Timelapse in Wyoming # Road traffic#Sky#Snow

Timelapse using pictures taken in snow

Christmas day. I went to little bit away (~10 miles) from Laramie just to get rid of this empty town at least for a while. Using Rebel T2i fixed on Opteka tripod, captured some pictures of myself just for fun and I have created a timelapse video using Picasa. Since I didn't take enough photos typically required for timelapse cinematography, this video didn't come as good as I expected. Learnt something about timelapse. ENJOY!!!

घाम लाएर के भो र न्यानो नभए पछि?

बिहानको घाम्। हेर्दा रमाइलो। 

सोझो हिसाब ले सोच्ने हो भने घाम लाग्यो भने तातो हुनु पार्ने हो। तर यस्तो नहुदो रैछ सधै भरी वा सबै ठाउँ मा।

नेपालको तराई तीर अहिले चिसोले मान्छे मरेको मरेइ छन्। त्यहाँ हुस्सु लाग्छ, घाम लाग्दैन महिनौ सम्म। त्यो आफैले भोगेको छु। जब माघ तीर घाम देखिन्छ, तब मान्छेले तातो महसुस गर्छन्। तर घाम लाग्दैमा तातो हुन्छ भन्ने झुट रैछ। मैले यी शब्दहरू लेखिरदा बाहिर टन्न घाम लाइरा'छ। ब्यानै बाट। भित्रै बसिरनेले बाहिरको चिसो महसुस गर्न सक्दैन। बाहिरै जानु पर्छ। वेदर च्यानल मा तापक्रम हेर्दा ५ F वा -१३C देखाइ रा'छ। आजभोलिको यहाको तापक्रम यसैको ओरिपरी घुमी रन्छ। बाहिर एक्छिन हिंड्न पर्‍यो भने चिसो अनुभब कसरी हुन्छ भने, नाक भित्रको तरल पदार्थ (म्युकस्) आइस बन्छ र भित्ता खोच्न थाल्छ। 

एउटा गल्ती ढाक्न अर्को?

हप्ताको एउटा सम्म लेख्छु त भन्या हो नी भन्न त। तर यसो हेर्दा गोडा तिन्नेक महिना भैसकेछ, केही नलेखेको। लेख्दैन भनेर नलेख्या होर? बेफुर्सदी भनम न। दिमागमा कति कुरा छन् कति, लेख्न मन लाग्या। तर लेख्न पाइया छैन। अब अहिले यो फल सेमेस्टर भन्ने सक्यो। सब केटा केटी घर तीर लागे। मास्टरहरू पनि कोही भ्याकेसन/होलिडे मनाउन हिडि सके, कोहि जादै गर्लान्। क्याम्पस बिस्तारै सुन सान हुँदै छ। धन्न अहिले सम्म त्यति हिउ परि सक्या छैन् र हो नत्र बाहिर निस्किन के मन लाग्थ्यो र। जाडो कहीले काही -F हुन्छ, नत्र भनि प्राय जसो पानी जम्ने भन्दा तलै हुन्छ। पानी जम्ने भन्दा माथी तातो पुग्यो भने त ज्याकेट फुकालम फुकालम हुन्छ भन्दा साथिहरू हास्छन्। आज मेरो ल्याबको एउटा भैरे ले आलु ब्याट्री बनायो दिन भारी ला'र आनि एउटा चम्किनी घडी चलायो। अब यो उस्को ज्वाँईलाई क्रिस्मस गिफ्ट दिन्छ रे। तेत्ती हो ल्याब मा आको त्यो भैरे। अब एकै चोटि आर्को सेमेस्टर सुरु भए पछि आउछ रे। आफू संगैको भैरे यसरी आलु बेटारी बनार खेल्दा, मलाइ के काम गर्न मान् लाउथ्यो र। क्या अर्नु र। जसो तसो चलेकै छ।  

बाहिरको चिसो सम्झिदै, भित्र तातात्तो चिया खाँदै टिभी हेर्दै गर्दा त्यो डिक चेन्नी भन्ने बुश् राष्ट्रपती हुँदा उप-राष्ट्रपती भाको मान्छेको अन्तर्वाता आइ रा रैछ हिजो। अरु त के के भन्यो कुन्नि, कस्ले ध्यान देओस र। एउटा कुरो भने बडो गज्जपको गर्‍यो बुडोले। एउटा किताब लेख्या रैछ, तेही बिकाउन हो कि? के भर्। अस्ति भर्खर् अम्रिकाको त्यो 'ड्रोन' भन्ने जन्तु (जन्तु त के भन्नु, मान्छे नभै चल्ने सानो प्लेन भनम न) इरानको आकाशमा के पुग्या थ्यो, इरानले झ्याप पार्यो केरे। यो 'ड्रोन' बिरोधी ले नथापौने तरिका ले सुराकी को काम गर्छ, उस्तै पर्‍यो भने बम खसाल्छ। पाकिस्तान मा यस्तै 'ड्रोन्" ले सयौ मान्छे मरि सक्यो होला। ओसमा बिना लादेन बसेको घरको रेकी गर्ने काम पनि यसैले गर्या थ्यो। अली ठुलो गिध्ध जत्रो हुन्छ। अहिले सम्मको प्रबिधीको अनुपम रुप मान् सकिन्छ। अरु कुनै देशले पनि यस्तो बना' छैनन् अहिले सम्म। अब यस्तो जिनिस इरान भित्र पस्दा के होला त? अम्रिका को सत्रु नम्बर वन इरान्। यो आफैमा अम्रिका को गल्ति भयो। उता ईरान त्यो जिनिस भित्रको जासुसी कुर/ प्रबिधी निकाल्न/ बुज्न लागि पारेको हुनु पर्छ। ओबामाले के गर्ने अब? उनले ईरान हाम्रो 'ड्रोन्" फिर्ता गर्देउ भनेर भनेछन्। यसो गर्दा ओबामा प्रसासनको गल्ति भयो भन्छन ती चेन्नी बुडाले। के गर्नु पार्ने भन्ने प्रश्नको उत्तरमा त बुडाले "आकाशै बाट बम खसालेर ध्वस्त पार्नु पर्थ्यो 'ड्रोन्"लाई ता की ईरानले त्यसमा भा'को सूचना थाहा पाउन सक्दैन। अब यो बुडाको बुध्धी के। एउटा गल्ति ढाक्न अर्को झन् ठुलो गर्ल्ती गर्ने? ईरान भित्र बम खसाल्दा के होला? युद्ध सुरु हुन्छ की नै? यस्तो कुरा पनि ख्याल नगर्ने? हुनत यिनैको पालामा इराक माथी आक्रमण गर्या हुन केरे। यस्ता सोचाइ भा'का मान्छे यो अंरिकामा टन्नै हुनु पर्छ। अरु लाई आक्रमण गर्ने भन्ने त कति सजिलै सोच्छन भन्या। 

यो फोटो भर्खर् खिचेको। बस चड्ने ठाउमा। अलि अअलिली मात्रै हिउ छ नि भुइमा। अलि अस्तिनै पारेको जम्मै सक्की सक्यो अब त। 

पहेलोढुङे राष्ट्रिय निकुन्ज (Yellostone NP) को यात्रा

पोहर साल देखि नै हो एक पटक त जानै पर्छ भन्ने लागेको। प्राबिधिक कारण भनेर अन्तिम् समयमा स्थगित गर्नु परेको थियो। अमेरिकाको हेर्नै पर्ने मध्यको एउटा स्थान हो यो yellostone national park । अझ यता वायोमिङमा बस्न थाले पछि त उही राज्यमा पर्ने निकुन्ज त हेर्नै झन चासो भयो। नजिक हुनाको कारण। नजिक भन्नाले करिब नौ घन्टाको दुरी गाडिमा। अमिरिकी राष्ट्रपति Grant ले सन् १८७२ मा यो राष्ट्रिय निकुन्ज घोषणा गरेका थिए। यो नै विश्वमै पहिलो राश्ट्रिय निकुन्ज हो। यो निकुन्ज अमेरिकाको वायोमिङमा छ, र अलि अलि आइडाहो र मोन्टाना राज्यमा फैलिएको छ।  ८९८३ बर्ग किलो मिटरमा फैलिएको यो निकुन्जमा बिभिन्न किसिमका जंगली जनावर खासगरी ग्रिज्ली भालु, बाइसन (भैसी पनि भन्छन् खैरेले यसलाइ, तर हाम्रो तिरको जस्तो हैन), बिभिन्न किसिमका म्रिगहरु, कालो भालु, ओल्फ आदि र geotharmal features जस्तै hot spring र geysers पाइन्छन्। प्रत्यक्ष जंगली ठाउमै यस्ता जनावर हेर्ने लालच के। सुश्माले आफ्नो कोर्समा पढेकी रैछन अनि यो निकुन्ज हेर्ने सपना थियो रे। यसपाली त्यो सपना पुरा भयो।

पुरानो मायान पात्रोमा बिश्वासगर्नेहरुको लागि त सन् २०१२ को डिसेम्बरमा प्रलय आएर प्रिथ्बी ध्वस्त हुन्छ भन्ने हल्ला सुन्नु भा होला नि। हो त्यो प्रलय यहि Yellostone बाटै सुरु हुन्छ रे।  आउनुस यसपाली त्यहि ठाउको भ्रमण् गरौ। 

