्छ यसै मौकामा । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">बसन्तपुर, पाटन, भक्तपुर दरबार क्षेत्रका दर्जनौ पुराना युनेस्कोको लिस्टमा भएका संरचना ढले । त्यो संगै हाम्रो इतिहास पनि ढल्यो । तर हाम्रो मन ढल्नु हुदैन, आस्था र बिस्वास ढल्नु हुदैन । अब बिस्तारै यी सबै संरचना पुनर्निर्माण गर्नु पर्छ, हुने नै छन् । यसमा मेरो कुनै असहमति छैन । सके सम्म छिटो बनाउनु पर्छ, जस्ताको तस्तै बनाउनु पर्छ तर बलियो बनाउनु पर्छ ताकि फेरी आउने अर्को भुइचालोले भत्काउन नसकोस । तर संगै भत्केको नेपालका प्रथम प्रधानमन्त्री भीमसेन थापाले बनाएको लगभग ६२ मिटर अग्लो र नौ तले धरहरा वा भिमसेन स्तम्ब पुनर्निर्माण नगरौ, यसलाई भत्केकै अवस्थामा राखौ भन्ने प्रस्ताव राख्छु म । पक्कै पनि बनाउनै पर्छ भन्ने प्रस्ताब पनि आउछन, आउनुस छलफल गरौ बहस गरौ ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">धरहरासंग एक किसिमको मोह थियो, पहिलो पटक काठमान्डू आउदा देखि नै । काठ्मनडुको केन्द्रमा भएको धरहरा अग्लो हुनाले टाढा टाढाबाट देखिन्थ्यो, पछिल्लो समयमा अरु अग्ला घरले छेके पनि । सुरिलो र सेतो स्तम्बको टुप्पोमा चड्न पाए कस्तो होला भन्ने लग्थ्यो । हामि धेरै खिस्सा बनाउथेउ धरहराको बारेमा र मज्जा लिन्थेउ साथीहरु माझ । सयौ पटक यसकै छेउ बाट यता उता गरे हुला । जब सर्बसाधारणलाइ माथि जान दिने भयो त्यसको सुरुमै म मेरि आमासंगै धरहारा चढेर काठमान्डूलाइ हेरेको थिए । आठौ तलामा रहेको बार्दलीमा निस्केर काठमान्डूलाइ ३६० डिग्रीमा हेरे पछि हामि आमा छोरा धेरै समय माथि बसेनौ । माथि चढ्नको लागि घुमाउरो तरिकाले बनाएका सिढी चढ्न त्यति सजिलो थिएन, खासगरी बुढाबुढिलाइ । भित्र साघुरो ढुङ्ग्रो जस्तो । बाक्लो गाहोले घेरेको । मान्छेको प्राकृतिक गुण नै हुनुपर्छ जति अग्लो ठाउ पुग्यो, माथि पुग्यो त्यति मज्जा आउने । माथिबाट अरुलाई तल हेर्दा आनन्द आउने । त्यतिबेला सहरको माझमा त्यति अग्लो ठाउ चढेको पहिलो पटक थियो । माथि चढ्दै गर्दा स्वभाबिक रुपमा धेरैलाई मनमा आउने डर र खुशी हाम्रो मनमा पनि आएको थियो । कतै हामी नै चढ्दै गरेको समयमा यो स्ताम्ब ढल्यो भने? यहि बेलामा नै भुइचालो आयो भने? डरै डरमा चढियो र झरियो पनि ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">संसारमा सहरको चिनो हुने यस्ता टावर धेरै ठाउमा छन । तर हाम्रो धरहरा जस्तो पुरानो तरिकाले बनेका अरु छैनन् होला अब । न्युओर्कमै रहेको एम्पाएर स्टेट जस्तो अग्लो घर संयोगले आमासंगै चढ्ने मौका जुरेको थियो केहि समय पहिले । हाम्रो सुन्धाराको धरहरा ९० सालको भुइचालो पछि जुध्ध सम्सेरले पुनर्निर्माण गर्न भन्दा केहि वर्ष अगाडी बनेको यो भवन १०२ तलाको र ४४३ मिटर अग्लो छ । हजारौ मानिसले चड्छन प्रत्यक दिन । एम्पाएर स्टेट चडेर माथि पुग्दा बेस्सरी हावा लागेको थियो । मैले आमालाइ सोधे, धरहरा चढ्दा डर लाग्यो कि अमेरिकाको यो भवन भनेर । धरहरा चड्दा धेरै डर लागेको थियो रे आमालाई । हुनत न्युयोर्कको यो भवन ओरिपरी अरु पनि अग्ला अग्ला भवन भएको र देख्दा नै बलिया जस्ता लाग्ने निर्माणले अलि बिस्वास बढेको पनि हुनु पर्छ । मोटो गाह्रो भएको सुरिलो धरहरा स्तम्ब सिडि सिडि चढेर माथि जादा पल्टिञ्छ कि जस्तो लाग्थ्यो । हाम्रो गाउमा रहेको पुरानो काचो इटाले बनेको तिन तले घर पानी पर्दा पनि भत्किन्छ कि लागे जस्तो ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">हाम्रा पुर्खाले त्यतिबेला जस्तो प्रबिधी उपलब्ध थियो त्यहि अनुसार धरहरा बनाए । त्यसले भुइचालो थाम्न सकेन । अब फेरी सोहि ठाउमा सोहि स्तम्भ बनाउनै पर्छ भन्ने के छ? पुनर्निर्माण किन गर्ने? यत्तिकै संरक्षण गरेर राखे हुदैन? मलाइ अहिलेको धरहरा भएको ठाउमा फेरी धरहरा बनेको हर्न मन छैन । आफ्नो आफ्नो मन हो । आफ्नो आफ्नो तर्क हो । धरहरा अब नबनाएकै ठिक । यत्तिकै संरक्षण गरेर राख्दा उक्त क्षेत्र भएर आउने जानेलाइ सधै सम्झाइदिञ्छ, झस्काइदिन्छ कति ठुलो क्षेती भएको थियो ७२ सालको भुइचालोले भनेर । मान्छेहरुलाइ नया घर बनाउदा घोची रहञ्छ । भुइचालो थेग्न सक्ने संरचना बनाउनुपर्छ भनेर झक्झकाइ रहन्छ । हामी नेपालीको जे पनि चाडै बिर्सिदिञ्छौ । यो स्तम्ब नबनाई राख्यो भने