कुन बाटो जाने र कसरी घुम्ने? : यो निकुन्ज जान हामी बस्ने ठाउबाट बिभिन्न बाटा छन्। हाम्ले के बिचार गरिम भने जादा एकातिर बाट जाने अनी फर्किदा अर्को तिर बाट। दुरी र समयको हिसाबले खासै फरक नपर्ने। तर द्रिश्य फरक फरक हेर्न पाइने। हाम्रो टोलिमा म, सुष्मा, शशी सर्, भाउजु, एन्जिला एउटा गाडिमा अनी ब्राड, लिङ र लिङको साथि अर्को गाडिमा थिम्। बिहान करिब पांच बाजे सुरु भयो हाम्रो यात्रा। अंरिकामा बस्दा कहीले नदेखिने सुर्योदय त्यो दिन देखियो। कहीले उठ्ने भएपो ब्यानै देखिन्थ्यो सुर्य उदाको। सदै म उठिसक्दा सुर्य पहिले नै निस्की सकेका हुन्छन्। I-80 मा पश्चिमतिर गाडी चलाउदै जादा बिहानी पखको द्रिश्य रमाइलो थियो। Rock spring सम्म पुगेर त्यहा बाट उत्तर तिर लाग्ने। अनी फर्किदा Cody हुँदै Rawlings भएर Laramie आउने Route बन्यो। हेर्नुस तलको गूगल Map।   

View Larger Map

दुई रात् तीन दिनको यात्रा। समर नै पर्यटक जाने peak सिजन। होटेलमा हैन की camping गर्ने योजना गर्या थिम्। यसमा २ वटा कारण थे। पहिलो त होटेलमा बस्दा महँगो पर्ने। गरीब Graduate स्टुडेन्टलाई खर्च थेग्न गार्हो। पुरै economic प्लान। दोश्रो camping गर्ने रहर र तेस्को मजा। खाने कुरा Laramie को वालमार्ट बाट किनेर cooler मा हालियो। गाडी पनि आफ्नै, टेन्ट पोहोर किनेको। भन्दा खेरी ठुलो खर्च भनेको गाडीको तेल मात्रै। दुई रात् टेन्ट भित्र सुत्ने र तेश्रो रात् घरमै आइपुग्ने।  यति समयमा हेर्न पार्ने मुख्य मुख्य स्थान हेर्न सकिन्छ भन्ने हिसाबले योजना बनाको थे। 

पहिलो दिन रमाइलो ड्राइभिङ : करिब २०० माइल् तीन घन्टामा ड्राइभ गरे पछि हाम्रो गाडीले ड्राइभर फेर्यो। अब शशी सरको पालो। म अगाडिको प्यासेन्जर सीट्मा। फोटो खिच्ने मेरो काम्। Rock Spring बाट Jackson जाने बाटो (US -१९१) उत्तर तिर लागि सके पछि, पेट्मा मुसा दौड्न थाले। नजिकै जुन पिक्निक स्थल भेटिन्छ तेही लन्च खाने सल्लाह भयो। सुष्मा र बसन्ता भाउजुले अघिल्लो दिन दिन्भर मिहिनेत गरेर बनाको म:म खाइयो र बाटो लागियो।  

Mo:Mo break. Heading north to YSNP.

to be continued...............

जीवन एउटा सुन्दर फूल नै हो।

जीवन कांडाकी फूल की लेखक झमकले यो सालको मदन पुरस्कार पाइछन्। उनलाई बधाई छ। खासमा यो समर सुरु हुन भन्दा पहिले नै मैले उक्त किताब पढेर सक्या थे'। मध्य जाडो तिर सुस्मा नेपाल बाट आउँदा सरिता लाई कुनै नेपाली किताब यत्तिकै पढ्नको लागि पठाइदिन भनेको थिय। ती मध्य झमकको उक्त किताब थोरै समय मा नै पढेर सक्या थे'। बसमा स्कुल जादा र फर्किदा (लग्भग १२ मिनेट लाग्छ एककोरो)। अर्को कृष्ण धाराबसीको किताब हुरी नआउने घर पनि धेरै जसो (दुइ तिहाइ भनम न) पढेको छु। अलि समय भो नपढेको। खासै यस्ता किताब पढ्ने मान्छे त म हैन। तर मदन पुरस्कार पाएको किताब यो नै होला मैले ध्यान देर पढेर सकेको। किताब सार्है मन छुने खालको छ तर पनि यति ठुलो पुरस्कार जित्ला भन्ने मैले सोचेको थिन। हुनत मैले जज गर्न सक्ने त हैन। अलि पैले नारायण वागलेको पल्पसा क्याफे ले खुब चर्चा पा' बेलामा पढ्न खोजेको झ्याउ लागेर पढ्न सकिन २-३ च्याप्टर बाहेक्। साहेद मेरो स्वाद को नभएर वा मलाई बुज्न अफ्ठेरो भएर हो जस्तो ला'थ्यो। 

म भन्दा केही पहिले जन्मेकी झमकको बारेमा मैले था'पा को बी एस्सी पड्दा खेरी हुनु पर्छ। नव युबा मासिकमा उनको बारेमा बिस्त्रित लेखिएको थियो। त्यसपछि अरु पत्रिकामा पनि चापिन थल्यो। देखे जति पढेको छु। भौतिक रुपमा असक्त हुँदा हुँदै पनि यति सक्रिय रुपमा स्रिजना गर्न सक्ने अदभुद क्षमता हो। उनको कुनै स्रीजना त्यस्तो उल्लेख गर्नलाई याद् त छैन। तर पनि जीवन कांडा की फूल उनको आत्मा ब्रितान्त बनेको छ।

Wild Flowers in Greater Yellowstone National Park Area

These are the photos from Greater Yellowstone National Park Area which includes Grand Teton and Yellowstone National Parks. I don't know the names of these wild flowers but they look very beautiful. If you know the names, please name them on the comment box. These were taken during our recent trip to the area from July 24th to 26th, 2011. Click on the photo to see the larger version.

All above photos are from the north tip of Jackson Lake, Grand Teton NP. And the photos below are seen while driving down from Mammoth to Canyon area. I enjoyed the scenic road driving.

Working on Student Farm in Wyoming

We have been working on student farm of UW called ACRES for about three months. We just do volunteer work approximately  2 hours per week on Saturday. Our schedule is from 10-12am. It is fun working on farm. However working on farm is not new for us. It is just in a new place where priorities are different. It is reminding my childhood. During our high school period, we used to work on our own farm, taking care of goats and buffaloes. Most of people in Nepal rely on their own agriculture for living. 

Farming in Laramie happens only in summer, rest of the year not possible. It is all snow covered. This year we have planted potato, tomato, cilantro, lettuce, zucchini, raspberry, strawberry, onions, pea etc. Some of them are ready to pick these time. We get to eat FRESH produce. I am putting some pictures of the farm below. Click on each picture to see larger version.

Working on the farm. Susma, Basant and Rajan from left

नेपाली ब्लगरको आचार संहिता सम्बन्धमा

केहि समय अगाडी नेपाली  ब्लगरको आचार संहिता सार्बजनिक गरिएछ, १० जना ब्लगरको उपस्थितिमा. त्यहाँ सार्बजनिक गरिएका बुंदाहरु छलफलको लागि पहिले ब्लगरहरु सामु प्रस्तुत गरेको मलाई थाहा छैन. यसो हेर्दा दुइ जना ले लेखेर दश जना ब्लगरको बिचमा सार्बजनिक गरेको संहिता अन्यले मान्लान नमान्लान त्यो बेग्लै कुरो हो. ब्लगमा के लेख्ने, कस्तो सामग्री राख्ने भन्ने कुरा व्यक्ति व्यक्तिमा भर पर्ने कुरा हो. कसैले वा कुनै समूह ले यो गर्ने त्यो नगर्ने भनेर साध्य लाग्ला जस्तो लाग्दैन. तर पनि जुन समाज, देशमा बसिन्छ त्यहाको मूल्य मान्यता ब्लग मा पनि झल्कनु पर्छ. अर्को कुरा, ब्लग भन्दा बित्तिकै पत्रकारिता भित्रै घुसाउनु पनि ठिक जस्तो लाग्दैन. ब्लगरहरु केपी र उज्ज्वल ले सार्बजनीक गरेका आचार संहिताका बुँदाहरुमा मेरा आफ्ना कुरा यहा राख्छु.

ब्लगरका रुपमा, म यि तथ्यमा इमान्दार हुनेछु भन्नेमा 
१.ब्लगमा म जे लेख्नेछु त्यसमा इमान्दार र निष्पक्ष हुनेछु
२.ब्लगमा सत्थ तथ्य सामाग्रि मात्र राख्नेमा म सचेत छु
३.ब्लगमा राखिएका सामाग्रिको स्रोत प्रष्ट उल्लेख गर्नेछु।
४. कुनै तथ्य पुष्टी नभएको भए सो बारे प्रष्ट उल्लेख गर्नेछु
बुँदा एक देखि चार सम्म राम्रै छन्. सबैले सके सम्म पहिले देखि नै पालना गरि राखेकै होलान. जसले गर्दैनन् तिनले जानी जानी नगरेका होलान. यी बुँदाहरु ख्याल गर्दा आफ्नै ब्लगको बिस्वसिनियता बढ्छ, आफुले लेखेका कुरा हरु धेरैले पदछन. 