कम्तिमा पनि यसले हामीलाई सम्झाई रहनछ, अलार्मले बिहान उठ्न सम्झाइदिए जस्तै । भुइचालो त ९० सालमा पनि गएको हो । धरहरा भत्केको हो तर धरहरा फेरी बन्यो अनि संगसंगै हाम्रो बाउ पुस्ताले बिर्सियो महाविपत्तिको बोध भएन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">सम्झना रहोस सन २००१ को सेप्टेम्बर ११ गते आतंककारीको हमलामा परि अमेरिकाको न्युओर्कमा रहेका ट्विन टावर भनिने बिस्व ब्यापार केन्द्रका गगन चुम्बी भवनहरु ध्वस्त भएका थिए । अहिले सोहि टावरको जग भएको ठाउमा स्मारक भनाइएको छ । यसै गरि दोस्रो बिस्वयुद्दले ध्वस्त जापानको हिरोशिमा सहर बिनासको सम्झना स्वरुप त्यहा बाकि रहेको जेंबाकु डोमलाइ हिरोशिमा शान्ति स्मारकको रुपमा जस्ताको त्यस्तै राखिएको छ । विस्व्भारी कुनै कारणले ध्वस्त भएका महवपुर्ण भवन वा अन्य संरचनाहरु जस्ताको त्यस्तै राखेर स्मारक र संग्रहालय बनाइएका उदहरणहरु प्रसस्तै छन । </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">जतिबेला धरहरा बनाइयो, त्यसको ओरिपरि धेरै खाली जग्गा थियो होला । घरहरु कम थिए होलान, अलि पर पर थिए होलान । तर अहिले हेर्नुस त कति धेरै संरचना छन् धरहरा को ओरिपरि, नजिकै नजिकै सम्म । अब यति अग्लो धरहरा बनाउने नै हो भने पनि यो ओरिपरिको घरहरुले गर्दा उपर्युक्त हुदैन । त्यसैले अहिले भत्केको धरहरालाई जे जस्तो छ यस्तै अवस्थामा राखौ । यसलाई हजारौ हाम्रा मृतकहरु र लाखौ भत्केका घरहरुको सम्झना आउने गरि स्मारक बनाउ । यो विपत्तिले मृत्यु भएकाहरुको सकेसम्म फोटो राखौ, सम्भब नभए नाम तामाको प्लेटमा कुदेर राखौ । ओरिपरि स्मृति उद्यान बनाउ । रुखहरु र फुलहरु रोपौ । यो कहाली लाग्दो समय र बिपदको पुस्तौ पुस्ता सम्म सम्झना होस । सुन्धारा क्षेत्रलाई सम्मान प्रकट गरौ र पबित्र क्षेत्रको रुपमा बिकास गरौ । अहिले ढलेको भुइचालोले हामी नेपालीलाइ मात्रै नभएर संस्सर भरिका मान्छेलाई छोएको छ । संसारभरिका मान्छेहरु रोएका छन । स्मारक बनाएर अहिलेकै अवस्थामा राख्यो भने, ट्वीन टावर भत्केको ठाउमा दैनिक हजारौ पर्यटक हेर्न गए जस्तै सुन्धाराको क्षेत्र पनि पर्यटकिय आकर्षणको केन्द्र पक्कै हुन्छ ।</span><br />
<br />
<span style="font-size: large;">Dr. Giri is a scientist at <a href="http://www.kias.org.np/" target="_blank">Kathmandu Institute of Applied Sciences</a>, Kathmandu</span><br />
<ul style="color: #252525; font-family: sans-serif; font-size: 12px; line-height: 1.5em; list-style-image: url(data:image/svg+xml,%3C%3Fxml%20version%3D%221.0%22%20encoding%3D%22UTF-8%22%3F%3E%0A%3Csvg%20xmlns%3D%22http%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2Fsvg%22%20version%3D%221.1%22%20width%3D%225%22%20height%3D%2213%22%3E%0A%3Ccircle%20cx%3D%222.5%22%20cy%3D%229.5%22%20r%3D%222.5%22%20fill%3D%22%2300528c%22%2F%3E%0A%3C%2Fsvg%3E%0A); margin: 0.3em 0px 0px 1.6em; padding: 0px; text-align: left;">
</ul>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-46091601982359563852015-05-03T07:11:00.002+05:452015-05-03T10:23:05.104+05:45राजनैतिक भुइचालो आउला त? <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9n01DzEol1W_6_PYcmiS7EwFKG2zUakkl713JaRGf6fdB1M2bkaBds0pR9FepJbURZ_okU31VXB0SecQd2LOIOOzv8Q1MHw_8qfvBtjcUySp3MeHFufDKE9Ki8wYuKgDv-lo37sMS8I8y/s1600/17324249571_d650d87d14_o.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9n01DzEol1W_6_PYcmiS7EwFKG2zUakkl713JaRGf6fdB1M2bkaBds0pR9FepJbURZ_okU31VXB0SecQd2LOIOOzv8Q1MHw_8qfvBtjcUySp3MeHFufDKE9Ki8wYuKgDv-lo37sMS8I8y/s1600/17324249571_d650d87d14_o.jpg" height="426" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Photo: <a href="https://www.flickr.com/photos/interplast/17324249571/in/photolist-soTiQ8-sjd2vk-siWnPi-s4YCE5-smjNrt-s63R2d-s2QHke-sj5CE5-sji2pZ-rZXmpH-s2QxEd-smSRSP-rZAJ3V-sjgn3F-sgyuNL-sj2N5y-rmFXM7-s4xNsa-sisCf4-siQZWr-nLHQR3-snzvms-rp2gdi-sp9hSh-s4pKMe-snzvkA-rqJEdQ-s69wn7-s6gwbd-s21DW6-sqLMX2-smfAtL-nLHKhM-s3LuX1-skn8Kr-roobxw-skeuUm-rowUtQ-sh9cMJ-s2VgBv-skiheu-o3V2t8-sh73o7-sovj1h-sqNzx2-rtZC5H-sqCWaS-rtNiP7-s3h9Fx-siWD81" target="_blank">ReSurge International in Flickr</a></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">सन् २००१ को सुरुमै भारतको गुजरातमा गएको ७.