५.व्यक्तिगत स्वार्थमा आधारित सामाग्रिलाई स्थान दिनेछैन। मेरो बारेमा पेजमा आफ्नो पूर्ण विवरण खुलाउने छु।
बुँदा पा*चमा मेरो सहमति छैन. ब्लग लेख्नुका विभिन्न उदेश्य हुन सक्छन. कसैले आफ्नै स्वार्थको लागि लेख्छन भने त्यसमा अरुको आपत्ति हुनु पर्ने कुनै कारण छैन. ब्लगरको पूर्ण बिवरण राख्ने नराख्ने भन्ने पनि स्वबिबेकको कुरो हो. राख्दा राम्रै हुन्छ. 


६.ब्लग सामाग्रि प्रयोजीत हो भने सोबारे प्रष्ट उल्लेख गर्नेछु।
७.विज्ञापनका सामाग्रि ब्लगपोष्टको रुपमा राख्नेछैन, राखिएमा सो सामाग्रि विज्ञापन हो भन्ने उल्लेख गर्नुछु।
बुँदा छ र सात: विज्ञापनको सामग्री राख्दा सो को जानकारी राख्दा पाठकलाई न्याय नै हुन्छ. 


८.पोष्ट भईसकेको सामाग्रिमा कुनै गल्ती भएका जानकारी पाए लगत्तै सकेसम्म चांडो सच्याउनेछु। सच्याउंदा सो अंश पूर्ण रुपमा हटाउनेछैन। हटाउनुपरे, कारण उल्लेख गर्नेछु।
९.सबै प्रकृतीका प्रतिकृयालाई समेट्ने छु। यदी प्रतिकृया सम्पादनको व्यवस्था गरिएको छ भने सो बारे जानकारी दिनेछु।
१०.मानवियतालाई प्राथमिकता दिएर,पिडितलाई थप प्रताडित गर्ने सामाग्रि,दृष्य राख्ने छैन
११.वाक तथा अभिब्यक्ति स्वतन्त्रतालाई सधै सम्मान गर्नेछु।
बुँदा आठ देखि एघार सम्म ठिक छन्. 


ब्लगरको रुपमा जानजान म गर्नेछैन भन्नेमा 
१.पोष्ट गरिसकेको सामाग्रि पूर्ण रुपमा हटाउने वा पूर्ण रुपमा सम्पादन गर्नेछैन।
समय सन्दर्भ परिवर्तन भएमा यस्तो त हुन सक्छा नि. 


२.ब्यक्ति वा संस्थालाई धम्क्याउन ब्लगको प्रयोग गर्नेछैन।
यस्तो त कसैले पनि गर्न हुदैन, ब्लगरले मात्रै हैन. नेपाली  पत्रकारले गर्छन नि (सबैले हैन, केहिले) 


३.राष्ट्रियता,राष्ट्रिय शुरक्षा,धार्मिक सहिष्णुता र सामाजीक मर्यादालार्य खलल पुग्ने सामाग्रि राख्नेछैन
यो पनि कसैले गर्न हुदैन. 


४.यौनजन्य सामाग्रि,बैरभाव बढाउने अभिब्यक्ति र हिंशात्मक सामाग्रिले स्थान पाउनेछैनन
यो पनि सहि हो. 


५.कुनैपनि ब्यक्तिको गोप्य र निजात्मक समाग्रि राख्ने छैन
कति गोप्य कति निजि भन्ने फेरी पनि व्यक्तिगत स्वबिबेक्मा भर गर्ने कुरा हो. 


६.जानजान भाईरस तथा स्पाम र मालवेयर फैलाउने गैर कानुनी काममा संलग्न हुने छैन।
यस्तो त नगरम है. नेपाली ब्लगरको ग्रुप मेल बाट कहिले काही यस्तो आएर हैरान पार्यो भन्या. 


७.स्रोत नखुलाई कसैको पनी सामाग्रि निजि बनाएर पोष्ट गर्ने छैन।
यस्तो चोरी त गर्न भएन नि. 


८.स्रोतब्यक्तिको अनुमतीविना उसको परिचय सार्वजनिक गर्नेछैन।
यो पनि ठिक छ. 

Grizzly Bear in Yellostone National Park on July 2011

In our recent trip to Yellostone and Grant Teton National Park, we were lucky to see Grizzly bear. Yellostone national park is world's first national park. We were on our third day in this area and coming down from Mammoth, WY. Driving downhill drive on the Grand Loop Road making 8 on the NP, right after the Tower Junction. The landscape was beautiful, driving was fun. I saw some people pointing their binacular towards the mountain on our right. I thought there must be something on that hill. I stopped my vehicle on the side of the road. They were looking at the Grizzly bear. YES we saw Grizzly bear. Check out this video.

Grizzly bears are one of the most aggressive bears. More about it on wiki.

अर्काको लागि बाच्ने हामि

आज नेपाल ले जोर्डन सँग विश्वकप फुट्बल छनोटको लागि गेम खेल्यो। त्यो गेम भन्दा पनि त्यहा खेल्ने नेपाली खेलाडी रोहित चन्दको चर्चा बढी भयो। युरोपका क्लबले उनलाई लैजाने सम्भावनाको कारण। जालान नजालन त्यो अर्कै कुरो भो। फुट्बल खेलाडी मात्रै होइन। बर्षेनि बेलायती गोराहरु नेपालमै आउछन् उनिहरुको आर्मीमा भर्ती गर्न लाएक नेपाली ठिटाहरुको खोजिमा। यो एक किसीमको परम्पराको रुपमा बिकसित भैसक्यो सताब्दिऔ देखि। अर्काको लागि ज्यान फाल्ने/ लड्ने र काम गर्ने। अहिले हजारौं नेपालीहरु कामको खोजिमा अरबको खाडी तिर जान्छन्। पहिले यसै गरि भारत जान्थे, अहिले पनि जान्छन्। देशमै राम्रो खेल्न पाउने भए किन बिदेशी क्लबबाट खेल्न खोज्दा हुन र, आफ्नै देशको क्लबले जित्दा दिने खुशि बिदेशी क्लब ले जित्दा कहाँ मिल्ला। देशमै राम्रो, क्षमता अनुसारको काम पाउने भए किन अरबको मरुभुमी मा पसिना बगाउथे होलान् र। अब त यस्तो भैसकेको छा की देशमै गर्न सकिने काम पनि नगर्ने र बिदेश जाने संस्क्रिती बिकाश भाई सकेको छ। हिजो एक्जना साथीको फेसबुक इस्ट्याटस देखेको थिए। उनले लेखेका थिए गाऊको भाई जसको प्रसस्त जमिन छ, जसले त्यहा हुँदा सिनको भाच्ने काम गरेनन्- आजभोलि अरबमा भेडा चराउने गर्छन्। गाउमै, आफ्नै जमिनमा तरकारी खेती गरेको भए पनि अरबको भन्दा २-३ गुणा बढी आम्दानी गर्ने थिय।   

अलिकति पढेकाहरुको पनि हाल तेही हो। अर्कैको लागि काम गर्ने। एस.एल.सी पास् गर्दा बित्तिकै +२ भर्ना हुनेहरुको लक्ष्य भनेको प्रथमत डाक्टर अनी त्यसपछि इन्जिनियर अनी तेस्रोमा फिजिक्स। फिजिक्स पढे पछि अमेरिका सजिलै जना पाईन्छ भनेर। अमेरिका गए पछि नेपालको लागि काम गर्ने हैन केरे। कुनै पनि क्षेत्र छैन् जहाका मान्छेहरु अरुका (बिदेशि)काम नगर्ने कमै होलान्। आधा भन्दा बढी नेपाली डाक्टरहरु बिदेशीको सेवा गर्छन्, तेत्तिकै इन्जिनियर पनि बिदेशीको लागि काम गर्छन्। नेपाल मा भन्दा बिदेशमा बढी छन् नेपाली बैग्यानिकहरु। 

जता हेर्यो तेतै उस्तै। एउटा क्षेत्र बहेक्। त्यो हो राजनीति गर्ने हरु। राजनीति गर्नेहरु लाई भने बिदेशमा नो चान्स। कहीले सम्म यस्तो होला कुन्नि। पुस्तौ पुस्ता देखि अरुकै लागि काम गर्नु पर्ने? 