७ स्केलको भुइचालोले करिब २० हजार मानिसको मृत्यु भयो, लाखौ घाइते भए र करिब चार लाख घरहरु नस्ट भए । भुइचालोले ल्याएको महाविपत्तिको परिबेशमा अहिलेका भारतका प्रधानमन्त्रि गुजरात राज्यको मुख्यमन्त्री भएका रहेछन । त्यतिबेलाको महाविपत्ति सम्हाल्ने मौका पाएका मोदीले गुजरात, खासगरी कुच र भुजको पुनर्निर्माण र पुनर्स्थापना गरि मुहारनै फेरिदिए । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">उता करिब ५ वर्ष अघि उत्तरी र दक्षिण अमेरिकाको बीचतिर रहेको देश हाइटिले पनि ७ स्केलको भुइचालोको ध्वोम्स सामना गर्न पर्यो । राझाधानी पोर्ट-ओ-प्रिन्स ध्वस्त भयो, करिब २ लाखमा बढिको ज्यान गयो । भुइचालो गएको ५ बर्ष सम्म पनि त्यहाका जनताहरु निकै दयनिय अवस्थामा बस्न परेको, बिदेशी मुलिकबाट आएको प्रसस्त सहयोगको सहि सदुपयोग नभएको खबरहरु अहिले पनि आइ रहेकै छन । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-size: large;">कहिले काही आउने यस्ता महाबिपत्तिले नया अवसर पनि दिञ्छन, यदि सहि नेतृत्व आउन सक्यो भने । </span></div>
<div>
<span style="font-size: large;"><span style="font-size: large;"><br /></span></span></div>
<span style="font-size: large;">
के नेपालको भर्खरको महाबिपत्तिले राजनीतिक महाभुइचालो ल्याउला त? </span><br />
<div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">एकहप्ता अघिको भुइचालो पछि खोज र उद्दार लगभग सकियो । अब ध्यान राहत, पुनर्स्थापना र पुनर्निर्माण तिर जादै छ । यो क्रममा राजनीतिका पार्टीका नेता, सरकार र मन्त्रीहरुको निकै आलोचना भएका छन्, उनीहरुले समयमै उचित सहयोग र नेतृत्व नगरेका कारण । सरकारले पिडितको आशा अनुरुप सहयोग गर्छ भन्ने त कसैलाई बिस्वास थियन होला तर पनि कस्को भर पर्ने त यस्तो आपत परेको बेला । किनभने हिजोको असक्षम सरकार भुइचालो जाने बित्तिकै रातारात सक्षम हुने कुरै भएन । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">कतिपय ठाउमा मन्त्रिले सर्बसाधारणको गालि खाएका देखियो । अन्य नेताहरु प्रतिको घृणा यति बढेको छ कि प्राय नेताहरु बाहिर निस्कन पनि समस्यामा रहेको जस्तो बुजिंछ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यो भुइचालोले धेरै बस्तीहरु पुनर्निर्माण गर्ने नया अवसर दिएको छ। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">तर यो विपत्तिको ब्यवस्थापन गर्न र पुनर्निर्माण गर्न अहिलेकै नेत्रित्व सफल हुने कुनै आधार त देखिदैन । तर यसको गतिलो विकल्प पनि देखिएको छैन । सत्ता पक्ष त निशानामा पर्ने नै भयो । बिपक्षी पनि खासै अगाडी देखिएको छैन अहिले सम्म । पछि बिस्तारै परिस्थितिले कस्तो मोड लिन्छ, त्यो हेर्न केहि समय कुर्नै पर्ला । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">कुनै तेस्रो पक्ष अगाडि आउला? कि अहिलेकै पार्टीका दोस्रो तहका नेताहरुले उदाउने मौका पाउलान? तेस्रो पक्षको रुपमा बिबेकशील पार्टीले स्थानीय रुपमा निकै राम्रो काम गरेको देखियो तर त्यसको प्रभाब रास्ट्रिय राजनीतिमा तत्काल प्रभाब पार्न सक्ने खालको भने देखिएको छैन । खासगरी सोसल मेडिया प्रयोग गर्ने नया पुस्तासम्म पहुच पुर्याउन सकेको छ । अन्य पार्टीमा जस्तो पुरानो पुस्ताको नेतृत्वलाई बिस्थापित गर्नु पर्दैन बिबेकशिलमा किनभने युवाहरुले नेतृत्व गरेका छन । तरपनि दशकौ देखि चलिराखेका र राज्य संयम्त्रमा पकड राखेका बूढा पार्टी र नेतृत्वलाई बिस्थापित गर्न त्यति सजिलो पक्कै छैन । </span></div>
</div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-70942001666383677052015-05-01T10:00:00.000+05:452015-05-01T10:17:04.391+05:45In Memory: Historical Heritage Sites Before #NepalQuake2015 [photo]<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Recent #NepalQuake (7.8 magnitude) killed thousands of people, completely destroyed thousands of houses and many historically important structures-some of them were #UNESCO heritage sites. Lets hope our government will restore these temples in coming years. </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">For now, some photos of these sites while I visited them before the quake. </span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">[all pictures taken by me]</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">Kathmandu (Basantapur) Durbar Square is completely gone.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-family: inherit; font-size: large;"></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrF1WTuuGD43IivmEUbGQkIZ2RBWAouhRCC930Z1DVKKyNKkWd-G_tJF96MqmtCtkeAnW1bXuRV8uoYMMg4WBdnVS5Bi8RjLvSl-MJhzJojLVjc8btkuVX9FWIgBR72lOt5u1JjSaOdjG_/s1600/P6280075.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjrF1WTuuGD43IivmEUbGQkIZ2RBWAouhRCC930Z1DVKKyNKkWd-G_tJF96MqmtCtkeAnW1bXuRV8uoYMMg4WBdnVS5Bi8RjLvSl-MJhzJojLVjc8btkuVX9FWIgBR72lOt5u1JjSaOdjG_/s1600/P6280075.JPG" height="480" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">One view of Kathmandu Durbar Square [photo taken: 2008]</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieqRfkUM9v21lquo6j1bvzd48nL41iMqpLbpPUV7N_Bm9BdCZJPM62fuCHq9-a1XYwUKSH0_KnZCiQIMLdwKdESsh8GypZPGh831y6WjQ7-XzW3yEYixwWtaVm8jkNZmyV68NV_S9QTcgD/s1600/P6280081.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEieqRfkUM9v21lquo6j1bvzd48nL41iMqpLbpPUV7N_Bm9BdCZJPM62fuCHq9-a1XYwUKSH0_KnZCiQIMLdwKdESsh8GypZPGh831y6WjQ7-XzW3yEYixwWtaVm8jkNZmyV68NV_S9QTcgD/s1600/P6280081.JPG" height="480" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Old buildings with some gift shops around Kathmandu Durbar Square [photo taken: 2008]</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdZ4UvUbM0QEG97e1bRYB1QTNwt_-7L47FnNmlsM2ezWqVQ6Tc6h71EFNxJdRRY_afslTFpG3nHtG_ugKn0Jr2A7txTEnz8sIZo-Er-1hMghuI7A7kWG7AxX9SJy0p39ksxURY3Ay8muyr/s1600/P6280077.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdZ4UvUbM0QEG97e1bRYB1QTNwt_-7L47FnNmlsM2ezWqVQ6Tc6h71EFNxJdRRY_afslTFpG3nHtG_ugKn0Jr2A7txTEnz8sIZo-Er-1hMghuI7A7kWG7AxX9SJy0p39ksxURY3Ay8muyr/s1600/P6280077.JPG" height="640" width="480" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">One temple in Basantapur Durbar Square [photo taken: 2008]</span></td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">There is not </span><a href="http://www.citylab.com/housing/2015/04/the-temple-that-survived-nepals-earthquake-offers-lessons-in-resilience/391562/" target="_blank"><span style="font-family: inherit;">much damage</span></a><span style="font-family: inherit;"> in Pashupatinath Temple compared to other historical localities.</span></span></div>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwzCuZWJ191X5eP8xFoYSM5CXMz5e0KXyu503ovhM25tsGamNH4F0hRC6pZZqYOMd8U2iMOtaNXxAHWsbieIMlJLpLrl4aKnnN_l2phbZFxaQspqDY1A_F6TZKOtnEbT0qkOp7TErKbQKk/s1600/IMG_1033.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgwzCuZWJ191X5eP8xFoYSM5CXMz5e0KXyu503ovhM25tsGamNH4F0hRC6pZZqYOMd8U2iMOtaNXxAHWsbieIMlJLpLrl4aKnnN_l2phbZFxaQspqDY1A_F6TZKOtnEbT0qkOp7TErKbQKk/s1600/IMG_1033.jpg" height="426" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Pashupatinath temple area seen from Guheshwori [photo taken: 2012]</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><span id="goog_594262613"></span><span style="font-family: inherit;"><span id="goog_594262614">Lets roam around Patan Durbar Square in Lalitpur. This is also a UNESCO heritage site.</span>