अम्रिकामा गरीब मोटा, नेपालमा धनी मोटा

खान त नेपालमै पनि टन्न भात खाएकै हो, तर नेपाली माप्दन्ड अनुसार कहिल्यै खाइलाग्दो भैएन। आफूलाई चिन्ता नभए पनि आफ्नालाई/समाजलाई सरोकार हुने। अम्रिका आए पछि पनि खासै परिवर्तन भैएन। कम्तिमा ~१५-२० किलो मासु जिउमा थपेर नेपाल गा'बेलामा मेरा केही साथिलाई के भन्छन् आफ्नाले, थाहा छ? अम्रिका फापेछ। आफूलाई त त्यसरी अम्रिका फापेन। यो कुरा यतै छोडौ। 

यो पाताल मुलुक (अम्रिका) मा नेपालमा जे हुन्छ ठ्याक्कै उल्टो हुन्छ। नेपालमा गरीबहरु सुकुटे हुने, यहाँ धनीहरु सुकुटे हुने। नेपाली गरीबहरु पेट्भरी खान न'पार सुकुटे, यहाँका धनी हरु राम्रो राम्रो खा'र सुकुटे। खाइलाग्दाको कुरो गर्दा नेपालमा धनीमानीहरु यति ठुलो भुँडी हल्लौदै मर्निङ वाक जान्छन्। अनि गरीबहरु काम गर्दा गर्दा लखतरान पर्दा पर्दै सुक्छन्।  अम्रिकामा गरीबहरु मोटा, थल् थल गर्दै हिड्ने। हिड्नै गार्हो हुनेहरु। रोगीहरु। संसारमै धेरै खाने वा खाने कुरा खपत गर्नेहरुमा नम्बर एक हुन अम्रिकीहरु। मन ला'को खान्छन्, नला'को फाल्छन्। धनीहरुले रसिलो, पोसिलो, तागतिलो, फ्रेस खान्छन्। खाए पछि तेत्तिकै तन्दुरुस्त हुन ब्यायाम गर्छन् र पो निरोगी र राम्रा देखिन्छन्। गरीबहरु बोसै बोसो भरिएको कुखुरो खान्छन (जुन सस्तो हुन्छ तेहि), ब्यायाम गर्ने सुबिधाबाट बन्चित छन् अनि मोटाको मोटै। नेपालका धनीहरु खाको खाइ गर्छन्, भौतिक काम काम गर्छन अनी मोटो हुन्छन्। उता गरीबहरु खानै पादैनन तर काम गरेको गरेइ अनि चाइए भन्दा पनि सुकुटे हुन्छन्। 

Beautiful Flowers in Laramie

One thing to be noted about the plants in this area is that they have to complete their life cycle in very short interval of time. Summer is short. Rest of the year is covered with snow. That's why in the early summer these plants start their life and late summer they just dye. Summer is beautiful because winter is all white. One can see nice and beautiful flowers around the campus area of University of Wyoming. Some of them are just wild and many of them are planted by the campus. Last year, I had posted one blog post with fully grown flowers. Click here to see them. This time of the year they are not too big. Have a look of some of the flowers. I took these pictures today evening.

Colorado Spring Visit from Laramie, WY

Two weeks ago we visited Colorado Spring area of Colorado with some friends. We live in Laramie, a small school town on south east of WY. CS was one of the near by tourist places in a driving distance. It is ~4 hrs drive, some other touristic destinations are Yellostone national park and Grand Canyon. The later ones are far, require more time and money. We plan to see Yellostone in late July this year.

Shashi sir family at Colorado Welcome Center

Our journey started early morning (~7.30am) on Saturday, stopped by at Colorado Welcome center in Fort Colin. This is the place where I stop by every-time while travelling to Colorado. They provide free coffee, have restroom, map, and other stuffs related to Colorado. This time, Basanta bhauju had brought MO:MO, maalpuwa with tasty and spicy chatni. That was our breakfast. Brad, post-doc researcher in my lab liked the Nepali dumpling and chatni. Second stop was in Denver to pick up Sasi and Ravi. Then, 3rd stop was at the US Air Force Academy( AFA) which is like 30min drive from Denver.

Chapel at USAF Academy. Inside is really beautiful

AFA is a historic place for people interested in army. Most of the people there, I believe, were somehow related to army. We stopped at Information Center and had our lunch there at SubWay. Then we walked down to see Chapel. Everyone in our group liked the architecture of the chapel. It was beautiful inside and good looking, attractive from outside. One more attraction there was the old plane where you can take pictures. This was not exciting to me because I have been to the Boeing museum in Seattle where they have all kinds of planes including Air Force 1 (US president plane). If you are not interested in above things then, its worthless going this place. However location itself is nice, on the lap of mountain with forest.

Planning to visit this area? Interested in my travel diary? More story with lots of pictures inside.

स्कुल देखि क्याम्पस सम्म: SLC पछि को कथा

यो बर्ष पनि एस.एल.सी को रिजल्ट निस्क्यो। आधा जति फेल भएछन। पास भए जति अब स्थानिय देखि राजधानीका  +२ मा भर्नाको लागि दौड धुप चल्छ। कलेजका हाकिमहरु आफ्ना आउरे धुपौरे लगाएर विद्यार्थी खोज्न लागिपर्या होलान्। मेरा साथिहरु मिलेर यो साल देखि नयाँ +२ कलेज खोल्या छन्, अनी तीनिहारू पोखरा देखि नारायणघाट सम्म के पड्ने भनेर सेमिनार दिदै हिड्याछन्। आज भन्दा करिब १५ बर्ष अघिको कुरो अर्कै छ।

हुनत एस.एल.सी दिदा बित्तिकै नै हो काठ्मान्डु गएर अङ्रेजी र कम्पुटर सिक्ने भनेर बुवाले भन्नु भाको, म मख्ख पर्या'थे काठ्मन्डु जान पाइने भयो भनेर। त्यति बेला फेसन आ'थ्यो एस.एल.सी जाच दे'पछि कम्पुटर र अङ्रेजी भाषा सिक्ने। तर खै किन हो त्यो पूरा हुन पाएन। एस.एल.सी दिए पछि रिजल्ट ननिस्किदा सम्म घरमा गोबर ग्यास पलान्ट बनाइयो, बाटो पारीको ३ कठ्ठा नयाँ किनेको खेतमा बेमौसमी मकै लगाइयो, धेरै जसो समय त्यहि मकै खेती मै बित्यो।  त्यति बेला बना'को गोबर ग्यासले अहिले सम्म पनि काम गरि रा'छ। रिजल्ट निस्के पछि भने काठ्मान्डु जाने पक्का जस्तै भयो, त्यो पनि नम्बर को कारणले। पहिलो डिभिजन आयो भने साईन्स पड्नु पर्छ भन्थे। त्यो पढ्न लाई अन्त जान भन्दा काठ्मन्डु नै ठीक पर्थ्यो धेरै कारणले। असार तिरै होला बुवाको पछि लागेर नाइट् बस चढेर काठ्मान्डु हिंडेको थिए।  

वायु उर्जा खेती: प्रचन्डले ठिकै भन्या रचन

लहरै मिलेर बसेका वायु उर्जा टर्बाइन हरु   

केही दिन अगाडि वायु उर्जा उत्पादन गर्नको लागि बनाका वायु मिल हेर्न गैयो। ती पंखा घुम्दै बिजुली निकाल्ने खम्बा देख्दा केही बर्ष अगाडि प्रचन्ड (नेपालको तत्कालिन प्रधानमन्त्री) भनेको कुरो याद् आयो। भर्खर प्रधानमन्त्री भा'का उनको अगाडि समस्यै समस्याका पहाड थिए, हुनत अहिले पनि ती जिउ का तिउ छन्। राजनितिक समस्याको भो कुरा नगरम। धेरै समस्या मध्य बिजुलीको एक प्रमुख हो। अहिले पनि एकै दिनमा घन्टौ घन्टा बिजुली आउदैन। के गर्ने के भनेर अल्मलिएको सरकारले तत्कालको लागि डिजेल बाट बिजुली निकाल्ने कारखान थप्ने र नबिकरणिय उर्जाको लागि कस्सिने भयो। नबिकरणिय मध्य पर्‍यो एक वायु उर्जा। वायु उर्जाको सम्बन्धमा अध्ययन गर्न प्रधानमन्त्री नै युरोपको भमण्मा निस्कियो। त्यसको लागि प्रधानमन्त्रिनै जान पर्थेन। तर उनी गए। फर्केर आउँदा हिस्स पारेर बिमान्स्थल्मा भने यो वायु उर्जा त हाम्रो लागि हैन रैछ। उनले भनेको कुरो सहि हो भन्ने मेरो पनि हो, अस्तिको वायु मिल हेरेर फर्के पछि।

टर्बाइन को टुप्पो 

अम्रिकाको वायोमिङ राज्यले अरु राज्यले भन्दा बढी वायु उर्जा निकाल्ने क्षमता राख्ने रैछ। सबै भन्दा पैलो वाउ उर्जा बनाको ठाउ आर्लिङ्टोन हामि बस्ने ठाउँ भन्दा करिब १ घन्टाको मोटर दुरिमा पर्छ। पहिले पनि यता उता गर्दा त्यो बाटो हिंडेको हो तर नजिकै बाट भने यस्पाली मात्रै हेरिम्। टाढा बात हेर्दा त क्या राम्रो देखिने, यी हावा बाट बिजुली निकाल्ने टर्बाइनहरु। लहरै प्राय जसो पहाडको टुप्पामा। सेतै खम्बाको माथी तिन्वटा ब्लेड (टेक्निकली त के भन्छन् कुन्नि?)। धेरै जसो हाई वे मा गाडिमा दगुर्दा सेतै लहरै मिलेका अली अली घुमेक देखिन्छन। त्यो त अली टाढा भ'र पो रैछ। नजिकै बाट हेर्दा पो था'भो कति ठुला हुँदा रैछन भनेर। ती खम्बाको फेदबाट टुप्पो हेर्न खोजेको, फोटो खिच्न खोजेको त के सकिन्थ्यो र? पुरै भुइमै सुतेर तेसो गर्दा पनि सकिएन। फेद बाट अली पर पुगे पछि मात्रै फोटो सम्म खिच्न सकियो, त्यो पनि फेद देखि टुप्पो सम्म नभ्याउने। भन्न खोजेको धेरै अग्ला टावर हुने रैछन्। अर्को कुरो नयाँ जिनिस न हो, हेरी र'नी मन लाग्नी के। अनि फेद नजिक बाट  टुप्पो तिर हेरेको, हावा चलेको बेलामा। एकै छिन् भन्दा बढी हेर्न सकेपो! यस्तरी हल्लिदो रैछ त्यो खम्बा (टर्बाइन्, खासगरी टुप्पो भाग्), रिंगटा नै लाग्ने गरि। अहिले नै खस्छ कि, खसेर मेरै टाउकोमा बज्रिन्छ की झै गरेर। केही बेर यता उता गरेर, फोटो खिचेर फर्किम हामि।