</span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6EBNwP_u8HL-zRdMSdr8CV8Cej9NsEFJ6uvB4sssiFaD0_0wUBOQj3vPgR2g8HOvVbt45-niBZW6UEvaWCpcmoapsMH-JJwqRHgxd7eWKgkSJLzIgf0IrkUxqgGbKBMYq6EbnHvL5z1LT/s1600/IMG_8890.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6EBNwP_u8HL-zRdMSdr8CV8Cej9NsEFJ6uvB4sssiFaD0_0wUBOQj3vPgR2g8HOvVbt45-niBZW6UEvaWCpcmoapsMH-JJwqRHgxd7eWKgkSJLzIgf0IrkUxqgGbKBMYq6EbnHvL5z1LT/s1600/IMG_8890.JPG" height="426" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">One view of Patan Durbar Square [photo taken: 2014]</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span><br /></span>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJIUeqZTkRxeUGazifkq6zLFejY-nHG5P0e7oFfQPWm-VZt8mkbkgzmQT7GYGN1XoPBfhUDbNl5QaI95pnpUNPMNpAj5i0d-OJBoOrM7t6oINViF_Dml3Fq1u63Uwg6KrSlX0Fkiaiqcuk/s1600/0+(2).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJIUeqZTkRxeUGazifkq6zLFejY-nHG5P0e7oFfQPWm-VZt8mkbkgzmQT7GYGN1XoPBfhUDbNl5QaI95pnpUNPMNpAj5i0d-OJBoOrM7t6oINViF_Dml3Fq1u63Uwg6KrSlX0Fkiaiqcuk/s1600/0+(2).jpg" height="416" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Patan Durbar Square-UNESCO Heritage Site. Temple on right is 17th century Krishna Temple completely made of stone. This stone temple is still standing tall.</span><br />
<span style="font-family: inherit; font-size: large;">[photo taken: 2014]</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4T6EeNWMJc0O6g2Y3BRP6Iscm4N48GRaR6hjULHF_cicnv8mU1c6OleWzZzvq91D_Qz9Nj5tA8HmwdSlkFvTy0_bmc3ZfVF-sssmj3Pn1u6D90rOq-iw2RhN5oH3qba81VgG6Fkvk9bFT/s1600/IMG_8882.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4T6EeNWMJc0O6g2Y3BRP6Iscm4N48GRaR6hjULHF_cicnv8mU1c6OleWzZzvq91D_Qz9Nj5tA8HmwdSlkFvTy0_bmc3ZfVF-sssmj3Pn1u6D90rOq-iw2RhN5oH3qba81VgG6Fkvk9bFT/s1600/IMG_8882.JPG" height="426" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Another view of Patan Durbar Square [photo taken: 2014]</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;"></span>The iconic white tower known as Dharahara- originally built in 1834 was completely broken down. Many people died who were inside this 9 story tower and around.</span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: inherit;">
</span><span style="font-family: inherit;">
</span></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiM16EroAwhB-sFvlNC4_BUz1JyZrWYYrDhcySz6_hSWY4pkn4hlpuVqicytGHByIdaDqepoDfsNb9-k8-WwjuILOzysVUhH9ISl6Uv1oz01e4rXLe9LhrS2s3OVZOZ7UtkzT87Kz21mJkz/s1600/P6270037.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiM16EroAwhB-sFvlNC4_BUz1JyZrWYYrDhcySz6_hSWY4pkn4hlpuVqicytGHByIdaDqepoDfsNb9-k8-WwjuILOzysVUhH9ISl6Uv1oz01e4rXLe9LhrS2s3OVZOZ7UtkzT87Kz21mJkz/s1600/P6270037.JPG" height="328" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: inherit; font-size: large;">Dharahara originally built in 1834 [photo taken in 2008]</span></td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-42825726092201862582015-04-30T00:04:00.000+05:452015-04-30T03:20:24.198+05:45नया प्रविधिले सजिलो पारेको उद्दार र प्रकोप ब्यवस्थापन <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">अस्ति शनिबार गएको भुइचालोले हजारौको ज्यान लियो, हजारौ घरहरु भत्के र लाखौ घाइते भए। कतिपय ठाउमा भर्खर उद्दरकर्मिहरु पुग्दै छन बल्ल ४-५ दिन पछि । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqay1QzKuNhXuQ7NKWk4hvQJJXwlDQRqF8QvQynJXYuqd7mSQ2UofnzXzKgbH9XDhy85QQ4gIBBvV14BNLKyMEoUk4Gooa_hpVRfnM7ff3xeroE_NueHqNB87s680KJaHX-ldxJDmYMqh4/s1600/WO-AW266A_NEPAL_G_20150425163009.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqay1QzKuNhXuQ7NKWk4hvQJJXwlDQRqF8QvQynJXYuqd7mSQ2UofnzXzKgbH9XDhy85QQ4gIBBvV14BNLKyMEoUk4Gooa_hpVRfnM7ff3xeroE_NueHqNB87s680KJaHX-ldxJDmYMqh4/s1600/WO-AW266A_NEPAL_G_20150425163009.jpg" height="370" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">भुइचालोबाट प्रभावित क्षेत्र नक्सामा </td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यो भन्दा करिब ८२ वर्ष पहिले पनि यत्तिकै ठुलो भौइचालो जादा करिब दस हजार (नेपालमा मात्रै, भारतको बिहारमा करिब सात हजार) को मृत्यु भएको थियो । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">अहिलेको भुइचालो पछिको उद्दार, राहत ब्यवस्थापन २४सै भन्टा हेरीरहदा ९० सालको भुइचालोपछिको अवस्था त्यतिबेलाको समाज र सरकारले कसरि सम्हाल्यो होला जस्तो लाग्छ । त्यतिबेला न अहिलेको जस्तो संचारको सुबिधा थियो, न बाटोघाटो र गाडिहरुको। हेलिकोप्टर र प्लेनको त कुरै छोडौ। न अहिलेको जस्तो बिस्व एक भएको जस्तो अवस्था. जसरि अन्तरास्ट्रिय सहयोग सजिलो र समयमै आउने अवस्था। </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">यसपालिको भुइचालो पछि मानिसहरुको ज्यान बचाउन केहि समय यता प्रयोगमा आएका नया प्रविधिले ठुलो भूमिका खेलेका छन । जसले गर्दा उद्दरकर्मिहरुलाई भत्केका ठाउको महत्वपुर्ण सुचना पाउन, चेपिएका र घाइतेहरुकोबारेमा थहपाउन, र उद्दारका सामग्री पठाउन सहयोग गरेको छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">सबैभन्दा ठुलो भूमिका सामाजिक संजालले (फेसबुक, ट्विटर, स्काइप, भाइबर) गर्यो । करोडौले ट्विटहरु भए यो अबधिमा, जसले गर्दा #Nepal, #NepalQuake, #NepalearthQuake, #NepalQuakeRelief जस्ता ह्यासट्यागहरु ट्रेण्डिन भए केहि दिन सम्म। सहि सुचना पुर्याउन, स्वमसेवकहरु समन्वय र परिचालन गर्न । त्यो भन्दा पढि अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रबाट सहयोग (रकम वा जिन्सी) सकलन गर्न । केहि वर्ष अगाडी पनि यो सम्भब थिएन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">फेसबूकले म सुरक्षित छु भन्ने (Safety Check Feature) अभियान चलायो, जसले गर्दा आफन्त र साथीभाई सुरक्षित भएको थाहापाउदा धेरैलाई राहत मिलेको छ ।</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG_SOO1bdSmYUhH0eEv7ynOvQz546D7CVrEfKW6G8I_oa0hBRPR-L8GgWsiBu1MUbPDv-k2GDLlUdv82h2HMBeJlm6dWyupD1FZGfs9_xfIrTh_69YydBrk4O59Id810PEmWCVby9pY3Lo/s1600/Facebook-Safety-Check-Nepal-Earthquake-829x325_c+(1).jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG_SOO1bdSmYUhH0eEv7ynOvQz546D7CVrEfKW6G8I_oa0hBRPR-L8GgWsiBu1MUbPDv-k2GDLlUdv82h2HMBeJlm6dWyupD1FZGfs9_xfIrTh_69YydBrk4O59Id810PEmWCVby9pY3Lo/s1600/Facebook-Safety-Check-Nepal-Earthquake-829x325_c+(1).jpg" height="250" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-size: large;"><span id="goog_551179094"></span><span id="goog_551179095"><br /></span>
त्यस्तै गरि गुगलको व्यक्ति पत्ता लगाउने टुलले (Person Finder Tool) पनि निकै मद्दत गरेको छ । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMT4L-x5p0hXjLg7cm0941WRy0cm6CW0XRF1_j9KpTRjNQf1QirkKiDIyhQ3ZCBSmqUnfQGAHgkssjEqK3w28OArHvvyNmQrIy0bSEJW6ZLKjxhD6Z8_YZrSjcWNOX7ResFLPsVa6J26ji/s1600/Google-Facebook-Nepal-earthquake.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMT4L-x5p0hXjLg7cm0941WRy0cm6CW0XRF1_j9KpTRjNQf1QirkKiDIyhQ3ZCBSmqUnfQGAHgkssjEqK3w28OArHvvyNmQrIy0bSEJW6ZLKjxhD6Z8_YZrSjcWNOX7ResFLPsVa6J26ji/s1600/Google-Facebook-Nepal-earthquake.jpg" height="426" width="640" /></span></a></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">केहि वर्षदेखि मात्रै बजारमा आएको ड्रोन प्रविधिले आकाश माथिबाट तलको द्रिस्य खिच्न, मान्छे र हेलिकोप्टर पुग्न नसक्ने ठाउको स्थिती बुझ्न निकै <a href="http://www.bbc.com/news/technology-32384574" target="_blank">मद्दत गरेको छ</a> । तर यो प्रविधिको प्रयोग धेरै सिमित मात्रामा मात्रै भएको पाइयो । केहि स्वदेशी र बिदेशी पत्रकारले मात्र । चीनको उद्दार टोलीले पनि ड्रोन प्रयोग गरेको खबर आइरहेको छ । क्यानाडाको एरोन प्रयोगशालाले<a href="http://news.discovery.com/tech/robotics/drones-and-digital-mappers-boost-nepal-rescue-150428.htm" target="_blank"> तिन वटा ड्रोन नेपाल पठाएको</a> जनाएको छ । यी ड्रोनले तापीए क्यामेरा प्रयोग गरेर मानव शरिर भएको नभएको, १००० फीट टाढा बाट मानव अनुहार चिन्न सक्ने गरि फोटो खिच्न सक्ने रहेछ । साथ् साथै यस्ता ड्रोनले प्रभावित क्षेत्रको २-डि र ३-डि नक्साहरु बनाउन पनि सहयोग गर्न सक्छन ।