हिमालयन थारको खोजिमा घान्द्रुक देखि लान्द्रुक सम्म

-सुस्मा 

नेपाल प्राक्रितिक सम्पदाले भरिपुर्ण देश हो भन्नेमा कसैको दुई मत नहोला। छेत्रफलमा सानो भएपनि जैबिक विविधताको हिसाबले धनी राष्ट्र हो। यसले नै पर्यटकलाई आकर्षण गरिरखेको छ। यहाँ धेरै ठाउँहरु छन् जुन explore भएका छन् र पर्यटकिय छेत्रका रुपमा विकसित गरिएका छन्। तर धेरै यस्ता ठाउँ पनि छन् जुन explore भएका छैनन् र अझै पनि wild stage मा छन्। गन्तब्य तर्फ जाँदा बाटोमा पर्ने यी ठाउँ एवम् दृश्य यति सुन्दर छन् की जो कोहि पनि त्यहाँ एकछिन  रमाउन चाहन्छ। यसै प्रसँगमा आज म 'थार' सम्बन्धि  अनुसन्धान को क्रम मा field जाँदाखेरीको अनुभव बाँड्न चहन्छु।

जानु पार्ने थियो ब्याम्बो भन्ने ठाउमा। काम थियो "हिमालयन थार" ले के-के खान्छ र कस्तो कस्तो ठाउँमा बस्छ/घुम्छ भनेर अनुसन्धान गर्नु। त्यसको लागि त्यो बाख्रो जस्तो पनि देखिने जनावरको आची खोजेर ल्याउने र त्यो आची भेटिए को ठाउ ओरिपरीको बनस्पतीको नमुना ल्याउने काम्। यो ठाउ  ACAP (Annapurna Conservation Area Project) अन्तर्गत पर्छ। घान्द्रुक गाबिसमा पर्ने यो ठाउँमा Bamboo को एउटा species (जसलाई नेपालीमा टुसा भनिन्छ) अधिक मात्रामा पाइन्छ।  त्यसैले यो ठाउँलाई Bamboo भनि नामाकरन गरिएको हुनुपर्छ । हामी चार जनाको टोली थियो।  पोखरा बाट Bamboo पुग्ने धेरै बाटो छन्। ती बाटोहरु ACAPका प्रख्यात trekking route मध्ये थिए।

निकाल्यौ हिरा मोती बनायौ सुनका दरबार

मे १ मजदुर दिबस। नेपालमा मइ  दिबस भन्छन्। मजदुर दिबस्, अन्तराष्ट्रिय मजदुर दिबस्।

यहाँ म बस्ने 'कुटि' बाट स्कुल (काम गर्ने ठाउँ, अन्त भए युनिभर्सिटी भन्दा हुन्) बसमा जादा आउँदा दिन दिनै यौटा बनाउदै गरेको ठुलो घरमा काम गरि रा'का मान्छेहरु देख्छु। आजभोलि त यहाँको मौसम् खासै खराब छैन। अली अली हिउ पर्छ तर पग्ली हाल्छ। फेब्रुअरीको सुरुका दिनमा -३५ F पुग्यो। त्यस्तो बेलामा सास फेर्दा पनि जम्थ्यो। नाक नछोप्ने हो भने नाक भित्रको तरल पदार्थ आइस बनेर घोच्थ्यो। त्यति बेला काम गरि रा'का मजदुर लाई देख्दा कसरी काम गर्न सकेका हुनन भन्थे। पक्कै पनि रहरले त होईन होला। खास गरि यस्ता काममा मेक्सीको तिरका illegal आप्रबासी हुन्छन्। यिनीहरुको कथा ब्यथा बेग्लै छ। भौतिक काम जति यिनिहरुकै जिम्मामा हुन्छ। हाम्रो बिभाग (department) मा पनि मर्मत सम्भारको काम भैरा' छ। त्यहा पनि उही हो कुरो। दिमाग लगाउने काम खैरेको बाँकी हात् पाखुर लगाउने काम तिनै मेक्सिकनहरुको । जसरी तसरी आउछन्, महल बनाउछन् थोरै पैसामा तर कस्को लागि  हो कस्को।  बनाइसके पछि पाइला टेक्ने अवसर तीनलाई मिल्दैन।

यस्तै देख्दा देख्दा जीवन शर्माले यिनै किसान्, मज्दुरको बारेमा गाउने गीत को याद् आइ राछ आजभोलि।


निकाल्यौ हिरा मोति बनायौ सुनका दरबार!
न हामलाई एक छाक रोटी न पायौ ओत् लाग्ने घर!!

नेपालबाट अम्रिका आउँदा शब्दहरुको परिवर्तन

फुट्पाथ = साइड वाक
मार्क = ग्रेड
चकलेट = क्यान्डी
ट्वाइलेट = रेस्ट रुम
होस्टल = डोर्म
मोबाइल = सेल फोन
चप्पल = फ्लिप फ्लोप

सोफा = काउच
बिस्कुट = कुकिज
पेट्रोल = ग्यास

पुलिस = कप
फुट्बल = सकर

हाम्ले नेपालमा पढेको र बोल्ने/ब्यवहारमा प्रयोग गर्ने अङ्रेजी बेलायतको हो। आम्रिकने अङ्रेजी अलि फरक छ। त्यसैको कारण हुन यी शब्द हरुमा परेको फरक्। धेरै जसो शब्द फरक परे पनि अर्थ बुज्न गार्हो छैन्। तर कुनै कुनै ले त अफ्ठेरो नै पारे नि। जस्तो काउच, ग्यास्, कप भनेको सुरुमा बुझिन मैले त। तपाईंले सम्झेका अरु यस्तै केही छन् भने थप्नुस् है। 

-------------------
यो पोस्ट गरे पछि आएका २ टा कमेन्ट: 


प्रदीप भाइ लेख्छन: 
सेडुअल = इस्केजुल

अनि सिताराम सरले लेख्नु हुन्छ: 

क्लास (class) = ग्रेड (grade)
एक्जाम (exam) = टेस्ट (test)
ब्याग (bag) = ब्याग्प्यक (bag pack)
कोनिकल फ्लास्क (conical flask) = एर्लेन्मेयेर फ्लास्क  (Erlenmeyer flask)
फ्ल्याट (flat) = अपार्ट्मेन्ट (apartment)
लिफ्ट (lift) = एलेभेटर (elevater)
टोर्च (torch) = फ्ल्याश लाइट  (flash light)
नम्बर प्लेट (number plate) = लाइसेन्स प्लेट (license plate)
किउ (queue) = लाइन  (line)
डस्ट बिन = ट्र्यास क्यान

फेसबुकमा साथीहरुले थप्दै जादा 

जिरो(0) = ओ
कोल्ड ड्रिन्क्स = सोडा

Hate the Bad Project: Lady Gaga's Parody on Science Project

सबभन्दा पहिले यो यूटुबको भिडियो हेरम है त।

लेडी गागाको गीतलाई प्यारोडीको रुपमा प्रस्तुत गरिएको यो भिडियो अल्जाइमर्स रोगको बारेमा अनुसन्धान गर्ने Research Lab ले बानाको रैछ। मैले यो भिडियो यो बर्षको सुरु तिरै हेरेको थिए। यसका शब्दहरु फलो गर्न झ्याउ लाग्यो भने म तल रख्दिन्छु पड्नुस्।   

oh oh oh ...caught in a bad project
why why why oh why?
do I waste my time?
why why why oh why?
Hate this bad project?
मेरो अनुभब पढ्न भित्र आउनुस्।

Celebrate Nepal 2011 # Happy New Year 2068 BS# in Wyoming

An act demonstrating traditional marriage process

Nepalese People (mainly students) at University of Wyoming, Laramie, USA celebrated Nepalese New Year 2068 today (04/02/2011). The event was very successful with lots of performances including slide shows and videos introducing Nepal, Nepali Culture and Natural beauty, songs, dances and variety of acts demonstrating Nepalese culture. Looked like each and every Nepali has talent and they can dance and sing or play. The actual Nepali new year 2068BS is on 14th of April this time, we celebrated today considering exams of most of the students and other technical reasons.

This was the second celebration of its kind after last years grand success. You can check last years performances videos and blog posts by clicking here. 

Nepalese students have put lots of effort and time to organize and make this event a successful. Some groups were the winners of UW got talent (dance) show last week. They have also won international talent show. This years program also showed these students and friends really have talent.

I appeared few seconds on couple of events on stage. It was fun.

After the formal cultural show, we had Nepalese food from Mt. Everest cafe, Fort Colin Colorado. And, finally had dance. Dance is still going on while I am writing these lines.

Happy New Year 2068 BS to all of you. 

Enjoy some of the pics and videos from the program.
Folk dance 

Some more pictures (source: facebook)

Food Serving

Celebrating Teej

Audiences

Food Serving

Dance

Raato Machhindranath Rath Jatra

Why I Write?

This blog was started in late 2007 and was the first blog I started. It has been few years by now and I am able to keep it alive. It takes some time to think about what I should write for next post. Actual writing doesn't take much time. Most of the blog post materials start with my interest and I try to have something that is interesting to others as well. Remember, I am not a writer by profession I am a student of science. I have written blog posts both in English and Nepali languages but mostly in English. Some of the readers of this blog have liked my way of writing in Nepali. Some friends ask why I am writing. 

In the list below, I've tried to outline the reasons why I write.  

1. To Improve Writing Skill

I wanted to improve my writing in English and make a habit of writing. Expressing one's feeling, knowledge, experiences is very important and writing is one of the ways to express. This is equally true in professional life. My English learning started when I was in 4th grade. Forget about speaking, writing was never good. I had 57 points out of 100 in English in SLC exam. During college study, we just had to memorize books/notes and paste that in the exams. Later on I realized that writing in English is important for my professional career (that time I had decided to go on a science career). I took English as an elective subject in 3rd year of BSc. After BSc, I joined Biswabhasa Campus and studied English for one semester. These two classes definitely improved my English but was not enough because learning has to be continuous or has to be practiced regularly.

After coming to the US, I felt that strong improvement in English writing and speaking is necessary. For speaking, I took one class at OSU. For writing, in my opinion practice is very important. That's why I started this blog. When I look back my email correspondences to the professors while applying for graduate school, I feel ashamed. Over past years, my writing has been improved-I can say for sure but still learning. This blog has improved my writing in Nepali as well.

नेसा (NeSA-NMSU) को अन्तरास्ट्रिय कन्फेरेन्स

New Mexico State University मा रहेको नेपाली विद्यार्थीहरुको यो संस्थाले आयोजना गर्न थालेको यो कन्फेरेन्सको निमन्त्रणा यहाँको नेपालीहरुको संस्थालाई आको थियो। मलाइ पनि फर्वार्डेड ईमेल आथ्यो। यसो कन्फेरेन्सको थिम हेर्दा खासै आकर्सित गरेन। राजनले जाने होर भनेर सोद्दै थिए जादैन होला भन्दे। कन्फेरेन्सको बिषय  “प्रबासी नेपाली: प्रबासका चुनौतीहरु तथा मातृभूमिको चासो” (Nepalese Diaspora: Hostland Challenges and Homeland Interest) मेरो ज्ञानको क्षेत्रको परेन। त्यसैले त्यहा आफूले गरि राखेको अनुसन्धानको काम प्रस्तुत गर्न उपयुक्त देखिन। खाली त्यहा भएका साथि भाई सँग भेट घाट् गर्ने बाहेक अरु मैले केही गर्न सक्ने थिन। चिने जानेको र भेट्न मन भा'का नभा'का होइनन तर गाडी हाकेर जादा धेरै टाढा पार्ने ठाउँ, उडेर जान पैसो नहुने अनि सँग संगै समय पनि टन्नै लाग्ने हुनाले गैन। त्यसको सट्टा क्यन्सास तिर गए केही दिनको लागि।

कन्फेरेन्सको बिषय त राम्रै हो। अनि बिस्वबिध्यलयको नेपाली संस्थाले यस्तो कार्यक्रम गरेको झनै राम्रो। धेरै यस्तै संस्थाले खाली साँस्कृतिक कार्यक्रम मात्रै गरेको जानकारी आउछ। कम्तिमा यस्तो academic कार्यक्रम गर्दा स्वम विद्यार्थीहरुको ब्यवसाइक जीवनमा फाईदा हुन्छ। हामिले वायोमिङमा पब्लिक टक को कार्यक्रम गर्छौ। विद्यार्थीहरुले आफूले गरि राखेको अनुसन्धानको बारेमा presentation दिन्छन्। यसको बारेमा कुनै दिन लेखुला। 

नेसाको कार्यक्रम सफलतापुर्बक सम्पन्न भएछ। संसार भरिका नेपाली मेडियामा समाचार आइरा रैछ। प्रचार प्रसारमा साथिहरु निकै अगाडि रैछन्। यसै सम्बन्धी समाचार राखेको छु तल। 

.......................................................................

अमेरिकाको न्यु मेक्सिको राज्य स्थित न्यु मेक्सिको स्टेट युनिभर्सिटीका नेपाली विद्यार्थीहरुको संस्था नेसा एनएमएसयु (NeSA-NMSU) ले “प्रबासी नेपाली: प्रबासका चुनौतीहरु तथा मातृभूमिको चासो” (Nepalese Diaspora: Hostland Challenges and Homeland Interest) नामक तेश्रो अन्तरास्ट्रिय कन्फेरेन्स सफलतापुर्वक आयोजना गरेकोछ|

उक्त एक दिने कन्फरेन मार्च १९, २०११ का दिन न्यु मेक्सिको स्टेट युनिभर्सिटी, लस क्रुसेस, न्यु मेक्सिकोमा सम्पन्न गरिएको थियो| यस अघि सन् २००९ र २०१० मा आयोजित दुई सफल पछि नेसाले गरेको यो तेस्रो अन्तरास्ट्रिय कन्फेरेन्स हो| 

पृथ्वीको सूरक्षा: चिन्ता र चासो

फागुपुर्णिमाको दिन पृथ्वीको सबैभन्दा नजिक आएको पूर्णचन्द्र चम्किलो र ठूलो देखिने आशामा आकाश नियालिरहेकाले 'सुपरमुन' ठूलो त देखे तर चम्किलो देखेनन्। काठमाडौंको आकाशमा व्याप्त धुलोले गर्दा चन्द्रमाको वास्तविक रङ पनि देख्न पाइएन।' गर्मी र सुख्खा समय आउँदै गर्दा काठ्मान्डुले यो समस्याबाट मुक्ति पाउन सक्दैन। फेरि यो अहिलेको असर् लोकल नभएकोले अन्य ठाउँमा हुने नकारत्मक घट्नाले असर् देखाउछ। 

मौसम् परिवर्तन र बिश्वब्यपी तापक्रम ब्रिधी को कुराहरु धेरै भइ'रा छन्। यसो कम्पुटर भित्र खोज्दै जादा एउटा पुरानो लेख भेटे। कम्तिमा पाच बर्ष पुरानो हुनु पर्छ र मेरो बिचारमा हाक साप्ताहिक मा प्रकाशित पनि भैसकेको हुनु पर्छ। मानबिय क्रियकलाप बाट प्रिथिबीमा पर्न गएको असर् सम्बन्धीकुराहरुलाई समेटेर लेखेको यो लेख यसपाली ब्लग मार्फत बाड्न चहन्छु। नयाँ लेख्न अलि समय मिलिराखेको छैन। 

........................................................................

मानविय कृयाकलापबाट असुरक्षित बन्दै गइराखेको पृथ्वीलाई जोगाउने एक कदमको रूपमा लिइएको क्योटो अभिसन्धि गत फागुन ५ गते देखि लागु भएको छ। विगत १३ बर्षको लामो प्रयास पछि यसलाइ रसियाले अनुमोदन गरेपछि लागु भएको हो। सन् १९९७ मा जापानको क्योटो सहरमा भएको जलवायु परिवर्तन सम्बन्धि तेश्रो विश्व सम्मेलनले प्रमुख औधोगिक राण्ट्रहरूले सन् २०१२ सम्म हरितगृह ग्याँस उत्सर्जन दर सन् १९९० को भन्दा ५.२ प्रतिशत कम गर्ने गरि क्योटो अभिसन्धि तयार गरेको थियो। उक्त अभिसन्धिमा औधोगिक राष्ट्रहरुले  उत्सर्जन गर्ने कूल अंशको ५५%  समेट्ने गरि देशहरूले अनुमोदन गरेमा मात्र क्रियान्वयनमा आउने सर्त थियो। विश्वको कूल हरितगृह ग्याँस उत्पादनको १७% ओगट्ने रसियाले अनुमोदन गरे पछि ६१% हरितगृह ग्याँस उत्पादन गर्ने देशहरू समेटियका छन्। यसबाट औधोगिक प्रदुषणको रूपमा निस्कने हरितगृह ग्याँसको कम हुने र केहि हदसम्म भएपनि वातावरणिय सन्तुलन कायम हुने अपेक्षा गर्न सकिन्छ।