</span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br />
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/WwIw1-voHKQ" width="560"></iframe> <br />
<span style="font-size: large;"><i>ड्रोनबाट खिचेको भुइचालो पछिको अवस्था </i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">तापिए फोटो खिच्ने क्यामेरा (IR Camera) भने खासै प्रयोग भएको थाहा पाउन सकिन । यो क्यामेराले बस्तु वा ठाउ बाट आउने तापक्रमको आधारमा फोटो खिच्छ । जसलाई कुनै पुरिएको ठाउमा मान्छे वा जनावर छ कि छैन भनेर थाहा पाउन प्रयोग गर्न सकिन्थ्यो । खासै महँगो पनि नपर्ने क्यामेरा नेपालमा प्रयोग गर्ने व्यक्तिहरु वा संस्थाहरु त्यति नभएको जस्तो लाग्यो । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">डिजिटल नक्सा प्रविधिले पनि उद्दरकर्मी र राहत वितरण गर्ने हरुलाई विभिन्न ठाउमा सजिलो संग पुग्न मद्दत गरेको छ। </span><br />
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<span style="font-size: large;">९० सालको भुइचालो संग तुलना गर्दा अहिले हेलिकोप्टरले पनि ठुलो मात्रामा सहयोग गरेको उद्दार, राहत बितरन आदिमा । </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2084233177818980054.post-90386511342965251712015-04-18T02:20:00.000+05:452015-04-18T02:21:37.824+05:45Mid April Snowfall in Wyoming #OnePlusOne #Photoblog<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhituy2XRP6V5vzBuhofeuZbSfBetbGCuDT_Pn-nR2yuW-K-jBcrgFcz5LtC43hqMmtw9eNTA5bt7stHZEiMHbjlb05K_tO96cl9gqocivelX1TXOjv3EV3tZHix3EBbULjcPupkTSyKIPd/s1600/IMG_20150417_094843.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhituy2XRP6V5vzBuhofeuZbSfBetbGCuDT_Pn-nR2yuW-K-jBcrgFcz5LtC43hqMmtw9eNTA5bt7stHZEiMHbjlb05K_tO96cl9gqocivelX1TXOjv3EV3tZHix3EBbULjcPupkTSyKIPd/s1600/IMG_20150417_094843.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">UW campus infront of Union</span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">It snowed really hard past couple of days closing Cheyenne to Laramie section of interstate 80 (I 80) for two days. Yesterday, there was multiple vehicle collision at Harriman Road exit in I 80 involving ~50 vehicles.</span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">University of Wyoming closed its regular business at noon today, very rare decision in its history-I guess.</span></div>
<span style="font-size: large;"><br /></span>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Laramie,_Wyoming" target="_blank">Laramie</a> is on a high plain between two mountains at 2184 m above see level. Average high temperature of April in this area is 10.6 and average low is -4.1 deg Celsius. Average snowfall of this month is 24.1 cm.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;"><br /></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: large;">Here are some photos I took around campus using OnePlus phone camera. [click on the photo for bigger high resolution view]</span></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRbbZlf8pQHIOr6gN0ww2jXv3Em7tZ4Vvfk_swa4TvyXsqagaU-Pd-wZVNz8vE4UCRiGVKCrjDFEWGUoGGIb3R5U0J7XxVB6vFzWnnO_Q9ce_dNTI4cSrwD3NZHW05NSubeBa7EtOf2KWE/s1600/IMG_20150417_094901.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRbbZlf8pQHIOr6gN0ww2jXv3Em7tZ4Vvfk_swa4TvyXsqagaU-Pd-wZVNz8vE4UCRiGVKCrjDFEWGUoGGIb3R5U0J7XxVB6vFzWnnO_Q9ce_dNTI4cSrwD3NZHW05NSubeBa7EtOf2KWE/s1600/IMG_20150417_094901.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">A giant #Snowman </span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;">Click below for more photos</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="font-size: large;"></span><br />