औधोगिक राष्ट्रहरूले ठूलो मात्रामा प्रयोग गर्ने जैविक इन्धन: पेट्रोलियम पदार्थ, कोइला आदिको जलनबाट निस्कने प्रदुषक ग्याँसहरूले हरित गृह प्रभाव देखाउँछन्। यि मध्ये पनि कार्वनडाईअक्साइड प्रमुख हरित गृह ग्याँस हो। हाम्रो वायुमण्डलमा कार्वनडाईअक्साइडको मात्रा लगातार वढ्दै गएको छ र यसले हरितगृह प्रभाव पनि बढेर गएको छ। यसको कारण पृथ्वीको तापक्रम वृद्वि भईरहेको छ। जलवायु परिवर्तन सम्बन्धी राष्ट्रसंघीय अन्तरसरकारी समूहको प्रतिबेदन अनुसार सन् १९०० को दशकमा विश्वको औसत तापक्रम शून्य दशमलव छ डिग्री सेल्सीयसले वृद्वि भएको छ। सन् २१०० सम्म विश्वको तापक्रम पाँच दशमलव आठ  डिग्री सेल्सीयस बढ्ने अनुमान वैज्ञानिकहरुले गरेका छन्। जल तथा मौसम विज्ञान विभागको अध्ययन प्रतिवेदनका अनुसार नेपालको तापक्रम औसतमा ०.०६ डिग्री सेल्सीयस प्रति वर्ष बढीरहेको छ। भने सन् १९६० पछि हिमाली क्षेत्रको तापक्रम एक डिग्री सेल्सीयसले बढेको छ। अझ् यो तापक्रम वृद्धि दर उच्च हिमश्रृंखलाहरुमा बढी पाइएको छ। स्मरणिय यो छ कि सन् १९५८ तिर वायुमण्डलमा दश लाख भागको केवल ३१५ भाग मात्र कार्वनडाईअक्साइडले ओगटेको थियो। तर सन् १९८८ मा सो मात्रा बढेर ३४५ पुगेको थियो भने सन् २०५० सम्ममा यो मात्रा ६५० सम्म पुग्ने बैज्ञानिकहरुको पूर्व अनुमान छ।

हरितगृह प्रभाव र त्यसबाट हुने तापक्रम वृद्धि विश्वब्यापी रुपमा हुने भएकाले नेपालले न्यून मात्रामा हरितगृह ग्याँस उत्सर्जन गरे पनि त्यसले पार्ने नकारात्मक प्रभाव भने खेप्नु परेको छ। विश्वब्यापी तापक्रम वृद्धिका कारण हाम्रा हिमालका हिंउ पग्लन थालेका छन्।नयाँ नयाँ हिमतालहरु जन्मिरहेका छन्। र तिनमा पानीको आयतन तीब्र गतिमा वढिरहेको छ। सन् २००१ मा राष्ट्रसंघिय वातावरण कार्यक्रम तथा इसिमोडले तयार गरेको प्रतिवेदन अनुसार पृथ्वी तातिएको कारण नेपालका हिमाली क्षेत्रका चालीस हिउँतालहरुलाइ खतरा पुगेको छ भने बीस वटा ताल फुट्ने अवस्थामा पुगेका छन्। तिब्र गतिमा भएको हिंउ पग्लाईले त्यसक्षेत्रको जैविक विविधता र संस्कृतिमा समेत खतरा उत्पन्न गराएको छ। यसको प्रभावबाट कोष्टारिकामा पाइने दुर्लभ “वुफो पेरिग्लेन्स” विश्वबाट लोप हुनेछ। विश्व वन्यजन्तु कोषले पृथ्वीको मौसममा अस्वभाविक परिवर्तन देखापरेकोले आगामी दुइ दशकमा ध्रुवीय भालु लोप हुने चेतावनी दिएको छ। हरित गृह ग्याँसले एकातिर यसरी हिंउ पग्लने क्रम तिब्र हँदैछ भने अर्कोतिर समुद्रमा पानीको आयतनमा वृद्धि हँदै गएको छ। यसबाट समूद्रि तटका मानव वस्तीहरु डुब्ने खतरा बढेको छ। हालै वेलायतमा भएको मौसमबिदहरुको सम्मेलनमा सार्बजनिक गरिएको तथ्य अनुसार यो शताब्दीको अन्त्यसम्म तापक्रम वृद्धिको कारण विश्वमा तीन करोड मानिसहरुले पानीको कारण दुःख पाउनेछन।

वातावरणीय प्रदुषणको कारणले असुरक्षित बन्दै गइरहेको पृथ्वीलाइ बचाउन प्रदुषणलाइ स्रोतबाटै कटौति गर्न जरुरी छ। यसको सबैभन्दा राम्रो विकल्प भनेको स्वच्छ उर्जालाइ बढावा दिनु नै हो। अर्को पाइला भनेको अहिले हरितगृह ग्याँस उत्पादन गरिरहेका उधोगहरुमा स्वच्छ सँयन्त्र जडान गर्ने हो। जसबाट प्रलुषक ग्याँसको उत्पादन कम गर्न सकिन्छ। यि प्रदुषक ग्याँसलाइ सोसेर वातावरणमा तीनको मात्रालाइ कम गराउने हरिया विरुवाको सँख्या वृद्धि गर्नु हो। यसको लागी प्रमुख औधोगिक राष्ट्रहरु जिम्मेवार हुन पर्दछ। विश्वमा सवैभन्दा वढि(३७%) हरितगृह ग्याँस उत्पादन गर्ने राष्ट्र अमेरिका हो। तर उसले आफना उद्योगको सुरक्षाको नाममा हरितगृह ग्याँस उत्पादन गर्ने क्योटो अभिसन्धिमा हस्ताक्षर गर्न मानेको छैन्। हरितगृह ग्याँसको उत्सर्जन घटाउँदा औद्योगिक संरचना परिवर्तन गर्नु पर्ने र त्यसबाट देशको अर्थतन्त्रमा नकारात्मक प्रभाव पनैृ अमेरिकीहरुको भनाई छ। उनीहरुले पर्याप्त बैज्ञानिक अनुसन्धान भएपछिमात्र यस बारे धारणा बनाउन सकिने बताएका छन्। र बिकासोन्मुख देशहरुले पनि अह्लिे देखिनै जिम्मेवारी लिनु पर्ने जिकिर गर्छन्। यसबाट पृथ्वीको बिग्रदो भविश्य प्रति अमेरिकाले लापरवाही गरिरहेको बुझिन्छ। क्योटो अभिसन्धिमा हस्ताक्षर नगर्ने अष्ट्रेलिया पनि हो। अमेरिका पछि चीनले बढि हरितगृह ग्याँस उत्पादन गर्छ। तर उसले क्योटो अभिसन्धी अनुमोदन गरि कार्यान्वयन गर्ने दृढता ब्यक्त गरेको छ। यता दक्षिण एसियामा नेपाल बाहेकका सबै देशहरुले उक्त अभिसन्धी अनुमोदन गरिसकेका छन। नेपालले अनुमोदन नगरेपनि उक्त अभिसन्धी कार्यान्वयन गर्न कुनै बाधा पर्दैन। तर उक्त अभिसन्धीबाट लिन सकिने फाइदाका लागी भने अनुमोदन गर्नु पर्दछ। उक्त अभिसन्धीले स्वच्छ विकास संयन्त्रको ब्यवस्था गरेको छ। नेपालजस्ता न्यून हरितगृह ग्याँस उत्सर्जन गर्ने देशहरुले उक्त संयन्त्रबाट फाइदा लिन सक्छन।  प्रदुषित ग्याँस पृथ्वीको जुन कुनाबाट निस्केपनि तिनले पार्ने नकारात्मक प्रभाव विश्वब्यापी छ र पृथ्वीको अर्को कुनासम्म पुग्छ। त्यसो हुनाले यसका निम्ति कुनै एकपक्षमात्र जिम्मेवार भएर पुग्दैन। सबै जिम्मेवार हुन जरुरी छ। त्यसमा पनि बढी हरितगृह ग्याँस उत्सर्जन गर्ने देशहरु बढी चिन्तित हुन अत्यन्त आवश्यक भईसकेको छ।

बसन्त गिरी

रसायनशास्त्र केन्द्रिय विभाग, त्रि.वि.,कीर्तिपूर

Awesome Nepal: Beautiful Nepal

I liked this video. They have done very good job.

Experience this awesome journey into a beautiful country called Nepal. Its surreal, its hypnotic and it will take you into a trance. It is a must-see video for all those who love this gorgeous country. And truly inspiring to those who plan to visit Nepal.

This surely will promote Nepal during Nepal Tourism Year 2011. 