<a name='more'></a></div>
<span style="font-size: large; margin-left: auto; margin-right: auto;"><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD_3QoFW5dolwqCch11STxnrH9JrcqzMw3JCJ9V4AEMFjnxTPLQcEqXzC84ewcYRVx4czf7TN3SJD9MT9W-MHEdOgsXCLpJPSYaMlcFUIVW2N17bu5wOhC_5TTYA7TFnFBwuO4VFspDONT/s1600/IMG_20150415_175621.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgD_3QoFW5dolwqCch11STxnrH9JrcqzMw3JCJ9V4AEMFjnxTPLQcEqXzC84ewcYRVx4czf7TN3SJD9MT9W-MHEdOgsXCLpJPSYaMlcFUIVW2N17bu5wOhC_5TTYA7TFnFBwuO4VFspDONT/s1600/IMG_20150415_175621.jpg" height="474" width="640" /></a></span></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Snow covered bikes</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqC8MzmHIz9x-MhTxhSyFLV1dfbL6HLqlZFOVP7VW2S0-3DzxlCzMJCSbFr12ajtC8DLwco6Pr8YSgMzR3Qm7HpNJ666YM-tF9BoulAO5VbA_cIN2PBvE5zpj40beEglinPm3vekY7JmQ6/s1600/IMG_20150417_094543.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhqC8MzmHIz9x-MhTxhSyFLV1dfbL6HLqlZFOVP7VW2S0-3DzxlCzMJCSbFr12ajtC8DLwco6Pr8YSgMzR3Qm7HpNJ666YM-tF9BoulAO5VbA_cIN2PBvE5zpj40beEglinPm3vekY7JmQ6/s1600/IMG_20150417_094543.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Snow covered outdoor benches</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSjPMgBtrbuDymhwPZ8xH0fC5OthtEBFFgXQG5_h454mRLnAm0ZlXvjlJmBv98rWrshx17ikNqaw_O7fa_o50uS8aHFfDZtzzK-LAb_KbRwESdSOj3fQsDHoKx-tCHRh1HGLPXdzvQmWqY/s1600/IMG_20150417_094557.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSjPMgBtrbuDymhwPZ8xH0fC5OthtEBFFgXQG5_h454mRLnAm0ZlXvjlJmBv98rWrshx17ikNqaw_O7fa_o50uS8aHFfDZtzzK-LAb_KbRwESdSOj3fQsDHoKx-tCHRh1HGLPXdzvQmWqY/s1600/IMG_20150417_094557.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">It may have snowed more than a feet</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7qmKucu75ayrSQ5pb8HVwJ2dORg1S4DlDz5F4xsPW6e5N2H17Tjxfqsd9ytmXjUEDyx-Q9xsR9hbiW0ZmWFC25-0JcOg08pqaTI9QCL_Tq27JA9DmyJ1T3sA3CQhnaj7vrs9BTYulG9Xa/s1600/IMG_20150417_094857.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7qmKucu75ayrSQ5pb8HVwJ2dORg1S4DlDz5F4xsPW6e5N2H17Tjxfqsd9ytmXjUEDyx-Q9xsR9hbiW0ZmWFC25-0JcOg08pqaTI9QCL_Tq27JA9DmyJ1T3sA3CQhnaj7vrs9BTYulG9Xa/s1600/IMG_20150417_094857.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Looks beautiful just before the spring/summer</span></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjF59Avo5ZiTdZ_FAod3zIk_O90rUKEWkBNEEvlEHOo8PlbW93Z8OyffGexwRBgUzeRokllqRgGyLJ20fDMCqw7Ttg4zXj3kW-omXXYHivdm5ZEr-VyDSU1HNB03kSzQQPSjnsUxk2uokpX/s1600/IMG_20150417_094917.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-size: large;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjF59Avo5ZiTdZ_FAod3zIk_O90rUKEWkBNEEvlEHOo8PlbW93Z8OyffGexwRBgUzeRokllqRgGyLJ20fDMCqw7Ttg4zXj3kW-omXXYHivdm5ZEr-VyDSU1HNB03kSzQQPSjnsUxk2uokpX/s1600/IMG_20150417_094917.jpg" height="474" width="640" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-size: large;">Towards Ivinson</span></td></tr>
</tbody></table>
</div>
Basant Girihttp://www.blogger.com/profile/10255267977621132303noreply@blogger.com1