सुनामीको महाविपत्ति

सधै भुइचालो गइरने जापानमा अहिले फेरि ठुलो भुइचालो गएको छ। करिब ८।९ रेक्टर स्केलको। यो सेन्डाइ भन्ने ठाउँ ओर पर गयो जहाँ मेरा साथी अनन्त मरहट्टा छन्। भुइचालो ले सार्है डर लाग्ने र आतिसकेको उनले बताउदै गर्दा यसपालीको भुइचालोले सुनामी ल्याएको छ। समुद्री पानी जमिनमा पसेको छ धेरै चिज बगाउदै। यसै सन्दर्भमा धेरै पहिले मैले सुनामीको बारेमा लेखेको र प्रकाशित भैसकेको लेख यहाँ सार्वजनिक गरेको छु। आशा गरौ यसपालीको सुनमी महाबिपत्ती हुने छैन।
------------------------------------------------------------
गत पुष ११ गते (सन २००४ ) विहान ठूलो संख्यामा पर्यटकहरू समुद्री किनारमा क्रिसमसको अवसर पारेर आनन्द लिनका लागि आ–आफ्ना कार्यालयमा विदा मिलाएर जम्मा भइसकेका थिए। तर दिन छिप्पीन नपाउदै कसैले कल्पना नगरेको समुद्रको पानीको छाल ठूलो वेगमा उर्लेर आयो। ती पर्यटकलाई त लग्यो, लग्यो, त्यसका कैयौं किलोमिटर क्षेत्रका सम्पूर्ण भौतिक संरचना, यातायात साधनहरू, जनावरहरू, सडक, पुलहरू सखाप पा-यो। प्रत्यक्षदर्शिहरूले भनेका छन्-असंख्य माझी डुड्डाहरू पानीको छालसगै अगाडि र पछाडि उडेका थिए। हेर्दाहेर्दै सडकमा हिडिरहेका गाडिहरू, वरपरका मानिसहरू बगेर गए-वर्षामा हाम्रा ठाडा खोलाले काठ दाउरा बगाए झैं। अहिलेसम्म उक्त सुनामी नामको महाविपत्तिले दुई लाखको हाराहारीमा मानिसहरू मरिसकेको छ र लाखौं विस्थापित भएका छन्। अन्य क्षतिको त हिसाव किताव गर्न भ्याइएको छैन। अन्तर्राष्ट्रिय उद्धारकर्मीले विश्वकै सबैभन्दा लामो उद्धार कार्य शुरु गरिएको दावी गरेका छन्। तापनि खाद्य पदार्थ, औषधि लगायतका सामग्रीका लागि झडपहरू भइराखेका छन्।

उक्त दिन विहान ६ बजे इन्डोनेशियाको पश्चिम किनार क्षेत्रको सुमात्रा टापु आसपास समुद्री सतहबाट ४० किलोमिटर तल केन्द्रविन्दु भएको ८.९ रेक्टर स्केलको भूकम्प गयो। यो भूकम्प विश्वमै चालीस वर्ष यताको सबैभन्दा ठूलो र एकदशकको अवधिमा पाचौ ठूलो हो । उक्त भूकम्पका कम्पनहरू उतिखेरनै दक्षिण एशियाली क्षेत्रमा समेत अनुभव गरिएको थियो। पहिलो ठूलो झड्का पछि पनि थप नौ झड्का गएको अमेरिकी जिओलोजिकल सर्भेले जनाएको छ। तर उक्त भूकम्पीय कम्पनको कारणले शुरुमा उत्तरी सुमात्राको आचे आसपास केही दर्जन भवनहरू मात्र नष्ट भएका थिए। तर त्यो भन्दा कैयौं गुणा खतरा चाही उक्त भूकम्पको कम्पनबाट आएको पानीको छालबाट भयो। समुद्र वा यस वरपर भूकम्प जादा समुद्रको पानी विस्थापित हुन्छ र एक किसिमको तरड्ड उत्पन्न हुन्छ। यसलाई अंग्रेजीमा “हर्वर वेभ” र जापानी भाषामा सुनामी भनिन्छ । यसपटकको सुनामीको तरंगको गति आठसय किलोमिटर प्रति घण्ठा थियो र केन्द्रविन्दुबाट १ हजार ६ सय माइल टाढा रहेका श्रीलङ्काली समुद्रि तटमा १० मिटर उचाइसम्मको थियो। समुद्रको पानी सुनामी तरड्डको रूपमा तटिय क्ष्ँत्रतिर फैलियो अनि पूर्वी तथा दक्षिणपूर्वी एसियाका देशहरू, इन्डोनेशिया, श्रीलंका, भारतको साथै माल्दिभ्स, मलेसिया, थाइल्याण्ड, सोमालिया, बंगलादेश, वर्मा, तान्जानिया र केन्यामा पनि व्यापक प्रभाव प-यो। अग्लो छाल हिन्द महासागर तथा आक्षमान सागरमा पसेपछि प्रकोपले विकराल रूप लिएको छ। यो सुनामी तरंगको शक्ति यति धेरै थियो कि ६ घण्टा लाएर चार हजार किलोमिटर दुरी पार गरेर अफ्रिकासम्म पुग्दा पनि क्षति गर्न सफल भयो  र यो शक्ति नौ हजार एटम बराबर छ। तर भौगोलिक कारणले नेपालले भने क्षति बेहोर्न परेन। सन् ३ सय ६५ देखि सन् २००४ सम्ममा भूकम्पको कारणले ३० पटक सुनामी प्रकोप निम्त्याएको बताईएको छ। ६.३० बजे गएको भूकम्पबाट उत्पन्न सुनामी करिब ९.३० बजे मात्र भारतीय सामूद्रिक तटहरूसम्म आइपुगेको थियो। आवश्यक शर्तकता नअपनाइएका कारण ठूलो क्षेति हुन गएको छ। सुनामी तरंगको पूर्व जानकारी दिने संयन्त्र विकास भैसकेपनि हिन्द महासागरीय क्षेत्रमा उक्त व्यवस्था नभएकोले यो क्षेत्रले अत्याधिक क्षति बेहोर्नु परेको हो।

भूकम्पको कारण के हो ?

 सुनामी प्रकोप भूकम्पको कारणले आएको हो । भूकम्पको अर्थ जमीन चल्न वा कम्पन हुनु हो। वि.सं. १९९० साल माघ २ गते गएको ८.४ रेक्टर स्केलको महाभूकम्प र २०४५ साल भाद्र ५ गतेको भूकम्पलाई नेपालीले विशेष गरी सम्झना गर्छौं। त्यसैगरी २०५७ साल माघ १३ गते छिमेकी राष्ट्र गुजरात राज्यमा भूकम्पले पु-याएको क्षतिलाई पनि विर्सेका छैनौं।

भूकम्पको कारणको सम्बन्धमा वैज्ञानिक खोजको थालनी सन् १७५५ मा पोर्चुगलको लिस्वनमा गएको महाभूकम्प पश्चात् मात्र भयो। आजभोलि भूकम्प सम्बन्धी अध्ययन गर्ने विज्ञानको शाखालाई “सिस्मोलोजी” भनिन्छ। हालसम्म भूगर्भशास्त्रीहरूले भूकम्पका प्रमुख तीन प्राकृतिक कारणहरू उल्लेख गरेका छन्। तीमध्ये प्लेट टेक्टोनिक सिद्धान्त” प्रमुख हो। 

प्लेट टेक्टोनिक सिद्धान्त अनुसार पृथ्वीको माथिल्लो चट्टानी तह २० वटा जति विशाल स्लायव वा प्लेटहरूमा विभाजित छ। यी प्लेटहरूलाई लिथोस्फेरिक प्लेट भनिन्छ। हरेक प्लेट महादेशीय चट्टान वा समुद्री पींधको बेसल्ट (आग्नेय चट्टानको कडा तह) वा दुवै र पृथ्वीको माथिल्लो म्याण्टल (पृथ्वीको माथिल्लो कडा चट्टानी तह मुनीको लेदो रूपी तह) को एक भाग मिली बनेको हुन्छ। लिथोस्फेरिक प्लेटहरू चिसा र कडा हुन्छन् र यिनीहरू आंशिक रूपमा पग्लेको लेदोरूपी चट्टानी भागमा तैरिदै यताउती सरिरहन्छन्।

कुनै एकमा अर्को घुसिरहन्छन् या एक अर्काबाट छुट्टिएर विपरीत दिशामा सरिरहेका छन्। यही प्रक्रियाबाट पृथ्वीमा विभिन्न महादेशहरूको विकास र हिमालयको उत्पत्ति भएको हो। एउटा प्लेट अर्को प्लेटमुनी घुस्दा त्यहा“ ठूलो दवाव वा चाप पैदा हु“दै गरेको हुन्छ । जब दवावको मात्रा अत्याधिक हुन्छ र दवावमा परेको चट्टानी भागले त्यो दवावलाई व्यहोर्न सक्दैन तब चट्टान फुट्दछ र चट्टान फुटेकै भागबाट कम्पन पैदा हुन्छ र त्यही बिन्दुबाट नै भूकम्पको जन्म हुन्छ।

नेपालले के गर्ने ?

भौगोलिक कारणले नेपालमा सुनामीको असर नपरे पनि भूकम्पबाट अत्याधिक खतराको क्षेत्रमा नेपाल पर्दछ। भारतीय उपमहाद्विप हिमालय निरबाट तिब्बतीय भूखण्ड मुनी घुसिरहेको छ। त्यसैले नेपाल समेत रहेका हिमालय श्रृङ्खलाको क्षेत्र र त्यस नजिकका क्षेत्रहरू अत्याधिक भूकम्प जाने क्षेत्रहरूमा पर्छन। पटकपटकका अध्ययनहरूले नेपालमा भूकम्पको डरलाग्दो सम्भावनाको सङ्केत गरेका छन्। त्यसो भयो भने हामीले ठूलो क्षति सहनु पर्नेछ। भूकम्प रोक्न सकिने कुरा होइन न त यसको पूर्व जानकारी दिने वैज्ञानिक संयन्त्र नै विकास भएको छ। तर भूकम्प र महा–भूकम्पहरूबाट हुने खतराबाट हुने क्षति कम गर्न भने सकिन्छ । भौतिक निर्माणका कार्यहरू भूकम्प प्रतिरोधक बनाउनु पर्छ। भूकम्प गइहालेमा पूर्व सतर्कता अपनाउन सबैलाई सुसूचित गर्न जरुरी छ भने यदि त्यसो भएमा आवश्यक उद्धार, उपचार पानी, खाद्यान्न, लत्ताकपडा, औषधि आदि तम्तयार हुनुपर्दछ।

बसन्त गिरी